Difference between revisions of "Language/Standard-arabic/Grammar/Prepositions-of-time-and-place/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Standard-arabic-Page-Top}}
{{Standard-arabic-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Standard-arabic/az|Ərəb dili]] </span> → <span cat>[[Language/Standard-arabic/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Standard-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-ə Kurs]]</span> → <span title>Zaman və məkan önəkləri</span></div>
== Giriş ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Standart ərəbca</span> → <span cat>Qrammatika</span> → <span level>[[Language/Standard-arabic/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-ədədi qursumu]]</span> → <span title>Vaxt və məkan ölçülərinin ədədləri</span></div>
Ərəb dilinin qrammatikası, dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını anlamaq üçün son dərəcə vacibdir. Zaman və məkan önəkləri, gündəlik danışıqda və yazıda ən çox istifadə olunan elementlərdən biridir. Bu dərs vasitəsilə, siz ərəbcə zaman və məkan önəklərini öyrənəcək, onların istifadə sahələrini və cümlələrdə necə tətbiq olunacağını anlayacaqsınız. Dərsimiz aşağıdakı struktura malik olacaq:


__TOC__
__TOC__


== ===Vaxt və məkan ölçülərinin ədədləri=== ==
=== Zaman Önəkləri ===
 
Zaman önəkləri, hadisələrin və fəaliyyətlərin müəyyən bir vaxt dilimində baş verdiyini göstərmək üçün istifadə olunur. Ən çox istifadə olunan zaman önəkləri aşağıdakılardır:
 
* '''فِي (fī)''' - "də" / "də" / "içində"
 
* '''عَلَى (ʿalā)''' - "üstündə"
 
* '''مِن (min)''' - "dən" / "dan"
 
* '''إِلَى (ilā)''' - "yə" / "ya"
 
* '''بَيْنَ (bayna)''' - "arasında"
 
* '''خِلَالَ (khilāla)''' - "zamanında"
 
* '''عَام (ʿām)''' - "il"
 
* '''شَهْر (shahr)''' - "ay"
 
* '''يَوْم (yawm)''' - "gün"


Standart ərəbca ədədləri saymaq üçün standart edəd sistemində olmayan bir qurğudur. Bu, standart ərəbca ifadələrində "vaxt" və ya "məkan" ilə bağlı qaimələrinin istifadə edilməsi ilə yaradılır.
* '''سَاعَة (sāʿa)''' - "saat"


===Zaman prepozisiyaları===
==== Zaman Önəklərinin İstifadəsi ====


Zaman prepozisiyaları "zamanın nə zaman, necə başlandığı, necə bitdiyi" kimi sahələri ifadə edir. Standart ərəbcada vaxt ədədləri sonda olur. Beləliklə:
Bu önəkləri cümlələrdə necə istifadə edəcəyimizi göstərmək üçün aşağıda bir neçə nümunə verilir.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Standart ərəbca !! İfadə forması !! Tərcümə
 
! Standard Arabic !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
|-
| حَتَّى || ḥattā || -ə qədər
 
| أنا أدرس في المكتبة. || ʾanā ādrus fī al-maktabah. || Mən kitabxanada dərs oxuyuram.
 
|-
 
| اللقاء سيكون على الساعة 5. || al-liqāʾ sayakūn ʿalā as-sāʿa 5. || Görüş saat 5-də olacaq.
 
|-
|-
| مِنذ || minḏ || -dən bəri
 
| أذهب إلى السوق يوم الجمعة. || ʾadhhab ilā as-sūq yawm al-jumʿa. || Mən cümə günü bazara gedirəm.
 
|-
|-
| إلى || ʾilā || -dək
 
| هناك درس بين الساعة 2 و 3. || hunāka dars bayna as-sāʿa 2 wa 3. || Orada saat 2 ilə 3 arasında dərs var.
 
|-
 
| أعمل خلال عطلة الصيف. || ʾaʿmal khilāla ʿuṭlat aṣ-ṣayf. || Yaz tətilində işləyirəm.
 
|}
|}


===Məkan prepozisiyaları===
=== Məkan Önəkləri ===


Məkan prepozisiyaları "nədir, hansı, hansı istiqamətdə, hansı sahədə" kimi sahələri ifadə edir. Beləliklə:
Məkan önəkləri, hadisələrin və fəaliyyətlərin yerini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Ən çox istifadə olunan məkan önəkləri aşağıdakılardır:
 
* '''فِي (fī)''' - "də" / "içində"
 
* '''عَلَى (ʿalā)''' - "üstündə"
 
* '''تَحْتَ (taḥta)''' - "altında"
 
* '''فَوْقَ (fawqa)''' - "üstündə"
 
* '''بَيْنَ (bayna)''' - "arasında"
 
* '''قُبَالَ (qubāla)''' - "qarşısında"
 
* '''خَلْفَ (khalf)''' - "arxasında"
 
* '''أَمَامَ (amām)''' - "qarşısında"
 
* '''إلى جانب (ilā jānib)''' - "yanında"
 
* '''حول (ḥawla)''' - "ətrafında"
 
==== Məkan Önəklərinin İstifadəsi ====
 
Məkan önəkləri ilə cümlələrdə necə istifadə edəcəyimizi göstərmək üçün aşağıda bir neçə nümunə verilir.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Standart ərəbca !! İfadə forması !! Tərcümə
 
! Standard Arabic !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| الكتاب على الطاولة. || al-kitāb ʿalā aṭ-ṭāwila. || Kitab masanın üstündədir.
 
|-
 
| القطة تحت السرير. || al-qiṭṭa taḥta as-sarīr. || Pişik yatağın altındadır.
 
|-
|-
| في || fī || içərisində, daxilində
 
| المدرسة أمام المنزل. || al-madrasah amām al-manzil. || Məktəb evin qarşısındadır.
 
|-
|-
| عَلَى || ʿalā || üzerində
 
| هناك حديقة بين البيوت. || hunāka ḥadīqah bayna al-biyūt. || Orada evlərin arasında bir bağ var.
 
|-
|-
| تَحْتَ || taḥt || altında
 
| الكرة حول الشجرة. || al-kurah ḥawla ash-shajarah. || Top ağacın ətrafındadır.
 
|}
|}


Bu, ən çox istifadə olunan prepozisiyalardırsız.
== Məşqlər ==
 
İndi isə öyrəndiklərimizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq edək. Aşağıdakı cümlələri tamamlayın və ya düzəldin.
 
=== Məşq 1 ===
 
Tamamlayın:
 
1. أذهب _______ المدرسة. (fī, ʿalā, ilā)
 
2. الكتاب _______ الطاولة. (fī, ʿalā, min)
 
'''Həll:'''
 
1. أذهب إلى المدرسة. (Mən məktəbə gedirəm.)
 
2. الكتاب على الطاولة. (Kitab masanın üstündədir.)
 
=== Məşq 2 ===
 
Düzgün önəkləri seçin:
 
1. الكتاب _______ المكتبة. (fī, ʿalā, min)
 
2. العصفور _______ الشجرة. (fī, ʿalā, min)
 
'''Həll:'''
 
1. الكتاب في المكتبة. (Kitab kitabxanadadır.)
 
2. العصفور على الشجرة. (Quş ağacın üstündədir.)
 
=== Məşq 3 ===
 
Cümlələri tamamlayın:
 
1. أعمل _______ العطلة. (خلال, في, على)
 
2. المدرسة _______ البيوت. (بين, فوق, تحت)
 
'''Həll:'''
 
1. أعمل خلال العطلة. (Mən tətil zamanı işləyirəm.)
 
2. المدرسة بين البيوت. (Məktəb evlərin arasındadır.)
 
=== Məşq 4 ===


*Bir nümunə ilə, "kitabım masanın üzərindədir" ifadəsində "üstündə" prepozisiyası olan "عَلَى" istifadə olunur.
Verilmiş cümlələrdən yanlış olanı düzəldin:


==Sual-cavab formatında vaxt və məkan ölçüləri==
1. الكرة تحت الطاولة. (doğru / yanlış)


Aşağıda standart ərəbcada kullanılan ən çox istifadə olunan suallardan bir siyahısı verilir. Bütün cavablar ikinci hissədə verilir:
2. القطة على السرير. (doğru / yanlış)


* أَيْنَ؟ || Əynə? || Məkan
'''Həll:'''
* مَتَى؟ || Matə? || Vaxt
* مَابَعْدَ؟ || Məbazıd? || Vaxtdan sonra
* مَاقَبْلَ؟ || Maqabl? || Vaxtdan əvvəl
* مَادَامَ؟ || Madaam? || Vaxtçənə qədər


== Əlavə məlumat ==
1. Doğru - "Top masanın altındadır."


Standart ərəbca ədədləri öyrənmək çətindir. Lakin standart ərəb dilində danışmaq və yazmaq çox faydalı olacaqdır. Məhz bu səbəbdən "ədədlər" bölməsindən də keçməyiniz tövsiyyə olunur.
2. Yanlış - "Pişik yatağın üstündədir." (Düzgün: القطة تحت السرير.)
 
=== Məşq 5 ===
 
Sözləri uyğunlaşdırın:
 
1. فِي (a) _______ (b) بيت
 
2. عَلَى (a) _______ (b) طاولة
 
'''Həll:'''
 
1. فِي بيت (a) "də" (b) "ev".
 
2. عَلَى طاولة (a) "üstündə" (b) "masa".
 
=== Məşq 6 ===
 
Cümlələri tamamlayın:
 
1. _______ (فِي / عَلَى) الغرفة، هناك _______ (قطة / كلب).
 
2. _______ (أمام / خلف) المدرسة، يوجد _______ (حديقة / شارع).
 
'''Həll:'''
 
1. في الغرفة، هناك قطة. (Otaqda pişik var.)
 
2. أمام المدرسة، يوجد حديقة. (Məktəbin qarşısında bağ var.)
 
=== Məşq 7 ===
 
Düzgün cümlələri yaradın:
 
1. أنا _______ (أذهب / أكل) في السوق.
 
2. الكتاب _______ (أعلى / تحت) الطاولة.
 
'''Həll:'''
 
1. أنا أذهب إلى السوق. (Mən bazara gedirəm.)
 
2. الكتاب تحت الطاولة. (Kitab masanın altındadır.)
 
=== Məşq 8 ===
 
Aşağıdakı cümlələri tərcümə edin:
 
1. Mən evin arxasında dururam.
 
2. Onlar bazar günləri alış-veriş edirlər.
 
'''Həll:'''
 
1. أنا واقف خلف المنزل.
 
2. هم يتسوقون يوم الأحد.
 
=== Məşq 9 ===
 
Verilmiş mülahizələri tamamlayın:
 
1. هناك درس _______ الساعة 10. (فِي, عَلَى, مِن)
 
2. القطة _______ (فِي, عَلَى, مِن) السرير.
 
'''Həll:'''
 
1. هناك درس على الساعة 10.
 
2. القطة في السرير.
 
=== Məşq 10 ===
 
Aşağıdakı cümlələrdən birini seçin və düzgün şəklini yazın:
 
1. أنا أدرس _______ المكتبة. (فِي, عَلَى, مِن)
 
'''Həll:'''
 
1. أنا أدرس في المكتبة. (Mən kitabxanada dərs oxuyuram.)
 
== Nəticə ==
 
Bu dərsdə siz zaman və məkan önəklərini öyrənmiş oldunuz. Onların cümlələrdə necə istifadə edildiyini anladınız və praktiki məşqlərlə biliklərinizi möhkəmləndirdiniz. Ərəb dilində bu önəklərin istifadəsi, gündəlik danışıqda və yazıda sizə kömək edəcəkdir. Növbəti dərslərdə daha çox qrammatika və lüğət öyrənməyə davam edəcəyik.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Standart ərəbca Qrammatikası - 0-dan A1-ədədi qursumu - Vaxt və məkan prepozisiyaları
 
|keywords=ərəb, qrammatikası, 0-dan A1-ədədi qursumu, vaxt, məkan, prepozisiyalar
|title=Zaman və məkan önəkləri
|description=Standart ərəbca Qrammatikası - "0-dan A1-ədədi qursumu" - Vaxt və məkan ölçülərinin ədədləri
 
|keywords=Ərəb dili, qrammatika, zaman önəkləri, məkan önəkləri, dil öyrənmə, tədris
 
|description=Bu dərsdə zaman və məkan önəkləri öyrəniləcək, onların istifadəsi ilə bağlı nümunələr və məşqlər təqdim olunacaq.
 
}}
}}


{{Standard-arabic-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Standard-arabic-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 68: Line 279:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Standard-arabic-0-to-A1-Course]]
[[Category:Standard-arabic-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=1></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>




Latest revision as of 16:51, 10 August 2024


Arabic-Language-PolyglotClub.png
Ərəb dili → Qrammatika → 0-dan A1-ə Kurs → Zaman və məkan önəkləri

Giriş[edit | edit source]

Ərəb dilinin qrammatikası, dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını anlamaq üçün son dərəcə vacibdir. Zaman və məkan önəkləri, gündəlik danışıqda və yazıda ən çox istifadə olunan elementlərdən biridir. Bu dərs vasitəsilə, siz ərəbcə zaman və məkan önəklərini öyrənəcək, onların istifadə sahələrini və cümlələrdə necə tətbiq olunacağını anlayacaqsınız. Dərsimiz aşağıdakı struktura malik olacaq:

Zaman Önəkləri[edit | edit source]

Zaman önəkləri, hadisələrin və fəaliyyətlərin müəyyən bir vaxt dilimində baş verdiyini göstərmək üçün istifadə olunur. Ən çox istifadə olunan zaman önəkləri aşağıdakılardır:

  • فِي (fī) - "də" / "də" / "içində"
  • عَلَى (ʿalā) - "üstündə"
  • مِن (min) - "dən" / "dan"
  • إِلَى (ilā) - "yə" / "ya"
  • بَيْنَ (bayna) - "arasında"
  • خِلَالَ (khilāla) - "zamanında"
  • عَام (ʿām) - "il"
  • شَهْر (shahr) - "ay"
  • يَوْم (yawm) - "gün"
  • سَاعَة (sāʿa) - "saat"

Zaman Önəklərinin İstifadəsi[edit | edit source]

Bu önəkləri cümlələrdə necə istifadə edəcəyimizi göstərmək üçün aşağıda bir neçə nümunə verilir.

Standard Arabic Pronunciation North Azerbaijani
أنا أدرس في المكتبة. ʾanā ādrus fī al-maktabah. Mən kitabxanada dərs oxuyuram.
اللقاء سيكون على الساعة 5. al-liqāʾ sayakūn ʿalā as-sāʿa 5. Görüş saat 5-də olacaq.
أذهب إلى السوق يوم الجمعة. ʾadhhab ilā as-sūq yawm al-jumʿa. Mən cümə günü bazara gedirəm.
هناك درس بين الساعة 2 و 3. hunāka dars bayna as-sāʿa 2 wa 3. Orada saat 2 ilə 3 arasında dərs var.
أعمل خلال عطلة الصيف. ʾaʿmal khilāla ʿuṭlat aṣ-ṣayf. Yaz tətilində işləyirəm.

Məkan Önəkləri[edit | edit source]

Məkan önəkləri, hadisələrin və fəaliyyətlərin yerini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Ən çox istifadə olunan məkan önəkləri aşağıdakılardır:

  • فِي (fī) - "də" / "içində"
  • عَلَى (ʿalā) - "üstündə"
  • تَحْتَ (taḥta) - "altında"
  • فَوْقَ (fawqa) - "üstündə"
  • بَيْنَ (bayna) - "arasında"
  • قُبَالَ (qubāla) - "qarşısında"
  • خَلْفَ (khalf) - "arxasında"
  • أَمَامَ (amām) - "qarşısında"
  • إلى جانب (ilā jānib) - "yanında"
  • حول (ḥawla) - "ətrafında"

Məkan Önəklərinin İstifadəsi[edit | edit source]

Məkan önəkləri ilə cümlələrdə necə istifadə edəcəyimizi göstərmək üçün aşağıda bir neçə nümunə verilir.

Standard Arabic Pronunciation North Azerbaijani
الكتاب على الطاولة. al-kitāb ʿalā aṭ-ṭāwila. Kitab masanın üstündədir.
القطة تحت السرير. al-qiṭṭa taḥta as-sarīr. Pişik yatağın altındadır.
المدرسة أمام المنزل. al-madrasah amām al-manzil. Məktəb evin qarşısındadır.
هناك حديقة بين البيوت. hunāka ḥadīqah bayna al-biyūt. Orada evlərin arasında bir bağ var.
الكرة حول الشجرة. al-kurah ḥawla ash-shajarah. Top ağacın ətrafındadır.

Məşqlər[edit | edit source]

İndi isə öyrəndiklərimizi tətbiq etmək üçün bir neçə məşq edək. Aşağıdakı cümlələri tamamlayın və ya düzəldin.

Məşq 1[edit | edit source]

Tamamlayın:

1. أذهب _______ المدرسة. (fī, ʿalā, ilā)

2. الكتاب _______ الطاولة. (fī, ʿalā, min)

Həll:

1. أذهب إلى المدرسة. (Mən məktəbə gedirəm.)

2. الكتاب على الطاولة. (Kitab masanın üstündədir.)

Məşq 2[edit | edit source]

Düzgün önəkləri seçin:

1. الكتاب _______ المكتبة. (fī, ʿalā, min)

2. العصفور _______ الشجرة. (fī, ʿalā, min)

Həll:

1. الكتاب في المكتبة. (Kitab kitabxanadadır.)

2. العصفور على الشجرة. (Quş ağacın üstündədir.)

Məşq 3[edit | edit source]

Cümlələri tamamlayın:

1. أعمل _______ العطلة. (خلال, في, على)

2. المدرسة _______ البيوت. (بين, فوق, تحت)

Həll:

1. أعمل خلال العطلة. (Mən tətil zamanı işləyirəm.)

2. المدرسة بين البيوت. (Məktəb evlərin arasındadır.)

Məşq 4[edit | edit source]

Verilmiş cümlələrdən yanlış olanı düzəldin:

1. الكرة تحت الطاولة. (doğru / yanlış)

2. القطة على السرير. (doğru / yanlış)

Həll:

1. Doğru - "Top masanın altındadır."

2. Yanlış - "Pişik yatağın üstündədir." (Düzgün: القطة تحت السرير.)

Məşq 5[edit | edit source]

Sözləri uyğunlaşdırın:

1. فِي (a) _______ (b) بيت

2. عَلَى (a) _______ (b) طاولة

Həll:

1. فِي بيت (a) "də" (b) "ev".

2. عَلَى طاولة (a) "üstündə" (b) "masa".

Məşq 6[edit | edit source]

Cümlələri tamamlayın:

1. _______ (فِي / عَلَى) الغرفة، هناك _______ (قطة / كلب).

2. _______ (أمام / خلف) المدرسة، يوجد _______ (حديقة / شارع).

Həll:

1. في الغرفة، هناك قطة. (Otaqda pişik var.)

2. أمام المدرسة، يوجد حديقة. (Məktəbin qarşısında bağ var.)

Məşq 7[edit | edit source]

Düzgün cümlələri yaradın:

1. أنا _______ (أذهب / أكل) في السوق.

2. الكتاب _______ (أعلى / تحت) الطاولة.

Həll:

1. أنا أذهب إلى السوق. (Mən bazara gedirəm.)

2. الكتاب تحت الطاولة. (Kitab masanın altındadır.)

Məşq 8[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələri tərcümə edin:

1. Mən evin arxasında dururam.

2. Onlar bazar günləri alış-veriş edirlər.

Həll:

1. أنا واقف خلف المنزل.

2. هم يتسوقون يوم الأحد.

Məşq 9[edit | edit source]

Verilmiş mülahizələri tamamlayın:

1. هناك درس _______ الساعة 10. (فِي, عَلَى, مِن)

2. القطة _______ (فِي, عَلَى, مِن) السرير.

Həll:

1. هناك درس على الساعة 10.

2. القطة في السرير.

Məşq 10[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələrdən birini seçin və düzgün şəklini yazın:

1. أنا أدرس _______ المكتبة. (فِي, عَلَى, مِن)

Həll:

1. أنا أدرس في المكتبة. (Mən kitabxanada dərs oxuyuram.)

Nəticə[edit | edit source]

Bu dərsdə siz zaman və məkan önəklərini öyrənmiş oldunuz. Onların cümlələrdə necə istifadə edildiyini anladınız və praktiki məşqlərlə biliklərinizi möhkəmləndirdiniz. Ərəb dilində bu önəklərin istifadəsi, gündəlik danışıqda və yazıda sizə kömək edəcəkdir. Növbəti dərslərdə daha çox qrammatika və lüğət öyrənməyə davam edəcəyik.

0-dan A1-ə qədər Standart Ərəb Dili Kursları - Məzmun cədvəli[edit source]


Ərəb əlifbasının təqdimatı


Ərəb dilində ism və cinsiyət


Ərəb dilində fiillər və onların çəkimi


Ərəb dilində sayılar və saymaq


Gündəlik Ərəb dilində lüğət


Ərəb dilində yemək və içki lüğəti


Ərəb ədəbiyyatı və mədəniyyəti


Ərəb musiqisi və əyləncə


Ərəb dilində sifət və ismlər


Ərəb dilində zamir


Ərəb dilində öndərlik edənlər


Ərəb dilində soruşdurucu


Ərəb dilində zarf


Nəqliyyat lüğəti


Məişət və pul lüğəti


Ərəb ədəbiyyatı və şeirlər


Ərəb xətwrit və sənəti


Hava lüğəti


Ərəb dilində şərti cümlələr


Ərəb dilində passive səslilik


Ərəb dilində sıfət və ismlər


Ərəb kinoteatrı və TV


Ərəb modası və güzəllik


İdman və boş zaman lüğəti


Other lessons[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Standard-arabic/Grammar/Prepositions-of-time-and-place/az&oldid=301887"