Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Perfective-and-Imperfective/hy"

Latest revision as of 18:00, 16 August 2024

Սերբեր → Վերացականություն → 0-ից A1 դասընթաց → Գործույթներ. Բավարար և անհամակարգելի

Ներածություն[edit | edit source]

Սերբերենում գործողությունները նկարագրելու համար մենք օգտագործում ենք գործույթներ, որոնք կարելի է բաժանել երկու հիմնական կատեգորիայի՝ բավարար (perfective) և անհամակարգելի (imperfective)։ Այս դասի ընթացքում մենք կքննարկենք այս երկու կատեգորիաները, դրանց առանձնահատկությունները, ինչպես նաև դրանց կիրառությունը:

Բավարար գործույթները օգտագործվում են գործողությունների մեկ կատարված ձևի համար, մինչդեռ անհամակարգելի գործույթները՝ շարունակվող կամ կրկնվող գործողությունների համար։

Այս թեման շատ կարևոր է, քանի որ այն հիմք է ստեղծում մեր հետագա ուսուցման համար, հատկապես, երբ մենք սկսում ենք ուսումնասիրել անցյալ և ապագա ժամանակները։

Բավարար և անհամակարգելի գործույթներ[edit | edit source]

Բավարար ու անհամակարգելի գործույթները սերբերենի լեզվաբանության կարևոր բաղադրիչներն են։

Բավարար գործույթները նշում են գործողության ավարտված լինելը, մինչդեռ անհամակարգելի գործույթները վերաբերում են գործողության ընթացքին կամ կրկնվող բնույթին։

Բավարար գործույթներ[edit | edit source]

Բավարար գործույթները հաճախ օգտագործվում են, երբ մենք ցանկանում ենք ընդգծել, որ գործողությունը ավարտվել է։

Օրինակ՝ «Ես գրել եմ նամակ» (пишем писмо) նշանակում է, որ նամակը արդեն գրվել է։

Անհամակարգելի գործույթներ[edit | edit source]

Անհամակարգելի գործույթները, հակառակն, նկարագրում են գործողության ընթացքը կամ սովորական գործողությունները։

Օրինակ՝ «Ես գրում եմ նամակ» (пишем писмо) նշանակում է, որ ես ներկայումս գրում եմ նամակը։

Օրինակներ[edit | edit source]

Ստորև ներկայացվում են բարդույթներն ու դրանց օրինակները՝

Սերբերեն	Բառացի արտաբառում	Հայերեն
пишем писмо	pišemo pismo	Մենք գրում ենք նամակ
написали писмо	napisali smo pismo	Մենք գրել ենք նամակ
пишем	pišemo	Մենք գրում ենք
напишем	napišemo	Մենք կգրենք
чиним	činimo	Մենք վերացնում ենք
поправили	popravili smo	Մենք վերացրել ենք
бегаем	bežimo	Մենք վազում ենք
побегаем	pobegamo	Մենք կվազենք
пьем чай	pijemo čaj	Մենք խմում ենք թեյ
выпили чай	popili smo čaj	Մենք խմել ենք թեյ

Գործույթների փոփոխություն[edit | edit source]

Սերբերենում գործույթների ձևափոխությունը շատ կարևոր է։

Բավարար և անհամակարգելի գործույթները կարող են ունենալ տարբեր ձևեր, որոնք պետք է ճիշտ կիրառել՝ կախված գործողության ժամանակից ու ձևից։

= Օրինակներ[edit | edit source]

Ստորև ներկայացվում են անցյալ և ներկա ժամանակների ձևափոխությունները՝

Սերբերեն	Բառացի արտաբառում	Հայերեն
пишем	pišemo	Մենք գրում ենք
писао сам	pisao sam	Ես գրել եմ
буду писать	budem pisati	Ես կգրեմ
пишем	pišemo	Մենք գրում ենք
писали	pisali su	Նրանք գրել են
напишу	napišem	Ես կգրեմ

Գործույթների կիրառություն[edit | edit source]

Գործույթները իրար փոխարինելու են և կարող են ձեռք բերել տարբեր նշանակություններ՝ կախված նրանց կիրառության համատեքստից։

Ստորև մի քանի օրինակ, թե ինչպես ենք կարողանում կիրառել այս երկու գործույթները՝

Սերբերեն	Բառացի արտաբառում	Հայերեն
идем	idemo	Մենք գնում ենք
пошли	pošli su	Նրանք գնացել են
купим	kupimo	Մենք կգնենք
покупаем	kupujemo	Մենք գնում ենք
делаем	radimo	Մենք անում ենք
сделали	uradili su	Նրանք արել են

Դասավանդման մեթոդներ[edit | edit source]

Այս թեման ուսուցանելիս կարևոր է օգտագործել տարբեր մեթոդներ՝

Գրավոր աշխատանք՝ ուսանողներին տալով գրելու առաջադրանքներ, որտեղ նրանք կարող են կիրառել ինչպես բարդ, այնպես էլ անհամակարգելի գործույթները։

Խոսակցական աշխատանք՝ ուսանողներին տալով հարցեր, որոնք նրանք պետք է պատասխանեն տարբեր ժամանակների գործույթներով։

Վարժություններ[edit | edit source]

Ստորև ներկայացված են 10 վարժություն, որոնց միջոցով ուսանողները կարող են կիրառել իրենց գիտելիքները։

1. Գրեք 5 օրինակ բարդ գործույթների, որոնք նկարագրում են ավարտված գործողություններ։

2. Գրեք 5 օրինակ անհամակարգելի գործույթների, որոնք նկարագրում են ընթացիկ գործողություններ։

3. Ստեղծեք հարցեր բարդ գործույթներով, որոնք պահանջում են «այո» կամ «ոչ» պատասխան։

4. Լրացրեք բաց թողնված բառերը (գործույթները) հետևյալ նախադասություններում։

Ես _____ (գրել) նամակ։

Նա _____ (գնել) խանութում։

Մենք _____ (գալ) երեկ։

5. Գրեք պատմություն՝ օգտագործելով առնվազն 5 բարդ և 5 անհամակարգելի գործույթներ։

6. Տեսանյութ դիտեք և դրանից հետո գրեք, թե ինչ եք տեսել՝ օգտագործելով բարդ և անհամակարգելի գործույթներ։

7. Մեկնաբանեք ձեր ամենօրյա գործունեությունը՝ օգտագործելով բարդ գործույթներ։

8. Նկարագրեք ձեր նախընտրած զբաղմունքը՝ օգտագործելով անհամակարգելի գործույթներ։

9. Անհրաժեշտ է օգտագործել ժամանակի տարբեր ձևեր՝ ստեղծելու պատմություն՝ միայն բարդ գործույթներով։

10. Մեկնաբանեք ձեր օրը՝ օգտագործելով 2-3 բարդ և 2-3 անհամակարգելի գործույթներ։

Պատասխաններ[edit | edit source]

1. Գրեք 5 օրինակ բարդ գործույթների, որոնք նկարագրում են ավարտված գործողություններ։

Ես գրել եմ նամակ։

Նա գնեց խանութում։

Մենք գնացինք երեկ։

Նրանք ավարտեցին դասը։

Նա նկարեց նկարը։

2. Գրեք 5 օրինակ անհամակարգելի գործույթների, որոնք նկարագրում են ընթացիկ գործողություններ։

Ես գրում եմ նամակ։

Նա գնում է խանութ։

Մենք գնում ենք երեկ։

Նրանք սովորում են դասը։

Նա նկարում է նկարը։

3. Ստեղծեք հարցեր բարդ գործույթներով, որոնք պահանջում են «այո» կամ «ոչ» պատասխան։

Դուք գրել եք նամակ։

Նա գնեց խանութում։

Դուք ավարտեցիք դասը։

4. Լրացրեք բաց թողնված բառերը (գործույթները) հետևյալ նախադասություններում։

Ես գրել եմ նամակ։

Նա գնեց խանութում։

Մենք գնացինք երեկ։

5. Գրեք պատմություն՝ օգտագործելով առնվազն 5 բարդ և 5 անհամակարգելի գործույթներ։

Ես երեկ գնացի զբոսանքի։ Այնտեղ ես տեսա մի կատվիկ։ Ես խաղացի նրա հետ։

6. Տեսանյութ դիտեք և դրանից հետո գրեք, թե ինչ եք տեսել՝ օգտագործելով բարդ և անհամակարգելի գործույթներ։

Ես տեսա մի ֆիլմ, որտեղ մարդիկ պատմեցին իրենց պատմությունները։

7. Մեկնաբանեք ձեր ամենօրյա գործունեությունը՝ օգտագործելով բարդ գործույթներ։

Ես այսօր գնեցի սնունդ։

8. Նկարագրեք ձեր նախընտրած զբաղմունքը՝ օգտագործելով անհամակարգելի գործույթներ։

Ես սիրում եմ նկարել։

9. Անհրաժեշտ է օգտագործել ժամանակի տարբեր ձևեր՝ ստեղծելու պատմություն՝ միայն բարդ գործույթներով։

Ես երեկ գնացի զբոսնելու։

10. Մեկնաբանեք ձեր օրը՝ օգտագործելով 2-3 բարդ և 2-3 անհամակարգելի գործույթներ։

Ես այսօր գնացի դպրոց, իսկ հետո խաղացի ընկերներիս հետ։

Table of Contents - Serbian Course - 0 to A1[edit source]

Course Presentation

Introduction to Serbian Grammar

Introduction to Serbian Vocabulary

Introduction to Serbian Culture

Pronouns: Possessive Pronouns

Shopping

Sports and Recreation

Adjectives: Declension

Verbs: Perfective and Imperfective
Verbs: Reflexive Verbs

Jobs and Professions

Literature and Poetry

Verbs: Conditional

Entertainment and Media

Art and Artists

Other lessons[edit | edit source]

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Serbian-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/hy|Սերբեր]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/hy|Վերացականություն]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/hy|0-ից A1 դասընթաց]]</span> → <span title>Գործույթներ. Բավարար և անհամակարգելի</span></div>
-<div class="pg_page_title"><span lang>Սերբերեն</span> → <span cat>Գրականություն</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/hy|0-ից-A1 Դասընթաց]]</span> → <span title>Ենթահատկանալի և անենթահատկանալի Բայական Բառեր</span></div>
+== Ներածություն ==
+Սերբերենում գործողությունները նկարագրելու համար մենք օգտագործում ենք գործույթներ, որոնք կարելի է բաժանել երկու հիմնական կատեգորիայի՝ '''բավարար''' (perfective) և '''անհամակարգելի''' (imperfective)։ Այս դասի ընթացքում մենք կքննարկենք այս երկու կատեգորիաները, դրանց առանձնահատկությունները, ինչպես նաև դրանց կիրառությունը:
+Բավարար գործույթները օգտագործվում են գործողությունների մեկ կատարված ձևի համար, մինչդեռ անհամակարգելի գործույթները՝ շարունակվող կամ կրկնվող գործողությունների համար։
+Այս թեման շատ կարևոր է, քանի որ այն հիմք է ստեղծում մեր հետագա ուսուցման համար, հատկապես, երբ մենք սկսում ենք ուսումնասիրել անցյալ և ապագա ժամանակները։
 __TOC__
-=== Բայական ներկայացում ===
+=== Բավարար և անհամակարգելի գործույթներ ===
+Բավարար ու անհամակարգելի գործույթները սերբերենի լեզվաբանության կարևոր բաղադրիչներն են։
+Բավարար գործույթները նշում են գործողության ավարտված լինելը, մինչդեռ անհամակարգելի գործույթները վերաբերում են գործողության ընթացքին կամ կրկնվող բնույթին։
+==== Բավարար գործույթներ ====
+Բավարար գործույթները հաճախ օգտագործվում են, երբ մենք ցանկանում ենք ընդգծել, որ գործողությունը ավարտվել է։
+Օրինակ՝ «Ես գրել եմ նամակ» (пишем писмо) նշանակում է, որ նամակը արդեն գրվել է։
-Սերբերենում կան ենթահատկանալի և անենթահատկանալի բայական բառեր: Եթե դուք չգիտեք, թե ինչպես են հաջորդում այդ բառերը, ապա մենք այն ձեզ հասկացանք: Ենթահատկանալի բայական բառերը նշում են որևէ տեղը կամ ժամը, որտեղ կամ երբ մի բան ավարտված է, իսկ անենթահատկանալի բառերը նշում են գործողությունը իր ընթացքում:
+==== Անհամակարգելի գործույթներ ====
-=== Ենթահատկանալի բայական բառեր ===
+Անհամակարգելի գործույթները, հակառակն, նկարագրում են գործողության ընթացքը կամ սովորական գործողությունները։
-Եթե մենք փորձարկենք մի քանի տեսակի բառեր, մենք կարող ենք ասել, որ ենթահատկանալի բառերը նշում են որևէ տեղը, ժամը կամ ժամանակը, որտեղ կամ երբ մի բան ավարտված է: Օրինակ, եթե մենք ունենք բան, որ մենք ավարտել ենք, ենթահատկանալի բառերը պարունակում են հետևյալ բառերը.
+Օրինակ՝ «Ես գրում եմ նամակ» (пишем писмо) նշանակում է, որ ես ներկայումս գրում եմ նամակը։
+=== Օրինակներ ===
+Ստորև ներկայացվում են բարդույթներն ու դրանց օրինակները՝
 {| class="wikitable"
-|+ Ենթահատկանալի բառեր
-! Սերբերեն !! Որոնում !! Հայերեն
+! Սերբերեն !! Բառացի արտաբառում !! Հայերեն
+|-
+| пишем писмо || pišemo pismo || Մենք գրում ենք նամակ
+|-
+| написали писмо || napisali smo pismo || Մենք գրել ենք նամակ
+|-
+| пишем || pišemo || Մենք գրում ենք
+|-
+| напишем || napišemo || Մենք կգրենք
+|-
+| чиним || činimo || Մենք վերացնում ենք
 |-
-| ավարտված || avartvatsvats || ավարտված
+| поправили || popravili smo || Մենք վերացրել ենք
 |-
-| գրանցվել || grantsvel || գրանցվել
+| бегаем || bežimo || Մենք վազում ենք
+|-
+| побегаем || pobegamo || Մենք կվազենք
 |-
-| սպասել || spasel || սպասել
+| пьем чай || pijemo čaj || Մենք խմում ենք թեյ
+|-
+| выпили чай || popili smo čaj || Մենք խմել ենք թեյ
 |}
-=== Անենթահատկանալի բայական բառեր ===
+=== Գործույթների փոփոխություն ===
-Եթե մենք ներկայացնում ենք որոնման պարամետրեր, բայց չենք նշանակում, թե որոնման ընթացքում ունենք անենթահատկանալի բառ, ապա միայն մեկ գործընթաց է: Օրինակ, եթե մենք բացահայտում ենք իսկ աշխատակիցը աշխատում է, ապա մենք օգտագործում ենք անենթահատկանալի բառեր՝
+Սերբերենում գործույթների ձևափոխությունը շատ կարևոր է։
+Բավարար և անհամակարգելի գործույթները կարող են ունենալ տարբեր ձևեր, որոնք պետք է ճիշտ կիրառել՝ կախված գործողության ժամանակից ու ձևից։
+==== Օրինակներ ===
+Ստորև ներկայացվում են անցյալ և ներկա ժամանակների ձևափոխությունները՝
 {| class="wikitable"
-|+ Անենթահատկանալի բառեր
-! Սերբերեն !! Որոնում !! Հայերեն
+! Սերբերեն !! Բառացի արտաբառում !! Հայերեն
 |-
-| աշխատում է || ashkhatum e || աշխատում է
+| пишем || pišemo || Մենք գրում ենք
+|-
+| писао сам || pisao sam || Ես գրել եմ
+|-
+| буду писать || budem pisati || Ես կգրեմ
+|-
+| пишем || pišemo || Մենք գրում ենք
+|-
+| писали || pisali su || Նրանք գրել են
+|-
+| напишу || napišem || Ես կգրեմ
 |}
-Երբ նախատեսված է, որ անենթահատկանալի բառեր են օգտագործվում, կարող եք նշանակել իրենց հանգույցները մինչև դրական կանոնը: Անենթահատկանալի բառերը կարող են նշանակվել մեկ կամ մի քանի բաների համար, օրինակ, եթե դուք աշխատում եք գրանցված հաշիվների վրա, ապա բայց չեք նշանակում, որ դրականությունը ավարտված է:
+=== Գործույթների կիրառություն ===
+Գործույթները իրար փոխարինելու են և կարող են ձեռք բերել տարբեր նշանակություններ՝ կախված նրանց կիրառության համատեքստից։
+Ստորև մի քանի օրինակ, թե ինչպես ենք կարողանում կիրառել այս երկու գործույթները՝
+{| class="wikitable"
+! Սերբերեն !! Բառացի արտաբառում !! Հայերեն
+|-
+| идем || idemo || Մենք գնում ենք
+|-
+| пошли || pošli su || Նրանք գնացել են
+|-
+| купим || kupimo || Մենք կգնենք
+|-
+| покупаем || kupujemo || Մենք գնում ենք
+|-
+| делаем || radimo || Մենք անում ենք
+|-
+| сделали || uradili su || Նրանք արել են
+|}
+=== Դասավանդման մեթոդներ ===
+Այս թեման ուսուցանելիս կարևոր է օգտագործել տարբեր մեթոդներ՝
+* '''Գրավոր աշխատանք'''՝ ուսանողներին տալով գրելու առաջադրանքներ, որտեղ նրանք կարող են կիրառել ինչպես բարդ, այնպես էլ անհամակարգելի գործույթները։
+* '''Խոսակցական աշխատանք'''՝ ուսանողներին տալով հարցեր, որոնք նրանք պետք է պատասխանեն տարբեր ժամանակների գործույթներով։
+=== Վարժություններ ===
+Ստորև ներկայացված են 10 վարժություն, որոնց միջոցով ուսանողները կարող են կիրառել իրենց գիտելիքները։
+. '''Գրեք 5 օրինակ''' բարդ գործույթների, որոնք նկարագրում են ավարտված գործողություններ։
+. '''Գրեք 5 օրինակ''' անհամակարգելի գործույթների, որոնք նկարագրում են ընթացիկ գործողություններ։
+. '''Ստեղծեք հարցեր''' բարդ գործույթներով, որոնք պահանջում են «այո» կամ «ոչ» պատասխան։
+. '''Լրացրեք բաց թողնված բառերը''' (գործույթները) հետևյալ նախադասություններում։
+* Ես _____ (գրել) նամակ։
+* Նա _____ (գնել) խանութում։
+* Մենք _____ (գալ) երեկ։
+. '''Գրեք պատմություն'''՝ օգտագործելով առնվազն 5 բարդ և 5 անհամակարգելի գործույթներ։
+. '''Տեսանյութ դիտեք''' և դրանից հետո գրեք, թե ինչ եք տեսել՝ օգտագործելով բարդ և անհամակարգելի գործույթներ։
+. '''Մեկնաբանեք''' ձեր ամենօրյա գործունեությունը՝ օգտագործելով բարդ գործույթներ։
+. '''Նկարագրեք''' ձեր նախընտրած զբաղմունքը՝ օգտագործելով անհամակարգելի գործույթներ։
+. '''Անհրաժեշտ է օգտագործել''' ժամանակի տարբեր ձևեր՝ ստեղծելու պատմություն՝ միայն բարդ գործույթներով։
+. '''Մեկնաբանեք''' ձեր օրը՝ օգտագործելով 2-3 բարդ և 2-3 անհամակարգելի գործույթներ։
+=== Պատասխաններ ===
+. '''Գրեք 5 օրինակ''' բարդ գործույթների, որոնք նկարագրում են ավարտված գործողություններ։
+* Ես գրել եմ նամակ։
+* Նա գնեց խանութում։
+* Մենք գնացինք երեկ։
+* Նրանք ավարտեցին դասը։
+* Նա նկարեց նկարը։
+. '''Գրեք 5 օրինակ''' անհամակարգելի գործույթների, որոնք նկարագրում են ընթացիկ գործողություններ։
+* Ես գրում եմ նամակ։
+* Նա գնում է խանութ։
+* Մենք գնում ենք երեկ։
+* Նրանք սովորում են դասը։
+* Նա նկարում է նկարը։
+. '''Ստեղծեք հարցեր''' բարդ գործույթներով, որոնք պահանջում են «այո» կամ «ոչ» պատասխան։
+* Դուք գրել եք նամակ։
+* Նա գնեց խանութում։
+* Դուք ավարտեցիք դասը։
+. '''Լրացրեք բաց թողնված բառերը''' (գործույթները) հետևյալ նախադասություններում։
+* Ես գրել եմ նամակ։
+* Նա գնեց խանութում։
+* Մենք գնացինք երեկ։
+. '''Գրեք պատմություն'''՝ օգտագործելով առնվազն 5 բարդ և 5 անհամակարգելի գործույթներ։
+* Ես երեկ գնացի զբոսանքի։ Այնտեղ ես տեսա մի կատվիկ։ Ես խաղացի նրա հետ։
+. '''Տեսանյութ դիտեք''' և դրանից հետո գրեք, թե ինչ եք տեսել՝ օգտագործելով բարդ և անհամակարգելի գործույթներ։
+* Ես տեսա մի ֆիլմ, որտեղ մարդիկ պատմեցին իրենց պատմությունները։
+. '''Մեկնաբանեք''' ձեր ամենօրյա գործունեությունը՝ օգտագործելով բարդ գործույթներ։
+* Ես այսօր գնեցի սնունդ։
+. '''Նկարագրեք''' ձեր նախընտրած զբաղմունքը՝ օգտագործելով անհամակարգելի գործույթներ։
+* Ես սիրում եմ նկարել։
+. '''Անհրաժեշտ է օգտագործել''' ժամանակի տարբեր ձևեր՝ ստեղծելու պատմություն՝ միայն բարդ գործույթներով։
+* Ես երեկ գնացի զբոսնելու։
+. '''Մեկնաբանեք''' ձեր օրը՝ օգտագործելով 2-3 բարդ և 2-3 անհամակարգելի գործույթներ։
+* Ես այսօր գնացի դպրոց, իսկ հետո խաղացի ընկերներիս հետ։
+{{#seo:
-=== Ենթահատկանալի և անենթահատկանալի բառեր օրինակներ ===
+|title=Սերբերենի գործույթներ. Բավարար և անհամակարգելի
-Ցանկալի է ներկայացնել օրինակներ ենթահատկանալի և անենթահատկանալի բառերի մասին: Մենք կօգտագործենք տվյալ պատկերները.
+|keywords=սերբերեն, գործույթներ, բարդ, անհամակարգելի, ուսուցում
-==== Ենթահատկանալի բառերի օրինակներ ====
+|description=Այս դասում դուք կսովորեք սերբերենում բարդ և անհամակարգելի գործույթների օգտագործման մասին։
-* Կանայքի մեջ ենթահատկանալի բառերը նշում են մի բնությունը:
+}}
-{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
+{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 52: / Line 279: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>