Difference between revisions of "Language/Czech/Grammar/Comparative-and-Superlative-Forms/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Czech-Page-Top}}
{{Czech-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Czech/az|Çex]] </span> → <span cat>[[Language/Czech/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1 Kursuna]]</span> → <span title>Müqayisəli və Üstünlük Şəkilləri</span></div>
== Giriş ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Çex dili</span> → <span cat>Qrammatika</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam kurs]]</span> → <span title>Müqayisəvi və ən üstünlük forması</span></div>
Müqayisəli və üstünlük şəkilləri, Çex dilində sıfatların və zarfın istifadəsini daha da zənginləşdirir. Bu şəkillər, bir şeyi digərinə nisbətən necə daha yaxşı, daha pis və ya bir çox hallarda necə ən yaxşı olduğunu ifadə etməyə imkan tanıyır. Müqayisəli şəkillər, iki və ya daha çox əşyanı müqayisə edərkən istifadə olunur, üstünlük şəkilləri isə bir əşyanın digərindən daha üstün olduğunu bildirir. Bu dərs, Çex dilini öyrənən yeni başlayanlar üçün bu anlayışları mənimsəməyə kömək edəcəkdir.


__TOC__
__TOC__


== Başlıq səviyyəsi 1 ==
=== Müqayisəli Şəkillərin Forması ===
=== Başlıq səviyyəsi 2 ===
==== Başlıq səviyyəsi 3 ====
==== Başlıq səviyyəsi 3 ====
=== Başlıq səviyyəsi 2 ===
== Başlıq səviyyəsi 1 ==


Bu dərsdə, sıfırdan başlayanlar üçün ən mühüm dil qaydalarından birini öyrənəcəyik: müqayisəvi və ən üstünlük formasını. Bu qrammatika qaydası sizə bir çox şəxsi və ya obyektiv şeyləri müqayisə etmək imkanı verəcəkdir.
Müqayisəli şəkillər, adətən, sıfatların sonuna "-ější" və ya "-ější" əlavəsi ilə yaradılır. Məsələn:


Müqayisəvi forması, iki şeyi müqayisə edərkən istifadə edilir. Ən üstünlük forması isə üç və ya daha çox şey arasında birini seçmək üçün istifadə edilir.
{| class="wikitable"


=== Müqayisəvi forması ===
! Çex !! Tələffüz !! Şimal Azərbaycan dili


Müqayisəvi forması, iki obyekt və ya şəxs arasındakı fərqin göstərmək üçün istifadə edilir. Bu forması yaratmaq üçün, sıfata "-ější" əlavə edin.
|-


Məsələn:
| dobrý || ˈdobr̝iː || yaxşı


{| class="wikitable"
! Çex !! Telaffuz !! Azərbaycan dilində tərcümə
|-
|-
| malý || ['mali:] || kiçik
 
| lepší || ˈlɛpʃiː || daha yaxşı
 
|-
|-
| menší || ['mɛnʃi:] || daha kiçik
 
| vysoký || ˈvɪso.kiː || hündür
 
|-
|-
| nejmenší || ['nɛjmɛnʃi:] || ən kiçik
 
| vyšší || ˈviʃiː || daha hündür
 
|}
|}


Burada, "menší" kiçikdən daha kiçik anlamına gəlir və "nejmenší" ən kiçik mənasını verir.
Bu cədvəldən görüldüyü kimi, "dobrý" (yaxşı) sıfatı "lepší" (daha yaxşı) şəklinə çevrilir.  


Qeyd: Bəzi sıfatlar "-ší" ilə bitir və "-ější" əlavə etmədən öncə hərfi dəyişir.
=== Üstünlük Şəkillərinin Forması ===


Məsələn:
Üstünlük şəkilləri, adətən, sıfatların sonuna "-nejší" əlavəsi ilə yaradılır. Məsələn:


* dobrý (yaxşı) → lepší (daha yaxşı) → nejlepší (ən yaxşı)
{| class="wikitable"


=== Ən üstünlük forması ===
! Çex !! Tələffüz !! Şimal Azərbaycan dili


Ən üstünlük forması, üç və ya daha çox şey arasında bir seçim etmək üçün istifadə edilir. Bu forması yaratmaq üçün, sıfata "-í" əlavə edin.
|-


Məsələn:
| dobrý || ˈdobr̝iː || yaxşı


{| class="wikitable"
! Çex !! Telaffuz !! Azərbaycan dilində tərcümə
|-
|-
| velký || ['vɛlki:] || böyük
 
| nejlepší || ˈnɛjl̟ɛpʃiː || ən yaxşı
 
|-
|-
| větší || ['vjɛtʃi:] || daha böyük
 
| vysoký || ˈvɪso.kiː || hündür
 
|-
|-
| největší || ['nɛjvjɛtʃi:] || ən böyük
 
| nejvyšší || ˈnɛjviʃiː || ən hündür
 
|}
|}


Burada, "větší" böyükdən daha böyük anlamına gəlir və "největší" ən böyük mənasını verir.
Bu cədvəldən də görüldüyü kimi, "dobrý" (yaxşı) sıfatı "nejlepší" (ən yaxşı) şəklinə çevrilir.
 
=== Müqayisəli Şəkillərin İstifadəsi ===
 
Müqayisəli şəkilləri istifadə edərkən aşağıdakı ifadələrə diqqət yetirmək lazımdır:
 
* "daha" (more) sözü ilə birlikdə istifadə olunur.
 
* İki əşyanı müqayisə edərkən "necə" (how) sualı ilə istifadə edilə bilər.
 
Məsələn:
 
* "Onun evi, mənim evimdən '''daha böyük'''." (His house is '''bigger''' than my house.)
 
=== Üstünlük Şəkillərinin İstifadəsi ===
 
Üstünlük şəkilləri istifadə edərkən aşağıdakı ifadələrə diqqət yetirmək lazımdır:


== Əlavə və mənfi forması ==
* "ən" (the most) sözü ilə birlikdə istifadə olunur.


Bazı sıfatlar əlavə və mənfi forması da ala bilər. Əlavə forması, sıfata "-ší" əlavə edərək yaradılır. Mənfi forması isə sıfata "-čí" əlavə edərək yaradılır.
* Bir əşyanın digərlərinə nisbətən ən yaxşı olduğunu bildirir.


Məsələn:
Məsələn:
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən gözəl''' film." (This is the '''most beautiful''' movie I've seen.)
== Nümunələr ==
Aşağıdakı nümunələr, müqayisəli və üstünlük şəkillərinin istifadəsini daha yaxşı anlamağa kömək edəcək:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Çex !! Telaffuz !! Azərbaycan dilində tərcümə
 
! Çex !! Tələffüz !! Şimal Azərbaycan dili
 
|-
|-
| starý || ['starɪ] || yaşlı
 
| malý || ˈmaliː || kiçik
 
|-
|-
| starší || ['starʃi:] || daha yaşlı
 
| menší || ˈmɛnʃiː || daha kiçik
 
|-
|-
| nejstarší || ['nɛjstarʃi:] || ən yaşlı
 
| velký || ˈvɛlkiː || böyük
 
|-
|-
| mladý || ['mladɪ] || gənc
 
| největší || ˈnɛjvjɛtʃiː || ən böyük
 
|-
|-
| mladší || ['mladʃi:] || daha gənc
 
| chytrý || ˈxɪtriː || ağıllı
 
|-
|-
| nejmladší || ['nɛjmladʃi:] || ən gənc
 
| chytřejší || ˈxɪtr̝ɛjʃiː || daha ağıllı
 
|-
|-
| drahý || ['draɦi:] || bahalı
 
| krásný || ˈkraːsniː || gözəl
 
|-
|-
| dražší || ['draʒʃi:] || daha bahalı
 
| nejkrásnější || ˈnɛjkraːsniːʃiː || ən gözəl
 
|-
|-
| nejdražší || ['nɛjdraʒʃi:] || ən bahalı
 
| rychlý || ˈrɪxliː || sürətli
 
|-
|-
| levný || ['lɛvni:] || ucuz
 
|-
| nejrychlejší || ˈnɛjriχl̟ɛjʃiː || ən sürətli
| levnější || ['lɛvɲɛjʃi:] || daha ucuz
 
|-
| nejlevnější || ['nɛjlɛvɲɛjʃi:] || ən ucuz
|-
| dobrý || ['dobri:] || yaxşı
|-
| lepší || ['lɛpʃi:] || daha yaxşı
|-
| nejlepší || ['nɛjlɛpʃi:] || ən yaxşı
|-
| špatný || ['ʃpatni:] || pis
|-
| horší || ['horʃi:] || daha pis
|-
| nejhorší || ['nɛjhorʃi:] || ən pis
|}
|}


== Qrammatika qaydaları ==
Bu cədvəldəki sıfatların müqayisəli və üstünlük şəkilləri, onların müxtəlif kontekstlərdə necə istifadə oluna biləcəyini göstərir.
 
=== Tapşırıqlar ==
 
İndi, öyrəndiyimiz bilikləri tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlara keçək:
 
1. Aşağıdakı sıfatların müqayisəli şəkilini yazın:
 
* dobrý
 
* malý
 
* rychlý
 
2. Aşağıdakı sıfatların üstünlük şəkilini yazın:
 
* chytrý
 
* krásný
 
* velký
 
3. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:
 
* "Onun evi, mənim evimdən '''daha kiçik'''."
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən gözəl''' film."
 
4. Aşağıdakı sıfatları müqayisə edin:
 
* "daha" sözündən istifadə edərək iki əşyanı müqayisə edin.
 
5. Aşağıdakı sıfatların üstünlük şəkilini cümlələrdə istifadə edin:
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən sürətli''' avtomobildir."
 
6. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:
 
* "Onun telefonu, mənim telefonumdan '''daha yaxşı'''."
 
* "Bu, mənim sevdiyim '''ən gözəl''' kitabdır."
 
7. Aşağıdakı sıfatları "daha" və "ən" sözləri ilə cümlələrdə istifadə edin:
 
* "müasir"
 
* "ucuz"
 
8. Aşağıdakı ifadələri tamamlayın:
 
* "Hava, bu gün '''daha''' ..."
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən''' ..."
 
9. Öz cümlələrinizi yaradaraq "daha" və "ən" sözlərini istifadə edin.
 
10. Aşağıdakı cədvəldə müqayisəli və üstünlük şəkillərini yazın:
 
* Sıfat: "gözəl"
 
* Müqayisəli: __________
 
* Üstünlük: __________
 
=== Həllər ==
 
1.
 
* daha yaxşı
 
* daha kiçik
 
* daha sürətli
 
2.
 
* ən ağıllı
 
* ən gözəl
 
* ən böyük
 
3.
 
* "Onun evi, mənim evimdən '''daha kiçikdir'''."
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən gözəl filmdir'''."
 
4.
 
* "Mənim evim, onun evindən '''daha böyükdür'''."
 
5.
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən sürətli avtomobildir'''."
 
6.
 
* "Onun telefonu, mənim telefonumdan '''daha yaxşıdır'''."
 
* "Bu, mənim sevdiyim '''ən gözəl kitabdır'''."
 
7.
 
* "Bu, '''daha müasir''' bir şəhərdir."
 
* "Bu paltar, '''ən ucuz''' paltardır."
 
8.
 
* "Hava, bu gün '''daha soyuqdur'''."
 
* "Bu, mənim gördüyüm '''ən gözəl günəş batışıdır'''."
 
9.


* Sıfatın son hərfi "-ý" və ya "-í" ilə bitir? "-ší" ilə əvəz edin.
* "Bu gün, hava '''daha gözəldir'''."
* Sıfatın son hərfi "-c" və ya "-k" ilə bitir? "-čí" ilə əvəz edin.
* Sıfatın son hərfi "-g", "-h", "-x", "-ž" və ya samitdir? "-ší" ilə əvəz edin.


== Sual-cavab ==
* "Bu, mənim sevdiyim '''ən gözəl kitablardandır'''."


=== Mövzuya aid ən çox verilən suallar nələrdir? ===
10.


* Müqayisəvi və ən üstünlük forması arasındakı fərq nədir?
* Sıfat: "gözəl"
* Müqayisəvi forması necə yaradılır?
* Ən üstünlük forması necə yaradılır?


=== Niyə müqayisəvi və ən üstünlük forması öyrənmək vacibdir? ===
* Müqayisəli: "daha gözəl"


Müqayisəvi və ən üstünlük forması öyrənmək, sizə bir çox şəxsi və ya obyektiv şeyləri müqayisə etmək imkanı verir və bu, günlük həyatda çox vacibdir.
* Üstünlük: "ən gözəl"


{{#seo:
{{#seo:
|title=Çex dili qrammatikası → 0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam kurs → Müqayisəvi və ən üstünlük forması
 
|keywords=çex, dil, qrammatikası, müqayisəvi, ən üstünlük, forma, sıfat, obyekt, şəxs
|title=Çex dilində müqayisəli və üstünlük şəkilləri
|description=Sıfırdan başlayanlar üçün ən mühüm dil qaydalarından birini öyrənəcəyik: müqayisəvi və ən üstünlük formasını. Bu qrammatika qaydası sizə bir çox şəxsi və ya obyektiv şeyləri müqayisə etmək imkanı verəcəkdir.
 
|keywords=müqayisəli şəkillər, üstünlük şəkilləri, Çex dili, qrammatika, dil öyrənmək
 
|description=Bu dərsdə, Çex dilində sıfatların və zarfların müqayisəli və üstünlük şəkillərini öyrənəcəksiniz.
 
}}
}}


{{Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 135: Line 285:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Czech-Page-Bottom}}
{{Czech-Page-Bottom}}

Latest revision as of 00:03, 22 August 2024


Czech-Language-PolyglotClub.png
Çex → Qrammatika → 0-dan A1 Kursuna → Müqayisəli və Üstünlük Şəkilləri

Giriş[edit | edit source]

Müqayisəli və üstünlük şəkilləri, Çex dilində sıfatların və zarfın istifadəsini daha da zənginləşdirir. Bu şəkillər, bir şeyi digərinə nisbətən necə daha yaxşı, daha pis və ya bir çox hallarda necə ən yaxşı olduğunu ifadə etməyə imkan tanıyır. Müqayisəli şəkillər, iki və ya daha çox əşyanı müqayisə edərkən istifadə olunur, üstünlük şəkilləri isə bir əşyanın digərindən daha üstün olduğunu bildirir. Bu dərs, Çex dilini öyrənən yeni başlayanlar üçün bu anlayışları mənimsəməyə kömək edəcəkdir.

Müqayisəli Şəkillərin Forması[edit | edit source]

Müqayisəli şəkillər, adətən, sıfatların sonuna "-ější" və ya "-ější" əlavəsi ilə yaradılır. Məsələn:

Çex Tələffüz Şimal Azərbaycan dili
dobrý ˈdobr̝iː yaxşı
lepší ˈlɛpʃiː daha yaxşı
vysoký ˈvɪso.kiː hündür
vyšší ˈviʃiː daha hündür

Bu cədvəldən görüldüyü kimi, "dobrý" (yaxşı) sıfatı "lepší" (daha yaxşı) şəklinə çevrilir.

Üstünlük Şəkillərinin Forması[edit | edit source]

Üstünlük şəkilləri, adətən, sıfatların sonuna "-nejší" əlavəsi ilə yaradılır. Məsələn:

Çex Tələffüz Şimal Azərbaycan dili
dobrý ˈdobr̝iː yaxşı
nejlepší ˈnɛjl̟ɛpʃiː ən yaxşı
vysoký ˈvɪso.kiː hündür
nejvyšší ˈnɛjviʃiː ən hündür

Bu cədvəldən də görüldüyü kimi, "dobrý" (yaxşı) sıfatı "nejlepší" (ən yaxşı) şəklinə çevrilir.

Müqayisəli Şəkillərin İstifadəsi[edit | edit source]

Müqayisəli şəkilləri istifadə edərkən aşağıdakı ifadələrə diqqət yetirmək lazımdır:

  • "daha" (more) sözü ilə birlikdə istifadə olunur.
  • İki əşyanı müqayisə edərkən "necə" (how) sualı ilə istifadə edilə bilər.

Məsələn:

  • "Onun evi, mənim evimdən daha böyük." (His house is bigger than my house.)

Üstünlük Şəkillərinin İstifadəsi[edit | edit source]

Üstünlük şəkilləri istifadə edərkən aşağıdakı ifadələrə diqqət yetirmək lazımdır:

  • "ən" (the most) sözü ilə birlikdə istifadə olunur.
  • Bir əşyanın digərlərinə nisbətən ən yaxşı olduğunu bildirir.

Məsələn:

  • "Bu, mənim gördüyüm ən gözəl film." (This is the most beautiful movie I've seen.)

Nümunələr[edit | edit source]

Aşağıdakı nümunələr, müqayisəli və üstünlük şəkillərinin istifadəsini daha yaxşı anlamağa kömək edəcək:

Çex Tələffüz Şimal Azərbaycan dili
malý ˈmaliː kiçik
menší ˈmɛnʃiː daha kiçik
velký ˈvɛlkiː böyük
největší ˈnɛjvjɛtʃiː ən böyük
chytrý ˈxɪtriː ağıllı
chytřejší ˈxɪtr̝ɛjʃiː daha ağıllı
krásný ˈkraːsniː gözəl
nejkrásnější ˈnɛjkraːsniːʃiː ən gözəl
rychlý ˈrɪxliː sürətli
nejrychlejší ˈnɛjriχl̟ɛjʃiː ən sürətli

Bu cədvəldəki sıfatların müqayisəli və üstünlük şəkilləri, onların müxtəlif kontekstlərdə necə istifadə oluna biləcəyini göstərir.

= Tapşırıqlar[edit | edit source]

İndi, öyrəndiyimiz bilikləri tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlara keçək:

1. Aşağıdakı sıfatların müqayisəli şəkilini yazın:

  • dobrý
  • malý
  • rychlý

2. Aşağıdakı sıfatların üstünlük şəkilini yazın:

  • chytrý
  • krásný
  • velký

3. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:

  • "Onun evi, mənim evimdən daha kiçik."
  • "Bu, mənim gördüyüm ən gözəl film."

4. Aşağıdakı sıfatları müqayisə edin:

  • "daha" sözündən istifadə edərək iki əşyanı müqayisə edin.

5. Aşağıdakı sıfatların üstünlük şəkilini cümlələrdə istifadə edin:

  • "Bu, mənim gördüyüm ən sürətli avtomobildir."

6. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:

  • "Onun telefonu, mənim telefonumdan daha yaxşı."
  • "Bu, mənim sevdiyim ən gözəl kitabdır."

7. Aşağıdakı sıfatları "daha" və "ən" sözləri ilə cümlələrdə istifadə edin:

  • "müasir"
  • "ucuz"

8. Aşağıdakı ifadələri tamamlayın:

  • "Hava, bu gün daha ..."
  • "Bu, mənim gördüyüm ən ..."

9. Öz cümlələrinizi yaradaraq "daha" və "ən" sözlərini istifadə edin.

10. Aşağıdakı cədvəldə müqayisəli və üstünlük şəkillərini yazın:

  • Sıfat: "gözəl"
  • Müqayisəli: __________
  • Üstünlük: __________

= Həllər[edit | edit source]

1.

  • daha yaxşı
  • daha kiçik
  • daha sürətli

2.

  • ən ağıllı
  • ən gözəl
  • ən böyük

3.

  • "Onun evi, mənim evimdən daha kiçikdir."
  • "Bu, mənim gördüyüm ən gözəl filmdir."

4.

  • "Mənim evim, onun evindən daha böyükdür."

5.

  • "Bu, mənim gördüyüm ən sürətli avtomobildir."

6.

  • "Onun telefonu, mənim telefonumdan daha yaxşıdır."
  • "Bu, mənim sevdiyim ən gözəl kitabdır."

7.

  • "Bu, daha müasir bir şəhərdir."
  • "Bu paltar, ən ucuz paltardır."

8.

  • "Hava, bu gün daha soyuqdur."
  • "Bu, mənim gördüyüm ən gözəl günəş batışıdır."

9.

  • "Bu gün, hava daha gözəldir."
  • "Bu, mənim sevdiyim ən gözəl kitablardandır."

10.

  • Sıfat: "gözəl"
  • Müqayisəli: "daha gözəl"
  • Üstünlük: "ən gözəl"

==Çex dili kursu - 0-dan A1-ə qədər==


Əlifba və telaffuz


İsimlər və zamirlər


Fiillər


Sifət və zarf


Tərəfdaşlıq və tanışlıq


Restoranda


Gündəlik həyat


Tarix və ədəbiyyat


İncəsənət və dəyər



Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Czech/Grammar/Comparative-and-Superlative-Forms/az&oldid=326711"