Difference between revisions of "Language/Bulgarian/Grammar/Conditional-Sentences/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Bulgarian-Page-Top}}
{{Bulgarian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Bulgarian/kk|Болгария]] </span> → <span cat>[[Language/Bulgarian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Bulgarian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 дейін A1 курсы]]</span> → <span title>Шартты сөйлемдер</span></div>
== Кіріспе ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Болгар тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Bulgarian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 Курстары]]</span> → <span title>Мәні бойынша сөйлемдер</span></div>
Шартты сөйлемдер болгар тілінде маңызды рөл атқарады. Олар белгілі бір шарт орындалғанда болатын жағдайларды немесе әрекеттерді білдіреді. Бұл сөйлемдер арқылы біз болашақтағы мүмкіндіктер мен ықтималдықтарды көрсетеміз. Шартты сөйлемдер арқылы өз ойымызды нақты әрі түсінікті жеткізе аламыз. Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.


__TOC__
__TOC__


=== Бастапқы сөйлемдер ===
=== Шартты сөйлемдердің құрылымы ===
 
Шартты сөйлемдер негізінен екі бөліктен тұрады: шарт (немесе себеп) және нәтиже. Болгар тілінде шартты сөйлемдер "ако" (егер) деген сөзбен басталады. Мысалы:
 
* Егер мен сабаққа барамын, онда мен жаңа білім аламын.
 
'''Шартты сөйлемдердің негізгі құрылымы:'''
 
* '''Шарт''': "ако" + (бастауыш + етістік)
 
* '''Нәтиже''': (бастауыш + етістік)
 
=== Мысалдар ===
 
Келесі кестеде біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің мысалдарын көреміз:
 
{| class="wikitable"
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! Kazakh
 
|-
 
| Ако учиш, ще успееш. || Ako uchish, shte uspeesh. || Егер сен оқысаң, сен жетесің.
 
|-
 
| Ако вали дъжд, ще останем вкъщи. || Ako vali dzhadzh, shte ostanem vkashchi. || Егер жаңбыр жауса, біз үйде қаламыз.
 
|-
 
| Ако имаш време, ела на кафе. || Ako imash vreme, ela na kafe. || Егер уақытың болса, кофе ішуге кел.
 
|-
 
| Ако не ядеш, ще си гладен. || Ako ne yadesh, shte si gladen. || Егер сен тамақ жемесең, аш боласың.
 
|-


Сөйлем, бір-бірімен қатарласқан сөздердің жиынтығын құрайды. Бұл курста біз болгар тілінің мәні бойынша сөйлемдерін үйренеміз.  
| Ако си тъжен, говори с мен. || Ako si tazhen, govori s men. || Егер сен қайғылы болсаң, менімен сөйлес.


Мәні бойынша сөйлемдердің бір қауіпсіздіктерінің бірі, олардың көптегенінің алдында «өтініш» сөзінің келесінен пайда болады. Біздің осы курстағы мақсатымыз болгар тілінің мәні бойынша сөйлемдерін үйреніп, оларды өз жаңа сөйлемдерімізді жасауға қолдау көрсету.
|-


=== Мәні бойынша сөйлемдер ===
| Ако учиш редовно, ще знаеш много. || Ako uchish redovno, shte znayesh mnogo. || Егер сен тұрақты оқысаң, көп нәрсені білесің.


Мәні бойынша сөйлемдерді құруда біз болгар тілінің «өтініш» сөздерін пайдаланамыз. Олардың біреуі «өтініш», олардың басқалары «аз-қазақ» және «егер».
|-


Алдымен, біз «өтініш» сөзінен бастап болгар тілінің мәні бойынша сөйлемдерін үйренеміз.
| Ако днес е слънчево, ще отидем на плаж. || Ako dnes e slanchevo, shte otidem na plazh. || Егер бүгін күн ашық болса, біз жағажайға барамыз.


==== Өтініш сөзі ====
|-


«Өтініш» сөзі алдындағы сөйлемнің орындалатын шартын, болашақтың орындалатын шартын білдіреді.  
| Ако имаш въпроси, питай. || Ako imash vaprosi, pitai. || Егер сұрақтарың болса, сұра.


Болашаққа өтініш сөзімен сөйлемдерді орындау кезінде өтініштен кейін қай әрекетті орындауға тырысамыз. Осы сөйлемдерде алдындағы сөйлем белгісінен кейін «өтініш» сөзі келеді.
|-


Мысалы:
| Ако не спиш достатъчно, ще се чувстваш уморен. || Ako ne spish dostatъchno, shte se chuvstvash umoren. || Егер сен жетерліктей ұйықтамасаң, шаршағандай сезінесің.


{| class="wikitable"
! Болгар тілі !! Транскрипция !! Қазақша
|-
|-
| Ако дойдеш до града, купи ми книга. || Ako doydèsh do grada, kupi mi kniga. || Агар қалға келсең, менің құттығымнан кітап сатып ал
 
| Ако обичаш музика, слушай радиото. || Ako obichash muzika, slushai radioto. || Егер сен музыканы жақсы көрсең, радионы тыңда.
 
|}
|}


==== Аз-қазақ сөзі ====
=== Шартты сөйлемдердің түрлері ===


«Аз-қазақ» сөзі сөйлемде, бірнеше мүмкіндіктер анықталғанда пайда болады. Ең бастысы, бір оқиғада кездесетін екеуінші әрекетті орындауға тырысып, әрекеттердің бірін толықтырып, басқасында қайта орындауы мүмкін болады.
Болгар тілінде шартты сөйлемдердің екі негізгі түрі бар:


«Аз-қазақ» сөзінен кейін басқа сөздер мен мүмкіндіктер келуі мүмкін.  
1. '''Ақиқат шартты сөйлемдер''': Шындыққа негізделген, әдетте, нақты жағдайларды білдіреді.


Мысалы:
2. '''Мүмкіндік шартты сөйлемдер''': Тек мүмкін болатын жағдайларды білдіреді, бірақ шындыққа айналмауы мүмкін.
 
=== Мысалдар ===
 
Мына кестеде екі түрлі шартты сөйлемдердің мысалдары берілген:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Болгар тілі !! Транскрипция !! Қазақша
 
! Түр !! Bulgarian !! Pronunciation !! Kazakh
 
|-
|-
| Аз да ми е дала да ми е. || Az da mi e dala da mi e. || Менің да, табысқа да
 
| Ақиқат || Ако ходиш на фитнес, ще бъдеш здрав. || Ako hodish na fitness, shte budesh zdrav. || Егер сен фитнеспен айналыссаң, сен сау боласың.
 
|-
 
| Мүмкіндік || Ако спечелиш наградата, ще бъдеш щастлив. || Ako spechelish nagradata, shte budesh shtastliv. || Егер сен сыйлықты жеңсең, сен бақытты боласың.
 
|}
|}


==== Егер сөзі ====
== Шартты сөйлемдерді қолдану ==


«Егер» сөзі сөйлемде белгілі шарттың орындалуын қамтамасыз ету үшін қолданылады.
Шартты сөйлемдерді дұрыс қолдану үшін, біз "ако" (егер) сөзінің орнына басқа сөздерді де қолдануға болады, мысалы:


Мысалы:
* "щом" (егер) немесе "ако не" (егер болмаса).
 
=== Мысалдар ===
 
Келесі кестеде "щом" және "ако не" сөздерімен құрылған шартты сөйлемдер:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Болгар тілі !! Транскрипция !! Қазақша
 
! Bulgarian !! Pronunciation !! Kazakh
 
|-
 
| Щом се запишеш, ще получиш информация. || Shchom se zapishesh, shte poluchish informatsiya. || Егер сен жазылсаң, сен ақпарат аласың.
 
|-
|-
| Ако има време, ще дойда. || Ako ima vreme, shte doyda. || Уақыт болса, келемін
 
| Ако не идваш, ще пропуснеш събитието. || Ako ne idvash, shte propusnesh sabitieto. || Егер сен келмесең, сен оқиғаны өткізіп аласың.
 
|}
|}


=== Қосымша мәліметтер ===
== Тапсырмалар ==
 
Енді біз шартты сөйлемдерді қолдануымызды бекіту үшін бірнеше тапсырмалар орындайық.
 
=== Тапсырма 1 ===
 
Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:
 
1. Ако ________, ще ________.


Мәні бойынша сөйлемдердің үйренілуінен кейін, сіз болгар тілінің басқа грамматикалық түрлерін үйрене аласыз. «Complete 0 to A1 Bulgarian Course» курсына қош келдіңіз!
2. Ако не ________, ще ________.


=== Өзіңіздің жаңа сөйлемдеріңізді жасаңыз ===
'''Шешімдер:'''


Мәні бойынша сөйлемдердің түрлерін жүйелі білгеніңізге сәйкес, қазіргі уақытта өзіңіздің жаңа сөйлемдеріңізді жасауға тырысыңыз!
1. Егер сен оқымасаң, сен бағаларды ала алмайсың.


Қосымша ақпарат алу үшін, <a href="https://www.example.com">example.com</a> сайтын көріңіз.  
2. Егер сен уақытында келмесең, сен кешігесің.
 
=== Тапсырма 2 ===
 
Берілген шартты сөйлемдердің түрлерін анықтаңыз:
 
1. Ако учиш, ще имаш добри оценки.
 
2. Ако вземеш чадър, няма да се намокриш.
 
'''Шешімдер:'''
 
1. Ақиқат.
 
2. Мүмкіндік.
 
=== Тапсырма 3 ===
 
Төмендегі сөйлемдерді болгар тілінде жазыңыз:
 
1. Егер мен жұмысқа барамын, мен ерте тұрамын.
 
2. Егер сен шылым шегесің, денсаулығың нашарлайды.
 
'''Шешімдер:'''
 
1. Ако отивам на работа, ставам рано.
 
2. Ако пушиш, здравето ти се влошава.
 
=== Тапсырма 4 ===
 
Төмендегі сөздерді пайдаланып сөйлемдер жазыңыз:
 
1. кафе, ако, имам.
 
2. дъжд, ако, вали.
 
'''Шешімдер:'''
 
1. Ако имам кафе, ще се срещнем.
 
2. Ако вали дъжд, ще останем вкъщи.
 
=== Тапсырма 5 ===
 
Сөйлемдерді келесі түрге өзгертіңіз:
 
1. Ако не учиш, ще не знаеш.
 
2. Ако идваш, ще ти дам книга.
 
'''Шешімдер:'''
 
1. Ако учиш, ще знаеш.
 
2. Ако не идваш, няма да ти дам книга.
 
== Қорытынды ==
 
Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдерді қарастырдық. Біз олардың құрылымын, түрлерін және қолданылуын үйрендік. Шартты сөйлемдер сіздің болгар тілін меңгеруіңізде маңызды құрал болады. Сіздерге берілген тапсырмаларды орындау арқылы, шартты сөйлемдерді тиімді пайдалану дағдыларын дамытасыз. Болгар тілінде сөйлеу барысында шартты сөйлемдеріңізді қолдануды ұмытпаңыз!


{{#seo:
{{#seo:
|title=Болгар тілінің мәні бойынша сөйлемдерін үйреніңіз
 
|keywords=болгар тілі, мәні бойынша сөйлемдер, қазақша
|title=Болгар тіліндегі шартты сөйлемдер
|description=Бұл курста біз болгар тілінің мәні бойынша сөйлемдерін үйренеміз.  
 
|keywords=болгар тілі, шартты сөйлемдер, грамматика, болгар грамматикасы, A1 деңгейі
 
|description=Бұл сабақта сіз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің құрылымын, түрлерін және қолданылуын үйренесіз.
 
}}
}}


{{Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 80: Line 217:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Bulgarian-Page-Bottom}}
{{Bulgarian-Page-Bottom}}

Latest revision as of 16:42, 21 August 2024


Bulgarian-Language-PolyglotClub.png
Болгария Грамматика0 дейін A1 курсыШартты сөйлемдер

Кіріспе[edit | edit source]

Шартты сөйлемдер болгар тілінде маңызды рөл атқарады. Олар белгілі бір шарт орындалғанда болатын жағдайларды немесе әрекеттерді білдіреді. Бұл сөйлемдер арқылы біз болашақтағы мүмкіндіктер мен ықтималдықтарды көрсетеміз. Шартты сөйлемдер арқылы өз ойымызды нақты әрі түсінікті жеткізе аламыз. Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің құрылымын, қолданылуын және мысалдарын қарастырамыз.

Шартты сөйлемдердің құрылымы[edit | edit source]

Шартты сөйлемдер негізінен екі бөліктен тұрады: шарт (немесе себеп) және нәтиже. Болгар тілінде шартты сөйлемдер "ако" (егер) деген сөзбен басталады. Мысалы:

  • Егер мен сабаққа барамын, онда мен жаңа білім аламын.

Шартты сөйлемдердің негізгі құрылымы:

  • Шарт: "ако" + (бастауыш + етістік)
  • Нәтиже: (бастауыш + етістік)

Мысалдар[edit | edit source]

Келесі кестеде біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдердің мысалдарын көреміз:

Bulgarian Pronunciation Kazakh
Ако учиш, ще успееш. Ako uchish, shte uspeesh. Егер сен оқысаң, сен жетесің.
Ако вали дъжд, ще останем вкъщи. Ako vali dzhadzh, shte ostanem vkashchi. Егер жаңбыр жауса, біз үйде қаламыз.
Ако имаш време, ела на кафе. Ako imash vreme, ela na kafe. Егер уақытың болса, кофе ішуге кел.
Ако не ядеш, ще си гладен. Ako ne yadesh, shte si gladen. Егер сен тамақ жемесең, аш боласың.
Ако си тъжен, говори с мен. Ako si tazhen, govori s men. Егер сен қайғылы болсаң, менімен сөйлес.
Ако учиш редовно, ще знаеш много. Ako uchish redovno, shte znayesh mnogo. Егер сен тұрақты оқысаң, көп нәрсені білесің.
Ако днес е слънчево, ще отидем на плаж. Ako dnes e slanchevo, shte otidem na plazh. Егер бүгін күн ашық болса, біз жағажайға барамыз.
Ако имаш въпроси, питай. Ako imash vaprosi, pitai. Егер сұрақтарың болса, сұра.
Ако не спиш достатъчно, ще се чувстваш уморен. Ako ne spish dostatъchno, shte se chuvstvash umoren. Егер сен жетерліктей ұйықтамасаң, шаршағандай сезінесің.
Ако обичаш музика, слушай радиото. Ako obichash muzika, slushai radioto. Егер сен музыканы жақсы көрсең, радионы тыңда.

Шартты сөйлемдердің түрлері[edit | edit source]

Болгар тілінде шартты сөйлемдердің екі негізгі түрі бар:

1. Ақиқат шартты сөйлемдер: Шындыққа негізделген, әдетте, нақты жағдайларды білдіреді.

2. Мүмкіндік шартты сөйлемдер: Тек мүмкін болатын жағдайларды білдіреді, бірақ шындыққа айналмауы мүмкін.

Мысалдар[edit | edit source]

Мына кестеде екі түрлі шартты сөйлемдердің мысалдары берілген:

Түр Bulgarian Pronunciation Kazakh
Ақиқат Ако ходиш на фитнес, ще бъдеш здрав. Ako hodish na fitness, shte budesh zdrav. Егер сен фитнеспен айналыссаң, сен сау боласың.
Мүмкіндік Ако спечелиш наградата, ще бъдеш щастлив. Ako spechelish nagradata, shte budesh shtastliv. Егер сен сыйлықты жеңсең, сен бақытты боласың.

Шартты сөйлемдерді қолдану[edit | edit source]

Шартты сөйлемдерді дұрыс қолдану үшін, біз "ако" (егер) сөзінің орнына басқа сөздерді де қолдануға болады, мысалы:

  • "щом" (егер) немесе "ако не" (егер болмаса).

Мысалдар[edit | edit source]

Келесі кестеде "щом" және "ако не" сөздерімен құрылған шартты сөйлемдер:

Bulgarian Pronunciation Kazakh
Щом се запишеш, ще получиш информация. Shchom se zapishesh, shte poluchish informatsiya. Егер сен жазылсаң, сен ақпарат аласың.
Ако не идваш, ще пропуснеш събитието. Ako ne idvash, shte propusnesh sabitieto. Егер сен келмесең, сен оқиғаны өткізіп аласың.

Тапсырмалар[edit | edit source]

Енді біз шартты сөйлемдерді қолдануымызды бекіту үшін бірнеше тапсырмалар орындайық.

Тапсырма 1[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:

1. Ако ________, ще ________.

2. Ако не ________, ще ________.

Шешімдер:

1. Егер сен оқымасаң, сен бағаларды ала алмайсың.

2. Егер сен уақытында келмесең, сен кешігесің.

Тапсырма 2[edit | edit source]

Берілген шартты сөйлемдердің түрлерін анықтаңыз:

1. Ако учиш, ще имаш добри оценки.

2. Ако вземеш чадър, няма да се намокриш.

Шешімдер:

1. Ақиқат.

2. Мүмкіндік.

Тапсырма 3[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерді болгар тілінде жазыңыз:

1. Егер мен жұмысқа барамын, мен ерте тұрамын.

2. Егер сен шылым шегесің, денсаулығың нашарлайды.

Шешімдер:

1. Ако отивам на работа, ставам рано.

2. Ако пушиш, здравето ти се влошава.

Тапсырма 4[edit | edit source]

Төмендегі сөздерді пайдаланып сөйлемдер жазыңыз:

1. кафе, ако, имам.

2. дъжд, ако, вали.

Шешімдер:

1. Ако имам кафе, ще се срещнем.

2. Ако вали дъжд, ще останем вкъщи.

Тапсырма 5[edit | edit source]

Сөйлемдерді келесі түрге өзгертіңіз:

1. Ако не учиш, ще не знаеш.

2. Ако идваш, ще ти дам книга.

Шешімдер:

1. Ако учиш, ще знаеш.

2. Ако не идваш, няма да ти дам книга.

Қорытынды[edit | edit source]

Бүгінгі сабақта біз болгар тіліндегі шартты сөйлемдерді қарастырдық. Біз олардың құрылымын, түрлерін және қолданылуын үйрендік. Шартты сөйлемдер сіздің болгар тілін меңгеруіңізде маңызды құрал болады. Сіздерге берілген тапсырмаларды орындау арқылы, шартты сөйлемдерді тиімді пайдалану дағдыларын дамытасыз. Болгар тілінде сөйлеу барысында шартты сөйлемдеріңізді қолдануды ұмытпаңыз!

0-ден А1-ке дейін, болгар тілі[edit source]


Алфавит және әдістері


Қоқыс және кіріспе


Болгар әдеттері


Сөзбен-сипаттамалар


Қоңыраушылық


Болгар кино мен әдебиеті


Етістіктер мен уақыт түрлері


Саяхат


Болгар музыкасы


Мүшелер түрлері және модальды етістіктер


Тойлар және құттықтар


Болгар театры мен пәндері