Difference between revisions of "Language/Kazakh/Grammar/Accusative-Case/hy"

Latest revision as of 15:12, 22 August 2024

Կազախ → Ծառայություն → 0-ից A1 դասընթաց → Հակառակություն

Ներածություն[edit | edit source]

Այս դասի ընթացքում մենք կքննարկենք Կազախ լեզվի հակառակության դեպքը, որն ունի մեծ նշանակություն լեզվի կառուցվածքի և հաղորդակցման մեջ: Հակառակության դեպքը ցույց է տալիս, թե ինչ է կատարվում գործողության ընթացքում, և օգնում է մեզ հասկանալ, թե ինչ է տեղի ունենում միտքերում: Այստեղ մենք կսովորենք հակառակության դեպքի ձևավորումը, այնուամենայնիվ, այս դասը կանցնի միայն այնպիսի բովանդակությամբ, որը դեռ չի քննարկվել այս դասընթացում:

Հակառակության դեպքի հիմունքները[edit | edit source]

Հակառակության դեպքը Կազախ լեզվում կարևոր դեր է խաղում, քանի որ միանում է գործողությունների և առարկաների միջև: Այն ցույց է տալիս, թե ինչ կամ ով է ենթարկվում գործողությանը:

Հակառակության դեպքի ձևավորումը կախված է առարկայի կամ գործողության բնույթից: Կազախ լեզվում այդ դեպքը ձևավորվում է տարբեր ձևերով:

Հակառակության դեպքի ձևավորում[edit | edit source]

Հակառակության դեպքը ձևավորվում է հիմնականում երկու եղանակով՝ ուղղակի և անուղղակի:

Ուղղակի հակառակության դեպք[edit | edit source]

Ուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը ուղղակիորեն վերաբերում է առարկային:

Օրինակ՝

Мен кітапты оқимын։ (Ես կարդում եմ գիրքը)

Անուղղակի հակառակության դեպք[edit | edit source]

Անուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը կատարվում է, սակայն առարկան չի հանդիսանում գործողության հիմնական ուղեկցը։

Օրինակ՝

Мен достарымды шақырамын։ (Ես հրավիրում եմ իմ ընկերներին)

Հակառակության դեպքի ձևեր[edit | edit source]

Հակառակության դեպքի ձևերը տարբեր են ըստ երկչոտության և առարկայի:

Հակառակության դեպքի ձևերը ըստ սեռի[edit | edit source]

Աղջիկ (женский род) - қыз:

տղա (мужской род) - бала:

անորոշ սեռ - зат:

Օրինակներ[edit | edit source]

Այս բաժնում մենք կներկայացնենք 20 տարբեր օրինակներ, որոնք ցույց են տալու հակառակության դեպքի օգտագործումը:

Կազախ	Ուղղագրություն	Հայերեն
Мен мектепті білемін	Men mektepti bilemin	Ես գիտեմ դպրոցը
Ол гүлдерді жақсы көреді	Ol guldərdi zhaqsy köreedi	Նա սիրում է ծաղիկները
Біз кешкі ас әзірлейміз	Biz keshki as azirleymiz	Մենք պատրաստում ենք ընթրիքը
Сен достарымды шақырдың	Sen dostarymdy shaqyrdyn	Դու հրավիրեցիր իմ ընկերներին
Олар киноға барады	Olar kinoga barady	Նրանք գնում են կինո
Мен кітапты сатып алдым	Men kitapty satyp aldim	Ես գնեցի գիրքը
Ол менің досым	Ol meniñ dosym	Նա իմ ընկերն է
Біз баламен ойнаймыз	Biz balamen oynaımyz	Մենք խաղում ենք երեխայի հետ
Сендер әңгіме тыңдайсыңдар	Sendər äńgime tyŋdaĭsıŋdar	Դուք լսում եք պատմությունը
Олар үйде отыр	Olar üıde otır	Նրանք նստած են տանը
Мен тамақты жедім	Men tamakty zhedim	Ես ուտեցի ուտելիքը
Ол кітап оқыды	Ol kitap oqydy	Նա կարդաց գիրքը
Біз достарымызбен кездесеміз	Biz dostarymyzben kedésemiz	Մենք հանդիպում ենք մեր ընկերների հետ
Сен мені түсінесің	Sen meni tüsınesıŋ	Դուք հասկանում եք ինձ
Олар саябаққа барады	Olar sayabaqqa barady	Նրանք գնում են այգի
Мен ұйықтаймын	Men uyqtaımyq	Ես քնում եմ
Ол музыка тыңдайды	Ol muzykа tyŋdaıdy	Նա լսում է երաժշտություն
Біз сурет салып жатырмыз	Biz suret salıp jatyrymyz	Մենք նկարում ենք
Сендер кино көресіздер	Sendər kino köresizde	Դուք տեսնում եք կինոն
Олар үй тапсырмасын орындады	Olar üı tapsyrmasyn oryndady	Նրանք կատարեցին տնային հանձնարարությունը

Դասընթացի գործառույթները[edit | edit source]

Այս բաժնում մենք կստեղծենք 10 տարբեր գործառույթներ, որոնք կօգնեն ուսանողներին կիրառել հակառակության դեպքի սովորույթները:

Գործառույթներ[edit | edit source]

Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:

Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:

1. Ես գնում եմ խանութը:[edit | edit source]

2. Նա սիրում է շները:[edit | edit source]

3. Մենք պարում ենք երեկոյան:[edit | edit source]

4. Դուք լսում եք երաժշտությունը:[edit | edit source]

5. Նրանք խաղում են գնդակով:[edit | edit source]

Պատասխանել հարցերին, օգտագործելով հակառակության դեպքը:

1. Ի՞նչ ես անում այսօր:[edit | edit source]

2. Ո՞վ է քո լավագույն ընկեր:[edit | edit source]

3. Որտե՞ղ եք գնում:[edit | edit source]

4. Ամեն օր ի՞նչ կարդում ես:[edit | edit source]

5. Ո՞վ է սիրելին քո կյանքում:[edit | edit source]

Կազմել 5 նախադասություն, օգտագործելով անուղղակի հակառակության դեպքը:

Պատասխանել հետևյալ հարցերին:

1. Ո՞վ է քո մայրիկը?[edit | edit source]

2. Ի՞նչ եք պատրաստում այսօր:[edit | edit source]

3. Որտե՞ղ եք աշխատում:[edit | edit source]

4. Ո՞վ է ուսուցիչդ:[edit | edit source]

5. Ի՞նչ ես ուզում ստանալ:[edit | edit source]

Գրել 5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր կյանքին:

Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:

1. Ես սիրում եմ թռչուններ:[edit | edit source]

2. Նա սպորտով զբաղվում է:[edit | edit source]

3. Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ:[edit | edit source]

4. Դուք տեսնում եք աստղերը:[edit | edit source]

5. Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը:[edit | edit source]

Կազմել 3-5 նախադասություն, օգտագործելով տարբեր սեռեր:

Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:

Կազմել 5 նախադասություն, որոնք վերաբերում են ձեր ընկերներին:

Գրել 3-5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր ընտանիքի մասին:

Պատասխաններ[edit | edit source]

1.

Ես գնում եմ խանութը. - Мен дүкенге барамын.

Նա սիրում է շները. - Ол иттерді жақсы көреді.

Մենք պարում ենք երեկոյան. - Біз кешке билейміз.

Դուք լսում եք երաժշտությունը. - Сіз музыка тыңдайсыз.

Նրանք խաղում են գնդակով. - Олар доппен ойнайды.

2.

Կյանքում ես սիրում եմ թռչուններ. - Мен өмірде құстарды жақсы көремін.

Նա սպորտով զբաղվում է. - Ол спортпен айналысады.

Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ. - Біз теңіз жағасында демаламыз.

Դուք տեսնում եք աստղերը. - Сіз жұлдыздарды көресіз.

Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը. - Олар тарихты зерттейді.

3.

Ես սիրում եմ իմ ընկերներին. - Мен достарымды жақсы көремін.

Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.

Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.

Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.

Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.

4.

Ես գնում եմ դպրոց. - Мен мектепке барамын.

Նա սիրում է իր խաղալիքներն. - Ол ойыншықтарын жақсы көреді.

Մենք պատրաստում ենք համեղ խորտիկներ. - Біз дәмді тағамдар дайындаймыз.

Դուք լսում եք մաթեմատիկան. - Сіз математиканы тыңдайсыз.

Նրանք խաղում են մարզադահլիճում. - Олар спортзалында ойнайды.

5.

Ես սովորում եմ Կազախերեն. - Мен қазақ тілін үйреніп жатырмын.

Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.

Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.

Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.

Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.

Table of Contents - Kazakh Course - 0 to A1[edit source]

Course Presentation

Kazakh Pronunciation

Greetings and Basic Expressions

Kazakh Cases

Food and Drink

Verbs

Traditions and Customs

Family and Relationships

Adjectives

Traveling and Directions

Pronouns

Shopping and Consumerism

Art and Literature

Adverbs

Health and Medical Emergencies

Sports and Recreation

Prepositions and Postpositions

Nature and Environment

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Kazakh-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Kazakh/hy|Կազախ]] </span> → <span cat>[[Language/Kazakh/Grammar/hy|Ծառայություն]]</span> → <span level>[[Language/Kazakh/Grammar/0-to-A1-Course/hy|0-ից A1 դասընթաց]]</span> → <span title>Հակառակություն</span></div>
-<div class="pg_page_title"><span lang="hy">Կազախ</span> → <span cat="hy">Դասախոսություն</span> → <span level="hy">0 մինչև A1 Դասընթաց</span> → <span title="hy">Գործնական հանդես դեպի ներքանշանակությունը</span></div>
+== Ներածություն ==
+Այս դասի ընթացքում մենք կքննարկենք Կազախ լեզվի հակառակության դեպքը, որն ունի մեծ նշանակություն լեզվի կառուցվածքի և հաղորդակցման մեջ: Հակառակության դեպքը ցույց է տալիս, թե ինչ է կատարվում գործողության ընթացքում, և օգնում է մեզ հասկանալ, թե ինչ է տեղի ունենում միտքերում: Այստեղ մենք կսովորենք հակառակության դեպքի ձևավորումը, այնուամենայնիվ, այս դասը կանցնի միայն այնպիսի բովանդակությամբ, որը դեռ չի քննարկվել այս դասընթացում:
 __TOC__
-=== Ներքանշանակություն ===
+=== Հակառակության դեպքի հիմունքները ===
+Հակառակության դեպքը Կազախ լեզվում կարևոր դեր է խաղում, քանի որ միանում է գործողությունների և առարկաների միջև: Այն ցույց է տալիս, թե ինչ կամ ով է ենթարկվում գործողությանը:
+Հակառակության դեպքի ձևավորումը կախված է առարկայի կամ գործողության բնույթից: Կազախ լեզվում այդ դեպքը ձևավորվում է տարբեր ձևերով:
+=== Հակառակության դեպքի ձևավորում ===
+Հակառակության դեպքը ձևավորվում է հիմնականում երկու եղանակով՝ ուղղակի և անուղղակի:
+==== Ուղղակի հակառակության դեպք ====
+Ուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը ուղղակիորեն վերաբերում է առարկային:
+Օրինակ՝
-Գործնական հանդեսություն կազախերենում այն ժամանակ է, երբ բացակայում ենք ներքոնշումները կամ նախնական բառարանի բառերից բազմաթիվի հետ։ Այս դասընթացում դուք կսովորեք ներքոնշումների հիմանական կառուցվածքը և դրանց օգտագործումը ներածելու մասին։
+* Мен кітапты оқимын։ (Ես կարդում եմ գիրքը)
-=== Ներքոնշումների կառուցվածք ===
+==== Անուղղակի հակառակության դեպք ====
-Այստեղ մենք կնկատենք կազախերենի ներքոնշումների կառուցվածքը։
+Անուղղակի հակառակության դեպքն օգտագործվում է, երբ գործողությունը կատարվում է, սակայն առարկան չի հանդիսանում գործողության հիմնական ուղեկցը։
-Առաջին բանը, որ դուք պետք է իմանաք, այն է, որ ներքոնշումները նույնպես ունեն հատուկ կանոններ։ Ներքոնշումները կազախերենում հանդես են երկու տարբեր անձայնությունով։ Նախակին հանդեսը կանչվում է «ում» կամ «ընդ» հանդեսության համար, իսկ նորմալ ներքոնշումը կանչվում է հանդեսի համար։
+Օրինակ՝
-Ներքոնշումները օգտագործվում են բացակայում եղած բառերի համար, նույնպես հանդեպ ներքոնշումները օգտագործվում են տեքստում հիմնական բնութագրությունից կախված բոլոր բառերի համար։
+* Мен достарымды шақырамын։ (Ես հրավիրում եմ իմ ընկերներին)
-Բացակայում եղած բառի դեպքում դրա համար ներքևում գրված տեքստում վերաբերվող օբյեկտիվները կամ բնութագրությունը ներկայացվում են նույնպես ներքոնշումներով։
+=== Հակառակության դեպքի ձևեր ===
-=== Արտակարգ ներքոնշումներ ===
+Հակառակության դեպքի ձևերը տարբեր են ըստ երկչոտության և առարկայի:
-Ներքոնշումները կազախերեն ընդհանուրում նմանեցնում են հայերենի ներքոնշումների համար, բայց ունեն մի քանի հատ հատություններ։ Այդ հատությունները ներքոնշումների կառուցվածքում որոշում են նրանց օգտագործման համար։
+==== Հակառակության դեպքի ձևերը ըստ սեռի ====
-Բացակայում եղած բառերի համար ներքոնշումները օգտագործվում են նետերի կամ մի քանի բառերի շարքում, եթե դրանք հանդիպում են օբյեկտիվ գործոնության արդյունքում։
+* Աղջիկ (женский род) - қыз:
+* տղա (мужской род) - бала:
+* անորոշ սեռ - зат:
 === Օրինակներ ===
-Օրինակները նկարագրություն են տալիս ներքոնշումների օգտագործման մասին առաջացած հարցերը։
+Այս բաժնում մենք կներկայացնենք 20 տարբեր օրինակներ, որոնք ցույց են տալու հակառակության դեպքի օգտագործումը:
 {| class="wikitable"
-! Կազախ !! Երկուշաբթի !! Երկուշաբթին
+! Կազախ !! Ուղղագրություն !! Հայերեն
+|-
+| Мен мектепті білемін || Men mektepti bilemin || Ես գիտեմ դպրոցը
+|-
+| Ол гүлдерді жақсы көреді || Ol guldərdi zhaqsy köreedi || Նա սիրում է ծաղիկները
+|-
+| Біз кешкі ас әзірлейміз || Biz keshki as azirleymiz || Մենք պատրաստում ենք ընթրիքը
+|-
+| Сен достарымды шақырдың || Sen dostarymdy shaqyrdyn || Դու հրավիրեցիր իմ ընկերներին
+|-
+| Олар киноға барады || Olar kinoga barady || Նրանք գնում են կինո
+|-
+| Мен кітапты сатып алдым || Men kitapty satyp aldim || Ես գնեցի գիրքը
+|-
+| Ол менің досым || Ol meniñ dosym || Նա իմ ընկերն է
+|-
+| Біз баламен ойнаймыз || Biz balamen oynaımyz || Մենք խաղում ենք երեխայի հետ
+|-
+| Сендер әңгіме тыңдайсыңдар || Sendər äńgime tyŋdaĭsıŋdar || Դուք լսում եք պատմությունը
+|-
+| Олар үйде отыр || Olar üıde otır || Նրանք նստած են տանը
 |-
-| Կատարում || Katarum || Կատարում
+| Мен тамақты жедім || Men tamakty zhedim || Ես ուտեցի ուտելիքը
 |-
-| Գալու || Galu || Գալու
+| Ол кітап оқыды || Ol kitap oqydy || Նա կարդաց գիրքը
 |-
-| Ընդունել || Endunel || Ընդունել
+| Біз достарымызбен кездесеміз || Biz dostarymyzben kedésemiz || Մենք հանդիպում ենք մեր ընկերների հետ
+|-
+| Сен мені түсінесің || Sen meni tüsınesıŋ || Դուք հասկանում եք ինձ
 |-
-| Սիրել || Sirel || Սիրել
+| Олар саябаққа барады || Olar sayabaqqa barady || Նրանք գնում են այգի
+|-
+| Мен ұйықтаймын || Men uyqtaımyq || Ես քնում եմ
+|-
+| Ол музыка тыңдайды || Ol muzykа tyŋdaıdy || Նա լսում է երաժշտություն
+|-
+| Біз сурет салып жатырмыз || Biz suret salıp jatyrymyz || Մենք նկարում ենք
+|-
+| Сендер кино көресіздер || Sendər kino köresizde || Դուք տեսնում եք կինոն
+|-
+| Олар үй тапсырмасын орындады || Olar üı tapsyrmasyn oryndady || Նրանք կատարեցին տնային հանձնարարությունը
 |}
-=== Առաջադրանքներ ===
+=== Դասընթացի գործառույթները ===
-* Կարեւոր է հասկանալ ներքոնշումների կառուցվածքը և արդյունքները ամե
+Այս բաժնում մենք կստեղծենք 10 տարբեր գործառույթներ, որոնք կօգնեն ուսանողներին կիրառել հակառակության դեպքի սովորույթները:
-{{Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
+==== Գործառույթներ ====
+# Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
+# Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:
+== 1. Ես գնում եմ խանութը: ==
+== 2. Նա սիրում է շները: ==
+== 3. Մենք պարում ենք երեկոյան: ==
+== 4. Դուք լսում եք երաժշտությունը: ==
+== 5. Նրանք խաղում են գնդակով: ==
+# Պատասխանել հարցերին, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
+== 1. Ի՞նչ ես անում այսօր: ==
+== 2. Ո՞վ է քո լավագույն ընկեր: ==
+== 3. Որտե՞ղ եք գնում: ==
+== 4. Ամեն օր ի՞նչ կարդում ես: ==
+== 5. Ո՞վ է սիրելին քո կյանքում: ==
+# Կազմել 5 նախադասություն, օգտագործելով անուղղակի հակառակության դեպքը:
+# Պատասխանել հետևյալ հարցերին:
+== 1. Ո՞վ է քո մայրիկը? ==
+== 2. Ի՞նչ եք պատրաստում այսօր: ==
+== 3. Որտե՞ղ եք աշխատում: ==
+== 4. Ո՞վ է ուսուցիչդ: ==
+== 5. Ի՞նչ ես ուզում ստանալ: ==
+# Գրել 5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր կյանքին:
+# Թարգմանել հետևյալ նախադասությունները Կազախ լեզվին:
+== 1. Ես սիրում եմ թռչուններ: ==
+== 2. Նա սպորտով զբաղվում է: ==
+== 3. Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ: ==
+== 4. Դուք տեսնում եք աստղերը: ==
+== 5. Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը: ==
+# Կազմել 3-5 նախադասություն, օգտագործելով տարբեր սեռեր:
+# Գրել 5 նախադասություն, օգտագործելով հակառակության դեպքը:
+# Կազմել 5 նախադասություն, որոնք վերաբերում են ձեր ընկերներին:
+# Գրել 3-5 նախադասություն, որոնք կապված են ձեր ընտանիքի մասին:
+=== Պատասխաններ ===
+.
+* Ես գնում եմ խանութը. - Мен дүкенге барамын.
+* Նա սիրում է շները. - Ол иттерді жақсы көреді.
+* Մենք պարում ենք երեկոյան. - Біз кешке билейміз.
+* Դուք լսում եք երաժշտությունը. - Сіз музыка тыңдайсыз.
+* Նրանք խաղում են գնդակով. - Олар доппен ойнайды.
+.
+* Կյանքում ես սիրում եմ թռչուններ. - Мен өмірде құстарды жақсы көремін.
+* Նա սպորտով զբաղվում է. - Ол спортпен айналысады.
+* Մենք հանգստանում ենք ծովի մոտ. - Біз теңіз жағасында демаламыз.
+* Դուք տեսնում եք աստղերը. - Сіз жұлдыздарды көресіз.
+* Նրանք ուսումնասիրում են պատմությունը. - Олар тарихты зерттейді.
+.
+* Ես սիրում եմ իմ ընկերներին. - Мен достарымды жақсы көремін.
+* Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.
+* Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.
+* Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.
+* Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.
+.
+* Ես գնում եմ դպրոց. - Мен мектепке барамын.
+* Նա սիրում է իր խաղալիքներն. - Ол ойыншықтарын жақсы көреді.
+* Մենք պատրաստում ենք համեղ խորտիկներ. - Біз дәмді тағамдар дайындаймыз.
+* Դուք լսում եք մաթեմատիկան. - Сіз математиканы тыңдайсыз.
+* Նրանք խաղում են մարզադահլիճում. - Олар спортзалында ойнайды.
+.
+* Ես սովորում եմ Կազախերեն. - Мен қазақ тілін үйреніп жатырмын.
+* Նա սիրում է իր ընտանիքը. - Ол отбасын жақсы көреді.
+* Մենք հաճախ հանդիպում ենք. - Біз жиі кездесеміз.
+* Դուք սիրում եք նրանց. - Сіз оларды жақсы көресіз.
+* Նրանք սիրում են իրենց աշխատանքը. - Олар өз жұмыстарын жақсы көреді.
+{{#seo:
+|title=Կազախ լեզվի հակառակության դեպք
+|keywords=Կազախ, լեզու, հակառակություն, դեպք, ուսուցում
+|description=Այս դասի ընթացքում դուք կսովորեք Կազախ լեզվի հակառակության դեպքի հիմունքները և կիրառումը:
+}}
+{{Template:Kazakh-0-to-A1-Course-TOC-hy}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 52: / Line 285: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Kazakh-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 {{Kazakh-Page-Bottom}}