Difference between revisions of "Language/Abkhazian/Grammar/Adverbs-of-Time-in-Abkhazian/kk"
m (Quick edit) |
m (Quick edit) |
||
(One intermediate revision by the same user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{Abkhazian-Page-Top}} | {{Abkhazian-Page-Top}} | ||
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Abkhazian/kk|Абхаз тілі]] </span> → <span cat>[[Language/Abkhazian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Abkhazian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Абхаз тіліндегі уақыт үстеулері</span></div> | |||
== Кіріспе == | |||
Абхаз тіліндегі уақыт үстеулері — бұл тілдің маңызды құрамдас бөлігі, себебі олар іс-әрекеттер мен оқиғалардың уақытын сипаттауға мүмкіндік береді. Уақыт үстеулері арқылы біз әр түрлі уақыттағы әрекеттерді дұрыс жеткізе аламыз, бұл тілдесуді айқын әрі түсінікті етеді. Бүгінгі сабағымызда біз Абхаз тіліндегі уақыт үстеулерін зерттеп, оларға мысалдар келтіріп, сөйлемдер құрамыз. | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
== | === Уақыт үстеулерінің түрлері === | ||
Уақыт үстеулері бірнеше түрге бөлінеді. Оларды түсіну үшін төмендегі кестені қарайық. | |||
{| class="wikitable" | |||
! Абхаз тілі !! Дыбыстау (IPA, транслитерация) !! Қазақша аударма | |||
|- | |||
| ықәымшәы || [kʷəˈʔɨmʃə] || бүгін | |||
|- | |||
| даҟа || [daˈʔqa] || кеше | |||
|- | |- | ||
| | |||
| ахы || [aˈχɨ] || ертең | |||
|- | |- | ||
| | |||
| агәыжә || [aˈɡɨʒə] || әрқашан | |||
|- | |- | ||
| | |||
| агәыжәҩы || [aˈɡɨʒəʷɨ] || кейде | |||
|- | |- | ||
| | |||
| аџьыд || [aˈʤɨd] || кеш | |||
|- | |- | ||
| | |||
| анеи || [aˈneɪ] || бұрын | |||
|- | |- | ||
| | |||
| аҳәара || [aˈɡʷɛra] || кейін | |||
|- | |||
| аџьхар || [aˈʤʰar] || бір уақытта | |||
|- | |||
| агәз || [aˈɡɛz] || уақытша | |||
|} | |} | ||
=== | === Уақыт үстеулерін қолдану === | ||
Уақыт үстеулерін қолдану арқылы біз оқиғалардың ретін, ұзақтығын және уақытын нақтылай аламыз. Мысалы: | |||
* '''Кеше мен кітап оқыдым.''' (даҟа, агәыжә) | |||
* '''Бүгін мен достарыммен кездестім.''' (ықәымшәы, аџьыд) | |||
Енді әрбір уақыт үстеуінің қолданылуын қарап шығайық. | |||
==== Бүгін (кәиымшәы) ==== | |||
* Бүгін мен сабақ оқимын. | |||
* Бүгін ауа райы жақсы. | |||
==== Кеше (даҟа) ==== | |||
* Кеше мен киноға бардым. | |||
* Кеше жаңбыр жауды. | |||
==== Ертең (ахы) ==== | |||
* Ертең мен саяхатқа шығамын. | |||
* Ертең біз мерекені тойлаймыз. | |||
=== Уақыт үстеулерін сөйлемдерде қолдану === | |||
Уақыт үстеулерін сөйлемдерде дұрыс пайдалану — тіл үйренудің маңызды бөлігі. Дұрыс сөйлемдер құрастыру үшін, практикалық тапсырмалар орындауымыз керек. | |||
== Тапсырмалар == | |||
1. Бүгінгі күні не істедіңіз? (кәиымшәы) | |||
2. Кеше не көрдіңіз? (даҟа) | |||
3. Ертең не жоспарлап отырсыз? (ахы) | |||
=== Жауаптар мен түсініктемелер === | |||
1. '''Бүгін мен кітап оқыдым.''' (бүгінгі іс-әрекет) | |||
2. '''Кеше мен достарыммен кездестім.''' (кеше болған іс-әрекет) | |||
3. '''Ертең мен киноға барамын.''' (ертеңгі жоспар) | |||
== Жаттығулар == | |||
1. Келесі сөйлемдерді уақыт үстеулерімен толықтырыңыз: | |||
* Мен ___ (кеше) фильм көрдім. | |||
* ___ (бүгін) ауа райы жақсы. | |||
2. Уақыт үстеулерін пайдаланып, өз сөйлемдеріңізді жазыңыз: | |||
* ___ (әрқашан) мен спортпен айналысамын. | |||
* ___ (кейде) мен кітап оқимын. | |||
3. Келесі сөздерді сөйлемдерге қосып, контекст құрыңыз: | |||
* ___ (бүгін) | |||
* ___ (кеше) | |||
* | * ___ (ертең) | ||
4. Сөйлеу дағдыларыңызды дамытыңыз, достарыңызбен уақыт үстеулерін пайдаланып, диалог жасаңыз. | |||
5. Уақыт үстеулерінің әрқайсысын 5 рет қайталап жазыңыз. | |||
=== Жауаптар мен түсініктемелер === | |||
1. Мен кеше фильм көрдім. (кеше) | |||
* Бүгін ауа райы жақсы. (бүгін) | |||
2. '''Мысалдар:''' | |||
* Мен әрқашан спортпен айналысамын. | |||
* Кейде мен кітап оқимын. | |||
3. '''Мысалдар:''' | |||
* Бүгін мен досыма барамын. | |||
* Кеше мен үйде болдым. | |||
* Ертең мен жұмысқа шығамын. | |||
4. '''Диалог:''' | |||
* '''А:''' Бүгін не істейсің? | |||
* '''Б:''' Бүгін мен киноға барамын. | |||
5. '''Жазу:''' | |||
* Бүгін, кеше, ертең, әрқашан, кейде. | |||
== Қорытынды == | |||
Уақыт үстеулері Абхаз тілінде іс-әрекеттер мен оқиғалардың уақытын сипаттаудың маңызды құралы болып табылады. Оларды дұрыс пайдалану арқылы біз сөйлеу мен жазу дағдыларымызды дамыта аламыз. Бүгінгі сабақта біз уақыт үстеулерін үйреніп, оларды сөйлемдерде қолдануды практикада көрдік. Оларды күнделікті өмірде пайдаланып, жаттығуларды орындауды ұмытпаңыз. | |||
{{#seo: | {{#seo: | ||
|title= | |||
|keywords= | |title=Абхаз тіліндегі уақыт үстеулері | ||
|description= | |||
|keywords=Абхаз тілі, уақыт үстеулері, грамматика, сабақ, тіл үйрену | |||
|description=Бұл сабақта сіз Абхаз тіліндегі уақыт үстеулерін үйреніп, оларды сөйлемдерде қалай қолдану керектігін білесіз. | |||
}} | }} | ||
{{Abkhazian-0-to-A1-Course-TOC-kk}} | {{Template:Abkhazian-0-to-A1-Course-TOC-kk}} | ||
[[Category:Course]] | [[Category:Course]] | ||
Line 68: | Line 185: | ||
[[Category:0-to-A1-Course]] | [[Category:0-to-A1-Course]] | ||
[[Category:Abkhazian-0-to-A1-Course]] | [[Category:Abkhazian-0-to-A1-Course]] | ||
<span gpt></span> <span model=gpt- | <span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span> | ||
==Басқа сабақтар== | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Use-of-Verbs-in-Past-and-Future-Tenses/kk|Курс 0-А1 → Грамматика → Использование глаголов в прошедшем и будущем времени]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Word-Order-in-Abkhazian/kk|Курс 0 до A1 → Грамматика → Порядок слов в абхазском языке]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Noun-Cases-in-Abkhazian/kk|0 до А1 курс → Грамматика → Падежи в абхазском языке]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Adjectival-Agreement-in-Abkhazian/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Абхаз тілінде сын егіздердің келесі сөздермен келесі келістіруі]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Location-Expressions-in-Abkhazian/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Абхаз тілінде орналасу айту және тәуліктік бағыттар]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Temporal-Prepositions-in-Abkhazian/kk|0-А1 курстары → Грамматика → Абхаз тілінде уақыттық бағыттар]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/The-Abkhazian-Alphabet/kk|Курс 0 до А1 → Грамматика → Абхазская азбука]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Verbs-to-Be-and-Have-in-Abkhazian/kk|0-А1 Курстары → Тілдік → Абхаз тілінде 'болу' және 'егіздеу' етістігі]] | |||
* [[Language/Abkhazian/Grammar/Abkhazian-Pronouns/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Абхаз тілінің жеке көзірегі]] | |||
{{Abkhazian-Page-Bottom}} | {{Abkhazian-Page-Bottom}} |
Latest revision as of 06:52, 14 August 2024
Кіріспе[edit | edit source]
Абхаз тіліндегі уақыт үстеулері — бұл тілдің маңызды құрамдас бөлігі, себебі олар іс-әрекеттер мен оқиғалардың уақытын сипаттауға мүмкіндік береді. Уақыт үстеулері арқылы біз әр түрлі уақыттағы әрекеттерді дұрыс жеткізе аламыз, бұл тілдесуді айқын әрі түсінікті етеді. Бүгінгі сабағымызда біз Абхаз тіліндегі уақыт үстеулерін зерттеп, оларға мысалдар келтіріп, сөйлемдер құрамыз.
Уақыт үстеулерінің түрлері[edit | edit source]
Уақыт үстеулері бірнеше түрге бөлінеді. Оларды түсіну үшін төмендегі кестені қарайық.
Абхаз тілі | Дыбыстау (IPA, транслитерация) | Қазақша аударма |
---|---|---|
ықәымшәы | [kʷəˈʔɨmʃə] | бүгін |
даҟа | [daˈʔqa] | кеше |
ахы | [aˈχɨ] | ертең |
агәыжә | [aˈɡɨʒə] | әрқашан |
агәыжәҩы | [aˈɡɨʒəʷɨ] | кейде |
аџьыд | [aˈʤɨd] | кеш |
анеи | [aˈneɪ] | бұрын |
аҳәара | [aˈɡʷɛra] | кейін |
аџьхар | [aˈʤʰar] | бір уақытта |
агәз | [aˈɡɛz] | уақытша |
Уақыт үстеулерін қолдану[edit | edit source]
Уақыт үстеулерін қолдану арқылы біз оқиғалардың ретін, ұзақтығын және уақытын нақтылай аламыз. Мысалы:
- Кеше мен кітап оқыдым. (даҟа, агәыжә)
- Бүгін мен достарыммен кездестім. (ықәымшәы, аџьыд)
Енді әрбір уақыт үстеуінің қолданылуын қарап шығайық.
Бүгін (кәиымшәы)[edit | edit source]
- Бүгін мен сабақ оқимын.
- Бүгін ауа райы жақсы.
Кеше (даҟа)[edit | edit source]
- Кеше мен киноға бардым.
- Кеше жаңбыр жауды.
Ертең (ахы)[edit | edit source]
- Ертең мен саяхатқа шығамын.
- Ертең біз мерекені тойлаймыз.
Уақыт үстеулерін сөйлемдерде қолдану[edit | edit source]
Уақыт үстеулерін сөйлемдерде дұрыс пайдалану — тіл үйренудің маңызды бөлігі. Дұрыс сөйлемдер құрастыру үшін, практикалық тапсырмалар орындауымыз керек.
Тапсырмалар[edit | edit source]
1. Бүгінгі күні не істедіңіз? (кәиымшәы)
2. Кеше не көрдіңіз? (даҟа)
3. Ертең не жоспарлап отырсыз? (ахы)
Жауаптар мен түсініктемелер[edit | edit source]
1. Бүгін мен кітап оқыдым. (бүгінгі іс-әрекет)
2. Кеше мен достарыммен кездестім. (кеше болған іс-әрекет)
3. Ертең мен киноға барамын. (ертеңгі жоспар)
Жаттығулар[edit | edit source]
1. Келесі сөйлемдерді уақыт үстеулерімен толықтырыңыз:
- Мен ___ (кеше) фильм көрдім.
- ___ (бүгін) ауа райы жақсы.
2. Уақыт үстеулерін пайдаланып, өз сөйлемдеріңізді жазыңыз:
- ___ (әрқашан) мен спортпен айналысамын.
- ___ (кейде) мен кітап оқимын.
3. Келесі сөздерді сөйлемдерге қосып, контекст құрыңыз:
- ___ (бүгін)
- ___ (кеше)
- ___ (ертең)
4. Сөйлеу дағдыларыңызды дамытыңыз, достарыңызбен уақыт үстеулерін пайдаланып, диалог жасаңыз.
5. Уақыт үстеулерінің әрқайсысын 5 рет қайталап жазыңыз.
Жауаптар мен түсініктемелер[edit | edit source]
1. Мен кеше фильм көрдім. (кеше)
- Бүгін ауа райы жақсы. (бүгін)
2. Мысалдар:
- Мен әрқашан спортпен айналысамын.
- Кейде мен кітап оқимын.
3. Мысалдар:
- Бүгін мен досыма барамын.
- Кеше мен үйде болдым.
- Ертең мен жұмысқа шығамын.
4. Диалог:
- А: Бүгін не істейсің?
- Б: Бүгін мен киноға барамын.
5. Жазу:
- Бүгін, кеше, ертең, әрқашан, кейде.
Қорытынды[edit | edit source]
Уақыт үстеулері Абхаз тілінде іс-әрекеттер мен оқиғалардың уақытын сипаттаудың маңызды құралы болып табылады. Оларды дұрыс пайдалану арқылы біз сөйлеу мен жазу дағдыларымызды дамыта аламыз. Бүгінгі сабақта біз уақыт үстеулерін үйреніп, оларды сөйлемдерде қолдануды практикада көрдік. Оларды күнделікті өмірде пайдаланып, жаттығуларды орындауды ұмытпаңыз.
Басқа сабақтар[edit | edit source]
- Курс 0-А1 → Грамматика → Использование глаголов в прошедшем и будущем времени
- 0 to A1 Course
- Курс 0 до A1 → Грамматика → Порядок слов в абхазском языке
- 0 до А1 курс → Грамматика → Падежи в абхазском языке
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Абхаз тілінде сын егіздердің келесі сөздермен келесі келістіруі
- 0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Абхаз тілінде орналасу айту және тәуліктік бағыттар
- 0-А1 курстары → Грамматика → Абхаз тілінде уақыттық бағыттар
- Курс 0 до А1 → Грамматика → Абхазская азбука
- 0-А1 Курстары → Тілдік → Абхаз тілінде 'болу' және 'егіздеу' етістігі
- 0-А1 курсы → Грамматика → Абхаз тілінің жеке көзірегі