Language/Kazakh/Grammar/Accusative-Case/hy
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Ներածություն[edit | edit source]
Այս դասի ընթացքում մենք կքննարկենք Կազախ լեզվի հակառակության դեպքը, որն ունի մեծ նշանակություն լեզվի կառուցվածքի և հաղորդակցման մեջ: Հակառակության դեպքը ցույց է տալիս, թե ինչ է կատարվում գործողության ընթացքում, և օգնում է մեզ հասկանալ, թե ինչ է տեղի ունենում միտքերում: Այստեղ մենք կսովորենք հակառակության դեպքի ձևավորումը, այնուամենայնիվ, այս դասը կանցնի միայն այնպիսի բովանդակությամբ, որը դեռ չի քննարկվել այս դասընթացում:
Հակառակության դեպքի հիմունքները[edit | edit source]
Հակառակության դեպքը Կազախ լեզվում կարևոր դեր է խաղում, քանի որ միանում է գործողությունների և առարկաների միջև: Այն ցույց է տալիս, թե ինչ կամ ով է ենթարկվում գործողությանը:
Հակառակության դեպքի ձևավորումը կախված է առարկայի կամ գործողության բնույթից: Կազախ լեզվում այդ դեպքը ձևավորվում է տարբեր ձևերով:
Հակառակության դեպքի ձևավորում[edit | edit source]
Հակառակության դեպքը ձևավորվում է հիմնականում երկու եղանակով՝ ուղղակի և անուղղակի:
Ուղղակի հակառակության դեպք[edit | edit source]
Ուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը ուղղակիորեն վերաբերում է առարկային:
Օրինակ՝
- Мен кітапты оқимын։ (Ես կարդում եմ գիրքը)
Անուղղակի հակառակության դեպք[edit | edit source]
Անուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը կատարվում է, սակայն առարկան չի հանդիսանում գործողության հիմնական ուղեկցը։
Օրինակ՝
- Мен достарымды шақырамын։ (Ես հրավիրում եմ իմ ընկերներին)
Հակառակության դեպքի ձևեր[edit | edit source]
Հակառակության դեպքի ձևերը տարբեր են ըստ երկչոտության և առարկայի:
Հակառակության դեպքի ձևերը ըստ սեռի[edit | edit source]
- Աղջիկ (женский род) - қыз:
- տղա (мужской род) - бала:
- անորոշ սեռ - зат:
Օրինակներ[edit | edit source]
Այս բաժնում մենք կներկայացնենք 20 տարբեր օրինակներ, որոնք ցույց են տալու հակառակության դեպքի օգտագործումը:
| Կազախ | Ուղղագրություն | Հայերեն |
|---|---|---|
| Мен мектепті білемін | Men mektepti bilemin | Ես գիտեմ դպրոցը |
| Ол гүлдерді жақсы көреді | Ol guldərdi zhaqsy köreedi | Նա սիրում է ծաղիկները |
| Біз кешкі ас әзірлейміз | Biz keshki as azirleymiz | Մենք պատրաստում ենք ընթրիքը |
| Сен достарымды шақырдың | Sen dostarymdy shaqyrdyn | Դու հրավիրեցիր իմ ընկերներին |
| Олар киноға барады | Olar kinoga barady | Նրանք գնում են կինո |
| Мен кітапты сатып алдым | Men kitapty satyp aldim | Ես գնեցի գիրքը |
| Ол менің досым | Ol meniñ dosym | Նա իմ ընկերն է |
| Біз баламен ойнаймыз | Biz balamen oynaımyz | Մենք խաղում ենք երեխայի հետ |
| Сендер әңгіме тыңдайсыңдар | Sendər äńgime tyŋdaĭsıŋdar | Դուք լսում եք պատմությունը |
| Олар үйде отыр | Olar üıde otır | Նրանք նստած են տանը |
| Мен тамақты жедім | Men tamakty zhedim | Ես ուտեցի ուտելիքը |
| Ол кітап оқыды | Ol kitap oqydy | Նա կարդաց գիրքը |
| Біз достарымызбен кездесеміз | Biz dostarymyzben kedésemiz | Մենք հանդիպում ենք մեր ընկերների հետ |
| Сен мені түсінесің | Sen meni tüsınesıŋ | Դուք հասկանում եք ինձ |
| Олар саябаққа барады | Olar sayabaqqa barady | Նրանք գնում են այգի |
| Мен ұйықтаймын | Men uyqtaımyq | Ես քնում եմ |
| Ол музыка тыңдайды | Ol muzykа tyŋdaıdy | Նա լսում է երաժշտություն |
| Біз сурет салып жатырмыз | Biz suret salıp jatyrymyz | Մենք նկարում ենք |
| Сендер кино көресіздер | Sendər kino köresizde | Դուք տեսնում եք կինոն |
| Олар үй тапсырмасын орындады | Olar üı tapsyrmasyn oryndady | Նրանք կատարեցին տնային հանձնարարությունը |
Դասընթացի գործառույթները[edit | edit source]
Այս բաժնում մենք կստեղծենք 10 տարբեր գործառույթներ, որոնք կօգնեն ուսանողներին կիրառել հակառակության դեպքի սովորույթները:
Գործառույթներ[edit | edit source]
- Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
- Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:
1. Ես գնում եմ խանութը:[edit | edit source]
2. Նա սիրում է շները:[edit | edit source]
3. Մենք պարում ենք երեկոյան:[edit | edit source]
4. Դուք լսում եք երաժշտությունը:[edit | edit source]
5. Նրանք խաղում են գնդակով:[edit | edit source]
- Պատասխանել հարցերին, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
1. Ի՞նչ ես անում այսօր:[edit | edit source]
2. Ո՞վ է քո լավագույն ընկեր:[edit | edit source]
3. Որտե՞ղ եք գնում:[edit | edit source]
4. Ամեն օր ի՞նչ կարդում ես:[edit | edit source]
5. Ո՞վ է սիրելին քո կյանքում:[edit | edit source]
- Կազմել 5 նախադասություն, օգտագործելով անուղղակի հակառակության դեպքը:
- Պատասխանել հետևյալ հարցերին:
1. Ո՞վ է քո մայրիկը?[edit | edit source]
2. Ի՞նչ եք պատրաստում այսօր:[edit | edit source]
3. Որտե՞ղ եք աշխատում:[edit | edit source]
4. Ո՞վ է ուսուցիչդ:[edit | edit source]
5. Ի՞նչ ես ուզում ստանալ:[edit | edit source]
- Գրել 5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր կյանքին:
- Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:
1. Ես սիրում եմ թռչուններ:[edit | edit source]
2. Նա սպորտով զբաղվում է:[edit | edit source]
3. Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ:[edit | edit source]
4. Դուք տեսնում եք աստղերը:[edit | edit source]
5. Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը:[edit | edit source]
- Կազմել 3-5 նախադասություն, օգտագործելով տարբեր սեռեր:
- Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
- Կազմել 5 նախադասություն, որոնք վերաբերում են ձեր ընկերներին:
- Գրել 3-5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր ընտանիքի մասին:
Պատասխաններ[edit | edit source]
1.
- Ես գնում եմ խանութը. - Мен дүкенге барамын.
- Նա սիրում է շները. - Ол иттерді жақсы көреді.
- Մենք պարում ենք երեկոյան. - Біз кешке билейміз.
- Դուք լսում եք երաժշտությունը. - Сіз музыка тыңдайсыз.
- Նրանք խաղում են գնդակով. - Олар доппен ойнайды.
2.
- Կյանքում ես սիրում եմ թռչուններ. - Мен өмірде құстарды жақсы көремін.
- Նա սպորտով զբաղվում է. - Ол спортпен айналысады.
- Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ. - Біз теңіз жағасында демаламыз.
- Դուք տեսնում եք աստղերը. - Сіз жұлдыздарды көресіз.
- Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը. - Олар тарихты зерттейді.
3.
- Ես սիրում եմ իմ ընկերներին. - Мен достарымды жақсы көремін.
- Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.
- Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.
- Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.
- Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.
4.
- Ես գնում եմ դպրոց. - Мен мектепке барамын.
- Նա սիրում է իր խաղալիքներն. - Ол ойыншықтарын жақсы көреді.
- Մենք պատրաստում ենք համեղ խորտիկներ. - Біз дәмді тағамдар дайындаймыз.
- Դուք լսում եք մաթեմատիկան. - Сіз математиканы тыңдайсыз.
- Նրանք խաղում են մարզադահլիճում. - Олар спортзалында ойнайды.
5.
- Ես սովորում եմ Կազախերեն. - Мен қазақ тілін үйреніп жатырмын.
- Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.
- Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.
- Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.
- Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.