Difference between revisions of "Language/Kazakh/Grammar/Past-Tense/hy"

Latest revision as of 18:18, 22 August 2024

Կազախ → Քերականություն → 0-ից A1 դասընթաց → Մինուճար ժամանակ

Ներածություն[edit | edit source]

Մինուճար ժամանակը Կազախ լեզվի կարևոր մասերից մեկն է, որը թույլ է տալիս մեզ պատմել անցյալում կատարված գործողությունների մասին։ Մեր ուսումնական ընթացակարգում մենք կսովորենք մինուճար ժամանակի ձևավորման և օգտագործման կանոնները։ Սա կարևոր է, քանի որ այն կօգնի մեզ ծանոթանալ պատմական իրադարձություններին, մեր անցյալին և, իհարկե, հաղորդակցվել մեր մտքերը և զգացմունքները։

Այս դասի կառուցվածքը հետևյալն է՝

Մինուճար ժամանակի հասկացություն

Մինուճար ժամանակի ձևավորում

Օգտագործման կանոններ

20 օրինակ

10 վարժություններ՝ ուսումնական գործընթացը ամրապնդելու համար

Մինուճար ժամանակի հասկացություն[edit | edit source]

Մինուճար ժամանակը թույլ է տալիս մեզ նկարագրել գործողություններ, որոնք տեղի են ունեցել անցյալում։ Նման կերպ կարելի է պատմել, թե ինչ է տեղի ունեցել, երբ, ինչպես և ովքեր են մասնակցել։

Մինուճար ժամանակի ձևավորում[edit | edit source]

Կազախ լեզվում մինուճար ժամանակը ձևավորվում է հիմնականում գործողության հիմքի վրա՝ ավելացնելով համապատասխան մինուճար վերջավորություններ։

Գործողությունների հիմք[edit | edit source]

Գործողությունն արտահայտող հիմքը կարող է լինել բայի ձևը, որը մենք պետք է փոխենք՝ ըստ անձի և թվի։

Վերջավորություններ[edit | edit source]

Այսպիսով, մինուճար ժամանակի վերջավորությունները հետևյալն են՝

1-ին դեմք, միավոր՝ -дым / -дім

2-րդ դեմք, միավոր՝ -дың / -дің

3-րդ դեմք, միավոր՝ -ды / -ді

1-ին դեմք, բազմություն՝ -дық / -дік

2-րդ դեմք, բազմություն՝ -дыңдар / -діңдер

3-րդ դեմք, բազմություն՝ -ды / -ді

Օրինակներ[edit | edit source]

Մենք կտեսնենք 20 օրինակ, որոնք կօգնեն մեզ ավելի լավ հասկանալ մինուճար ժամանակը։

Կազախ	Բառային արտաբերում	Հայերեն
Мен бардым	men bardım	Ես գնացել եմ
Сен көрдің	sen kördіñ	Դու տեսել ես
Ол жазды	ol jazdı	Նա գրել է
Біз келдік	biz keldіk	Մենք եկել ենք
Сендер тыңեցիք	sendеr tıñetіk	Դուք լսել եք
Олар ойнайды	olar oıñaıdı	Նրանք խաղացել են
Мен оқыдым	men oqıdım	Ես կարդացել եմ
Сен жүгірдің	sen jügіrdіñ	Դու վազել ես
Ол күліп	ol külіp	Նա ծիծաղել է
Біз шомылып	biz şomılıp	Մենք լողացել ենք
Сендер сурет салдың	sendеr suret saldıñ	Դու նկարել ես
Олар сөйлесті	olar söıleştі	Նրանք խոսել են
Мен тамақ жедім	men tamaq jedіm	Ես կերել եմ
Сен оқыдың	sen oqıdıñ	Դու կարդացել ես
Ол айтты	ol ayttı	Նա ասել է
Біз көмектестік	biz kömektestіk	Մենք օգնություն ենք ցույց տվել
Сендер күлдіңдер	sendеr külіdіñder	Դուք ծիծաղել եք
Олар көрді	olar kördі	Նրանք տեսել են
Мен ұйықтадым	men uyqtağım	Ես քնել եմ
Сен жүгірдің	sen jügіrdіñ	Դու վազել ես
Ол жазды	ol jazdı	Նա գրել է

Օգտագործման կանոններ[edit | edit source]

Մինուճար ժամանակը պետք է օգտագործվի, երբ խոսում ենք անցյալում կատարված գործողությունների մասին։

Պահպանեք ժամանակի համաչափությունը՝ նշելով, թե ինչ ժամանակահատվածում են տեղի ունեցել գործողությունները։

Օգտագործեք ճիշտ վերջավորությունները՝ ըստ դեմքի և թվի։

Հիշեք, որ մինուճար ժամանակի ձևավորումն ինտենսիվ է, և դուք պետք է սովորեք տարբեր ձևեր։

Վարժություններ[edit | edit source]

Այս բաժնում մենք կքննարկենք 10 վարժություններ, որոնք կօգնեն ձեզ ամրապնդել սովորածը։

Վարժություն 1[edit | edit source]

Լրացրեք բաց թողնված վերջավորությունները՝ մինուճար ժամանակով։

1. Мен ... (бару) ... (1-ին դեմք, միավոր)

2. Сен ... (көру) ... (2-րդ դեմք, միավոր)

3. Ол ... (жазу) ... (3-րդ դեմք, միավոր)

Վարժություն 2[edit | edit source]

Թարգմանեք հետևյալ նախադասությունները հայկականից կազախ։

1. Ես գնացել եմ։

2. Դու տեսել ես։

3. Նա գրել է։

Վարժություն 3[edit | edit source]

Ընտրեք ճիշտ մինուճար ժամանակի վերջավորությունը հետևյալ նախադասության համար։

"Мен ... (жүгіру) ... (1-ին դեմք, մեկ)`

Վարժություն 4[edit | edit source]

Համեմատեք մինուճար և ներկա ժամանակները հետևյալ բառերով։

(1) Мен ... (жазу) ... (1-ին դեմք, միավոր) - (2) Мен ... (жазам) ... (1-ին դեմք, միավոր)

Վարժություն 5[edit | edit source]

Անցյալում կատարված գործողությունները նկարագրեք՝ օգտագործելով մինուճար ժամանակը։

Վարժություն 6[edit | edit source]

Գրեք 5 նախադասություն, որտեղ մինուճար ժամանակով օգտագործեք Ձեր սիրած հոբբիները։

Վարժություն 7[edit | edit source]

Հավաքեք 5 օրինակ, որտեղ մինուճար ժամանակը օգտագործվում է տարբեր դեմքերի համար։

Վարժություն 8[edit | edit source]

Թարգմանեք հետևյալ նախադասությունները կազախից հայերեն։

1. Նա երգել է։

2. Մենք խաղացել ենք։

3. Դուք լսել եք։

Վարժություն 9[edit | edit source]

Լրացրեք բաց թողնված բառերը՝ մինուճար ժամանակով նախադասություններում։

Վարժություն 10[edit | edit source]

Մենք պատմենք մեր անցյալը՝ օգտագործելով մինուճար ժամանակը։

Պատասխաններ[edit | edit source]

Մենք կտրամադրենք բոլոր վարժությունների պատասխանները, որպեսզի կարողանաք проверить свои знания։

1. Мен бардым

2. Сен көрдің

3. Ол жазды

... (բոլոր պատասխանները շարադրության մեջ) ...

Table of Contents - Kazakh Course - 0 to A1[edit source]

Course Presentation

Kazakh Pronunciation

Greetings and Basic Expressions

Kazakh Cases

Food and Drink

Verbs

Traditions and Customs

Family and Relationships

Adjectives

Traveling and Directions

Pronouns

Shopping and Consumerism

Art and Literature

Adverbs

Health and Medical Emergencies

Sports and Recreation

Prepositions and Postpositions

Nature and Environment

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Kazakh-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Kazakh/hy|Կազախ]] </span> → <span cat>[[Language/Kazakh/Grammar/hy|Քերականություն]]</span> → <span level>[[Language/Kazakh/Grammar/0-to-A1-Course/hy|0-ից A1 դասընթաց]]</span> → <span title>Մինուճար ժամանակ</span></div>
-<div class="pg_page_title"><span lang="hy">Կազախերեն</span> → <span cat="hy">Դասավանդողություն</span> → <span level="hy">0-Ա1 Դասընթաց</span> → <span title="hy">Անցյալ Բայց</span></div>
+== Ներածություն ==
+Մինուճար ժամանակը Կազախ լեզվի կարևոր մասերից մեկն է, որը թույլ է տալիս մեզ պատմել անցյալում կատարված գործողությունների մասին։ Մեր ուսումնական ընթացակարգում մենք կսովորենք մինուճար ժամանակի ձևավորման և օգտագործման կանոնները։ Սա կարևոր է, քանի որ այն կօգնի մեզ ծանոթանալ պատմական իրադարձություններին, մեր անցյալին և, իհարկե, հաղորդակցվել մեր մտքերը և զգացմունքները։
+Այս դասի կառուցվածքը հետևյալն է՝
+* Մինուճար ժամանակի հասկացություն
+* Մինուճար ժամանակի ձևավորում
+* Օգտագործման կանոններ
+* 20 օրինակ
+* 10 վարժություններ՝ ուսումնական գործընթացը ամրապնդելու համար
 __TOC__
-== Բառարան ==
+=== Մինուճար ժամանակի հասկացություն ===
-- Անցյալ ժամանակակից ցուցակը
+Մինուճար ժամանակը թույլ է տալիս մեզ նկարագրել գործողություններ, որոնք տեղի են ունեցել անցյալում։ Նման կերպ կարելի է պատմել, թե ինչ է տեղի ունեցել, երբ, ինչպես և ովքեր են մասնակցել։
-- Անցյալ ժամանակակից բանաձևը
-== Անցյալ ժամանակակից ցուցակ ==
+=== Մինուճար ժամանակի ձևավորում ===
-Անցյալ ժամանակակից բայցերի համար, պետք է նախ կնայենք անցյալ ժամանակակից բառերը:
-* Անցել (է) - անցյալ ժամանակակից բայցի բառը: Օրինակ - Ես անցել եմ գույքի խոտի մոտ:
-* Եղել (է) - անցյալ ժամանակակից բայցի բառը: Օրինակ - Ես եղել էի մեկ տոնի մեջ:
-* Գնալ (է) - անցյալ ժամանակակից բայցի բառը: Օրինակ - Նա գնաց գույքի խոտի մոտ:
-== Անցյալ ժամանակակից բանաձև ==
+Կազախ լեզվում մինուճար ժամանակը ձևավորվում է հիմնականում գործողության հիմքի վրա՝ ավելացնելով համապատասխան մինուճար վերջավորություններ։
-Անցյալ ժամանակակից բանաձևը այնպես է, ինչ բանաձևում մենք ենք կիրառում ընթացային ժամանակում:
-=== Անցյալ ժամանակակից բանաձևի ստեղծումը ===
+==== Գործողությունների հիմք ====
-Անցյալ ժամանակակից բանաձևը ստեղծվում է հետևյալ կերպով:
-* անդամավճար բառը + ել կամ անդամավճար բառը + ալ կամ անդամավճար բառը + ենթաբառ:
+Գործողությունն արտահայտող հիմքը կարող է լինել բայի ձևը, որը մենք պետք է փոխենք՝ ըստ անձի և թվի։
+==== Վերջավորություններ ====
+Այսպիսով, մինուճար ժամանակի վերջավորությունները հետևյալն են՝
+* 1-ին դեմք, միավոր՝ -дым / -дім
+* 2-րդ դեմք, միավոր՝ -дың / -дің
+* 3-րդ դեմք, միավոր՝ -ды / -ді
+* 1-ին դեմք, բազմություն՝ -дық / -дік
+* 2-րդ դեմք, բազմություն՝ -дыңдар / -діңдер
+* 3-րդ դեմք, բազմություն՝ -ды / -ді
+=== Օրինակներ ===
+Մենք կտեսնենք 20 օրինակ, որոնք կօգնեն մեզ ավելի լավ հասկանալ մինուճար ժամանակը։
-Անցյալ ժամանակակից բառերը հետևյալ կերպ են ստեղծվում:
 {| class="wikitable"
-! Կազախերեն !! Ենթաբառ !! Արդյունք
+! Կազախ !! Բառային արտաբերում !! Հայերեն
+|-
+| Мен бардым || men bardım || Ես գնացել եմ
+|-
+| Сен көрдің || sen kördіñ || Դու տեսել ես
 |-
-| անդամավճար + ել || մեծ || անցյալ ժամանակակից բառը: Օրինակ - գույքին անդամավճարել:
+| Ол жазды || ol jazdı || Նա գրել է
 |-
-| անդամավճար + ալ || քիչ || անցյալ ժամանակակից բառը: Օրինակ - երկու ժամանակակից անդամավճարական վայր:
+| Біз келдік || biz keldіk || Մենք եկել ենք
 |-
-| անդամավճար + ենթաբառ || մեծ || անցյալ ժամանակակից բառը: Օրինակ - գույքին անդամավճար ենթաբառը:
+| Сендер тыңեցիք || sendеr tıñetіk || Դուք լսել եք
+|-
+| Олар ойнайды || olar oıñaıdı || Նրանք խաղացել են
+|-
+| Мен оқыдым || men oqıdım || Ես կարդացել եմ
+|-
+| Сен жүгірдің || sen jügіrdіñ || Դու վազել ես
+|-
+| Ол күліп || ol külіp || Նա ծիծաղել է
+|-
+| Біз шомылып || biz şomılıp || Մենք լողացել ենք
+|-
+| Сендер сурет салдың || sendеr suret saldıñ || Դու նկարել ես
+|-
+| Олар сөйлесті || olar söıleştі || Նրանք խոսել են
+|-
+| Мен тамақ жедім || men tamaq jedіm || Ես կերել եմ
+|-
+| Сен оқыдың || sen oqıdıñ || Դու կարդացել ես
+|-
+| Ол айтты || ol ayttı || Նա ասել է
+|-
+| Біз көмектестік || biz kömektestіk || Մենք օգնություն ենք ցույց տվել
+|-
+| Сендер күлдіңдер || sendеr külіdіñder || Դուք ծիծաղել եք
+|-
+| Олар көрді || olar kördі || Նրանք տեսել են
+|-
+| Мен ұйықтадым || men uyqtağım || Ես քնել եմ
+|-
+| Сен жүгірдің || sen jügіrdіñ || Դու վազել ես
+|-
+| Ол жазды || ol jazdı || Նա գրել է
 |}
-=== Անցյալ ժամանակակից բառարանի օգտակար հետաքրքրություններ ===
+=== Օգտագործման կանոններ ===
-Անցյալ ժամանակակից բառարանի օգտակար հետաքրքրությունները հետևյալն են.
-* Անցյալ ժամանակակից միայն կիրառվում է անդամավճար բառերով:
+Մինուճար ժամանակը պետք է օգտագործվի, երբ խոսում ենք անցյալում կատարված գործողությունների մասին։
-* Անցյալ ժամանակակից բառարանի մեջ ներկայացված բառերը կարևոր են կապված պատմության հետ:
+* Պահպանեք ժամանակի համաչափությունը՝ նշելով, թե ինչ ժամանակահատվածում են տեղի ունեցել գործողությունները։
+* Օգտագործեք ճիշտ վերջավորությունները՝ ըստ դեմքի և թվի։
+* Հիշեք, որ մինուճար ժամանակի ձևավորումն ինտենսիվ է, և դուք պետք է սովորեք տարբեր ձևեր։
+=== Վարժություններ ===
+Այս բաժնում մենք կքննարկենք 10 վարժություններ, որոնք կօգնեն ձեզ ամրապնդել սովորածը։
+==== Վարժություն 1 ====
+Լրացրեք բաց թողնված վերջավորությունները՝ մինուճար ժամանակով։
+. Мен ... (бару) ... (1-ին դեմք, միավոր)
+. Сен ... (көру) ... (2-րդ դեմք, միավոր)
+. Ол ... (жазу) ... (3-րդ դեմք, միավոր)
+==== Վարժություն 2 ====
+Թարգմանեք հետևյալ նախադասությունները հայկականից կազախ։
+. Ես գնացել եմ։
+. Դու տեսել ես։
+. Նա գրել է։
+==== Վարժություն 3 ====
+Ընտրեք ճիշտ մինուճար ժամանակի վերջավորությունը հետևյալ նախադասության համար։
+"Мен ... (жүгіру) ... (1-ին դեմք, մեկ)`
+==== Վարժություն 4 ====
+Համեմատեք մինուճար և ներկա ժամանակները հետևյալ բառերով։
+(1) Мен ... (жазу) ... (1-ին դեմք, միավոր) - (2) Мен ... (жазам) ... (1-ին դեմք, միավոր)
+==== Վարժություն 5 ====
+Անցյալում կատարված գործողությունները նկարագրեք՝ օգտագործելով մինուճար ժամանակը։
+==== Վարժություն 6 ====
+Գրեք 5 նախադասություն, որտեղ մինուճար ժամանակով օգտագործեք Ձեր սիրած հոբբիները։
+==== Վարժություն 7 ====
+Հավաքեք 5 օրինակ, որտեղ մինուճար ժամանակը օգտագործվում է տարբեր դեմքերի համար։
+==== Վարժություն 8 ====
+Թարգմանեք հետևյալ նախադասությունները կազախից հայերեն։
+. Նա երգել է։
+. Մենք խաղացել ենք։
+. Դուք լսել եք։
+==== Վարժություն 9 ====
+Լրացրեք բաց թողնված բառերը՝ մինուճար ժամանակով նախադասություններում։
+==== Վարժություն 10 ====
+Մենք պատմենք մեր անցյալը՝ օգտագործելով մինուճար ժամանակը։
+=== Պատասխաններ ===
+Մենք կտրամադրենք բոլոր վարժությունների պատասխանները, որպեսզի կարողանաք проверить свои знания։
+. Мен бардым
+. Сен көрдің
+. Ол жазды
-== Հավանակում ==
+... (բոլոր պատասխանները շարադրության մեջ) ...
-Այս դասընթացում մենք սովորեցինք անցյալ ժամանակակից բառերի հիմնական բանաձևերը և դրանք գույնընկան կառուցման կարիքը: Հետևյալ դասընթացներում մենք կարող ենք կատարել անցյալ ժամանակակից բառերի պատճառով չափանիշ խոսքի կազմակերպումներ:
 {{#seo:
-|title=Դասընթաց. Անցյալ Բայց
-|keywords=Դասընթաց, Անցյալ ժամանակակից բառարան, կազախերեն, բառարան, պատմություն, կարիք, կապ
-|description=Այս դասընթացում մեն
-{{Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
+|title=Կազախ մինուճար ժամանակ
+|keywords=Կազախ, մինուճար ժամանակ, քերականություն, ուսուցում, լեզու
+|description=Այս դասում դուք կսովորեք...
+}}
+{{Template:Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 54: / Line 249: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Kazakh-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 {{Kazakh-Page-Bottom}}