Difference between revisions of "Language/Czech/Grammar/Present-Tense/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Czech-Page-Top}}
{{Czech-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Czech/az|Çex]] </span> → <span cat>[[Language/Czech/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-ə Kurs]]</span> → <span title>İndiki Zaman</span></div>
== Giriş ==
İndiki zaman, dilin ən vacib aspektlərindən biridir, çünki bizə hal-hazırda baş verən hadisələrdən danışmağa imkan tanıyır. Çex dilində indiki zaman, gündəlik ünsiyyətdə, arkadaşlarınızla və ya yeni tanış olduğunuz biri ilə söhbət edərkən istifadə etdiyiniz zaman formasıdır. Bu dərs, sizə indiki zamanın necə işlədiyini öyrədəcək və bunu gündəlik həyatda tətbiq etməyə imkan yaradacaq.
Bu dərsin strukturu aşağıdakılardır:
* İndiki zamanın istifadəsi


<div class="pg_page_title"><span lang="cs">Çexiya</span> → <span cat="Grammar">Qrammatika</span> → <span level="0 to A1 Course">0'dan A1'e Çexçe Kursu</span> → <span title="Present Tense">Şimdiki Zaman</span></div>
* İndiki zamanın forması
 
* İndiki zamanla bağlı nümunələr
 
* İndiki zamanla bağlı tapşırıqlar


__TOC__
__TOC__


== Başlamaq ==
=== İndiki Zamanın İstifadəsi ===


Bu dərsdə siz şimdiki vaxtı istifadə edərək, hazırda olan və ya tezliklə baş verəcək hadisələr barədə danışmağı öyrənəcəksiniz. Şimdiki zaman, Çex dili üçün ən vacib şəkildən biridir və əksər cümlələrinizdə istifadə edilir.  
İndiki zaman, hal-hazırda baş verən və ya tezliklə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün istifadə edilir. Məsələn:


== Şimdiki Zaman ==
* Mən kitab oxuyuram.


Şimdiki zaman, hazırda olan və ya tezliklə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün istifadə olunur. Şimdiki zaman, heç bir zaman keçmiş və ya gələcək hadisələr barədə danışmaq üçün istifadə olunmur. Şimdiki zamanın quruluşu çox sadədir, əsasən kökün əsas forması üzərinə əlavə edilən əlavələr ilə yaradılır.
* O, dostları ilə görüşür.


=== Şimdiki Zamanın Quruluşu ===
Beləliklə, indiki zaman, gündəlik həyatımızda çox geniş istifadə olunur. Çex dilində bu zamanın düzgün istifadəsi, kommunikasiya bacarıqlarınızı artıracaq.


Şimdiki zamanın quruluşu, kökün əsas formasının üzərinə əlavə edilən əlavələr ilə yaradılır. Əsasən, bu əlavələr şəxsin növü və ya qrupu ilə əlaqəlidir. Əlavələr, Çex dili üçün şəxsin növünə və qrupuna görə dəyişir. Əgər Çex dilində ədədlər və ya nöqtələr daxil deyilsə, şəxs və qrup növləri aşağıdakı kimi göstərilir:
=== İndiki Zamanın Forması ===
 
Çex dilində indiki zaman, fiilin kökünü və şəkilini dəyişdirərək yaradılır. Bunun üçün, fiilin kökünü bilmək vacibdir. Aşağıdakı cədvəldə, müxtəlif fiil formaları ilə tanış olacaqsınız:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Şəxs !! Əlavələr
 
! Fiil !! Kök !! İndiki Zaman Forması !! Şəxs
 
|-
|-
| Mən || -u
 
| číst (oxumaq) || čt- || čtu (mən oxuyuram) || 1-ci şəxs
 
|-
|-
| Sən || -i
 
| psát (yazmaq) || piš- || píšu (mən yazıram) || 1-ci şəxs
 
|-
|-
| O, o, onlar || -i
 
| jít (getmək) || jdě- || jdu (mən gedirəm) || 1-ci şəxs
 
|-
 
| hrát (oynamaq) || hraj- || hraji (mən oynayıram) || 1-ci şəxs
 
|-
 
| vidět (görmək) || vid- || vidím (mən görürəm) || 1-ci şəxs
 
|}
|}


Məsələn:
Yuxarıdakı cədvəldə, çex fiillərinin kökləri və indiki zaman formaları göstərilmişdir. Bu formaları öyrənmək, sizə indiki zamanın düzgün istifadəsində kömək edəcək.
 
=== İndiki Zaman Nümunələri ===
 
İndiki zamanın istifadəsini daha yaxşı başa düşmək üçün, aşağıda 20 nümunə təqdim olunur:
 
{| class="wikitable"
 
! Czech !! Pronunciation !! North Azerbaijani
 
|-
 
| Já jím jablko. || ya: ji:m 'jablko || Mən alma yeyirəm.
 
|-
 
| Ty čteš knihu. || ti: 'čteʃ 'knihu || Sən kitab oxuyursan.
 
|-
 
| On hraje fotbal. || on 'hrajɛ 'fotbal || O, futbol oynayır.
 
|-
 
| My se smějeme. || mi: se 'smɲɛjɛmɛ || Biz gülürük.
 
|-
 
| Vy píšete dopis. || vi: 'piʃɛtɛ 'dopɪs || Siz məktub yazırsınız.
 
|-
 
| Oni pracují v zahradě. || 'oni 'pratsui 'v 'zahradʲɛ || Onlar bağda çalışırlar.
 
|-
 
| Děti se učí. || 'dʲɛtɪ se 'uʧɪ || Uşaqlar öyrənirlər.
 
|-
 
| Já mám rád kávu. || ja: mɑ:m 'ra:d 'kɑ:vʊ || Mən qəhvəni sevirəm.
 
|-
 
| Ty miluješ čokoládu. || ti: 'mɪlujeʃ 'tʃokola:dʊ || Sən şokoladı sevirsən.
 
|-
 
| On studuje v Praze. || on 'studuje 'v 'pra:zɛ || O, Praqada oxuyur.
 
|-
 
| My hrajeme na klavír. || mi: 'hrajɛmɛ 'na 'klavɪr || Biz pianoda oynayırıq.
 
|-
 
| Vy čtete noviny. || vi: 'čtɛtɛ 'novɪnɪ || Siz qəzet oxuyursunuz.
 
|-
 
| Oni jedí večeři. || 'oni 'jɛdɪ 'vɛtʃɛrɪ || Onlar şam yeməyi yeyirlər.
 
|-
 
| Já chodím do školy. || ja: 'xodɪm 'do 'ʃko:li || Mən məktəbə gedirəm.
 
|-
 
| Ty pracuješ v kanceláři. || ti: 'pratsu:jɛʃ 'v 'kantsɛlɛ:ɾi || Sən ofisdə çalışırsan.
 
|-


* Mən kitab oxuyuram. (Kitab oxuyuram)
| On mluví anglicky. || on 'mlu:vi: 'aŋɡlɪt͡ski || O, ingiliscə danışır.
* Sən məktəbə gedirsin. (Məktəbə gedirsin)
* O, o, onlar işləyir. (İşləyir)


=== Düzensiz Fiiller ===
|-


Düzensiz fiiller, şimdiki zamanın quruluşunda digər fiillərdən fərqlənir. Əksər fiillər, ancaq əlavələr dəyişərək şimdiki zamanın qurulduğu üçün düzgün qurulur. Ancaq, düzgün olmayan fiillər üçün, şimdiki zamanın quruluşu tamamilə dəyişir. Aşağıdakı cədvəldə, düzgün olmayan fiillərə baxa bilərsiniz:
| My jdeme na procházku. || mi: 'jɪdɛmɛ 'na 'proxazku || Biz gəzintiyə çıxırıq.


{| class="wikitable"
! Fiil !! Çəkmək !! North Azerbaijani tərcümə
|-
|-
| oxumaq || o.x.u.ma.q || oxuyuram
 
| Vy tančíte skvěle. || vi: 'tanʧɪtɛ 'skvjɛlɛ || Siz mükəmməl rəqs edirsiniz.
 
|-
|-
| getmək || g.ə.t.m.ə.q || gedirəm
 
| Oni zpívají písničky. || 'oni 'zpi:vajɪ 'pi:ʃɪnʧkɪ || Onlar mahnıları oxuyurlar.
 
|-
|-
| yazmaq || y.a.z.m.a.q || yazıram
 
| Já sleduji film. || ja: 'slɛdujɪ 'fɪlm || Mən film izləyirəm.
 
|-
|-
| bilmək || b.i.l.m.ə.q || bilirəm
 
| Ty hledáš klíče. || ti: 'hlɛda:ʃ 'klɪtʃɛ || Sən açarları axtarırsan.
 
|-
|-
| etmək || ə.t.m.ə.q || edirəm
 
| On opravuje auto. || on 'opravu:jɛ 'auto || O, maşını təmir edir.
 
|}
|}


Məsələn:
Bu nümunələr, indiki zamanın necə işlədiyini və gündəlik həyatda necə istifadə oluna biləcəyini göstərir.
 
=== İndiki Zaman Tapşırıqları ===
 
İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlar təqdim edirik. Bu tapşırıqları yerinə yetirmək sizin üçün faydalı olacaq.
 
1. Aşağıdakı cümlələri indiki zamanla tamamlayın:
 
* (mən) ________ (yazmaq) dopis.
 
* (sən) ________ (oxumaq) knihu.
 
* (o) ________ (getmək) do parku.
 
Çözüm:
 
1. (mən) '''píšu''' (yazıram) dopis.
 
2. (sən) '''čteš''' (oxuyursan) knihu.
 
3. (o) '''jde''' (gedir) do parku.
 
2. Aşağıdakı fiillərin indiki zaman formalarını yazın:
 
* hrát (oynamaq)
 
* vidět (görmək)
 
* jít (getmək)
 
Çözüm:
 
* hrát: '''hraji'''
 
* vidět: '''vidím'''
 
* jít: '''jdu'''
 
3. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:
 
* Oni jdou do školy. (Onlar məktəbə gedir.)
 
* Ty píšou dopis. (Sən məktub yazırsan.)
 
* Já hrají fotbal. (Mən futbol oynayıram.)
 
Çözüm:
 
* Oni '''jdou''' do školy. (Onlar məktəbə gedirlər.)
 
* Ty '''píšeš''' dopis. (Sən məktub yazırsan.)
 
* Já '''hraji''' fotbal. (Mən futbol oynayıram.)
 
4. Aşağıdakı cümlələri tərcümə edin:
 
* I eat an apple.
 
* You read a book.
 
* He plays football.


* Mən kitab oxuyuram. (Kitab oxuyuram)
Çözüm:
* Sən məktəbə gedirsin. (Məktəbə gedirsin)
* O, o, onlar işləyir. (İşləyir)


== Əlavə Məlumat ==
* Mən bir alma yeyirəm.


Şimdiki zaman, Çex dili üçün çox vacibdir və əksər cümlələrinizdə istifadə olunacaqdır. Çexiyada, insanlar arasında danışmaq və yazmaq üçün şimdiki zamanın doğru istifadəsi çox vacibdir.  
* Sən bir kitab oxuyursan.


Əlavə məlumat üçün aşağıdakı səhifəni ziyarət edə bilərsiniz: [https://www.czechclass101.com/learn-with-pdf/complete-czech-grammar-pdf/ Complete Czech Grammar]
* O futbol oynayır.


== Testlər ==
5. Öz gündəlik rutininizi indiki zamanla təsvir edin. Məsələn:


Şimdiki zaman haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün, aşağıdakı testlərdən istifadə edə bilərsiniz:
* Mən hər gün işə gedirəm.


* [https://www.cs.vsb.cz/klimo/projekty/cviceni/ozyvatse/cviceni2.htm Əlavə test]
* Mən səhər saat 7-də oyanıram.


== SEO Etiketləri ==
6. Aşağıdakı cümlələri tamamlamaq üçün düzgün fiil formalarını seçin:
 
* Děti ______ (hrát) na hřišti.
 
* On ______ (studovat) v knihovně.
 
Çözüm:
 
* Děti '''hrají''' (oynayırlar) na hřišti.
 
* On '''studuje''' (oxuyur) v knihovně.
 
7. Cümlələri düzgün şəkildə birləşdirin:
 
* My ______ (číst) noviny.
 
* Ty ______ (jít) domů.
 
Çözüm:
 
* My '''čteme''' (oxuyuruq) noviny.
 
* Ty '''jdeš''' (gedirsən) domů.
 
8. Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin:
 
* Mən kitab oxudum. (I read a book.)
 
* O futbol oynadı. (He played football.)
 
Çözüm:
 
* Mən kitab '''oxuyuram'''. (I read a book.)
 
* O futbol '''oynayır'''. (He plays football.)
 
9. Aşağıdakı cümlələrin düzgün formalarını yazın:
 
* Sən (yazmaq) məktub ________.
 
* O (görmək) film ________.
 
Çözüm:
 
* Sən məktub '''píšeš'''.
 
* O film '''vidí'''.
 
10. İndiki zamanla bağlı 5 cümlə yazın.
 
Çözüm: Hər bir tələbə öz cümlələrini yazmalıdır.
 
Bu tapşırıqlar sizə indiki zamanın istifadəsini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcək.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Çex dili üçün Şimdiki Zaman | Çex dili qrammatikası | 0'dan A1'e Çexçe Kursu |
 
|keywords=Çex dili, şimdiki zaman, qrammatika, kurs, 0'dan A1'e Çexçe Kursu
|title=Çex Dilində İndiki Zaman
|description=Şimdiki zaman, Çex dili üçün ən vacib şəkildən biridir və əksər cümlələrinizdə istifadə edilir. Bu dərsimizdə siz hazırda olan və ya tezliklə baş verəcək hadisələr barədə danışmağı öyrənəcəksiniz.
 
|keywords=Çex dili, indiki zaman, qrammatika, dil öyrənmək, fiillər
 
|description=Bu dərsdə, siz Çex dilində indiki zamanın necə istifadə olunduğunu öyrənəcəksiniz və gündəlik həyatda tətbiq etməyi öyrənəcəksiniz.
 
}}
}}


{{Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 84: Line 307:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Czech-Page-Bottom}}
{{Czech-Page-Bottom}}

Latest revision as of 22:18, 21 August 2024


Czech-Language-PolyglotClub.png
Çex → Qrammatika → 0-dan A1-ə Kurs → İndiki Zaman

Giriş[edit | edit source]

İndiki zaman, dilin ən vacib aspektlərindən biridir, çünki bizə hal-hazırda baş verən hadisələrdən danışmağa imkan tanıyır. Çex dilində indiki zaman, gündəlik ünsiyyətdə, arkadaşlarınızla və ya yeni tanış olduğunuz biri ilə söhbət edərkən istifadə etdiyiniz zaman formasıdır. Bu dərs, sizə indiki zamanın necə işlədiyini öyrədəcək və bunu gündəlik həyatda tətbiq etməyə imkan yaradacaq.

Bu dərsin strukturu aşağıdakılardır:

  • İndiki zamanın istifadəsi
  • İndiki zamanın forması
  • İndiki zamanla bağlı nümunələr
  • İndiki zamanla bağlı tapşırıqlar

İndiki Zamanın İstifadəsi[edit | edit source]

İndiki zaman, hal-hazırda baş verən və ya tezliklə baş verəcək hadisələri ifadə etmək üçün istifadə edilir. Məsələn:

  • Mən kitab oxuyuram.
  • O, dostları ilə görüşür.

Beləliklə, indiki zaman, gündəlik həyatımızda çox geniş istifadə olunur. Çex dilində bu zamanın düzgün istifadəsi, kommunikasiya bacarıqlarınızı artıracaq.

İndiki Zamanın Forması[edit | edit source]

Çex dilində indiki zaman, fiilin kökünü və şəkilini dəyişdirərək yaradılır. Bunun üçün, fiilin kökünü bilmək vacibdir. Aşağıdakı cədvəldə, müxtəlif fiil formaları ilə tanış olacaqsınız:

Fiil Kök İndiki Zaman Forması Şəxs
číst (oxumaq) čt- čtu (mən oxuyuram) 1-ci şəxs
psát (yazmaq) piš- píšu (mən yazıram) 1-ci şəxs
jít (getmək) jdě- jdu (mən gedirəm) 1-ci şəxs
hrát (oynamaq) hraj- hraji (mən oynayıram) 1-ci şəxs
vidět (görmək) vid- vidím (mən görürəm) 1-ci şəxs

Yuxarıdakı cədvəldə, çex fiillərinin kökləri və indiki zaman formaları göstərilmişdir. Bu formaları öyrənmək, sizə indiki zamanın düzgün istifadəsində kömək edəcək.

İndiki Zaman Nümunələri[edit | edit source]

İndiki zamanın istifadəsini daha yaxşı başa düşmək üçün, aşağıda 20 nümunə təqdim olunur:

Czech Pronunciation North Azerbaijani
Já jím jablko. ya: ji:m 'jablko Mən alma yeyirəm.
Ty čteš knihu. ti: 'čteʃ 'knihu Sən kitab oxuyursan.
On hraje fotbal. on 'hrajɛ 'fotbal O, futbol oynayır.
My se smějeme. mi: se 'smɲɛjɛmɛ Biz gülürük.
Vy píšete dopis. vi: 'piʃɛtɛ 'dopɪs Siz məktub yazırsınız.
Oni pracují v zahradě. 'oni 'pratsui 'v 'zahradʲɛ Onlar bağda çalışırlar.
Děti se učí. 'dʲɛtɪ se 'uʧɪ Uşaqlar öyrənirlər.
Já mám rád kávu. ja: mɑ:m 'ra:d 'kɑ:vʊ Mən qəhvəni sevirəm.
Ty miluješ čokoládu. ti: 'mɪlujeʃ 'tʃokola:dʊ Sən şokoladı sevirsən.
On studuje v Praze. on 'studuje 'v 'pra:zɛ O, Praqada oxuyur.
My hrajeme na klavír. mi: 'hrajɛmɛ 'na 'klavɪr Biz pianoda oynayırıq.
Vy čtete noviny. vi: 'čtɛtɛ 'novɪnɪ Siz qəzet oxuyursunuz.
Oni jedí večeři. 'oni 'jɛdɪ 'vɛtʃɛrɪ Onlar şam yeməyi yeyirlər.
Já chodím do školy. ja: 'xodɪm 'do 'ʃko:li Mən məktəbə gedirəm.
Ty pracuješ v kanceláři. ti: 'pratsu:jɛʃ 'v 'kantsɛlɛ:ɾi Sən ofisdə çalışırsan.
On mluví anglicky. on 'mlu:vi: 'aŋɡlɪt͡ski O, ingiliscə danışır.
My jdeme na procházku. mi: 'jɪdɛmɛ 'na 'proxazku Biz gəzintiyə çıxırıq.
Vy tančíte skvěle. vi: 'tanʧɪtɛ 'skvjɛlɛ Siz mükəmməl rəqs edirsiniz.
Oni zpívají písničky. 'oni 'zpi:vajɪ 'pi:ʃɪnʧkɪ Onlar mahnıları oxuyurlar.
Já sleduji film. ja: 'slɛdujɪ 'fɪlm Mən film izləyirəm.
Ty hledáš klíče. ti: 'hlɛda:ʃ 'klɪtʃɛ Sən açarları axtarırsan.
On opravuje auto. on 'opravu:jɛ 'auto O, maşını təmir edir.

Bu nümunələr, indiki zamanın necə işlədiyini və gündəlik həyatda necə istifadə oluna biləcəyini göstərir.

İndiki Zaman Tapşırıqları[edit | edit source]

İndi isə, öyrəndiklərinizi tətbiq etmək üçün bəzi tapşırıqlar təqdim edirik. Bu tapşırıqları yerinə yetirmək sizin üçün faydalı olacaq.

1. Aşağıdakı cümlələri indiki zamanla tamamlayın:

  • (mən) ________ (yazmaq) dopis.
  • (sən) ________ (oxumaq) knihu.
  • (o) ________ (getmək) do parku.

Çözüm:

1. (mən) píšu (yazıram) dopis.

2. (sən) čteš (oxuyursan) knihu.

3. (o) jde (gedir) do parku.

2. Aşağıdakı fiillərin indiki zaman formalarını yazın:

  • hrát (oynamaq)
  • vidět (görmək)
  • jít (getmək)

Çözüm:

  • hrát: hraji
  • vidět: vidím
  • jít: jdu

3. Aşağıdakı cümlələri düzəldin:

  • Oni jdou do školy. (Onlar məktəbə gedir.)
  • Ty píšou dopis. (Sən məktub yazırsan.)
  • Já hrají fotbal. (Mən futbol oynayıram.)

Çözüm:

  • Oni jdou do školy. (Onlar məktəbə gedirlər.)
  • Ty píšeš dopis. (Sən məktub yazırsan.)
  • Já hraji fotbal. (Mən futbol oynayıram.)

4. Aşağıdakı cümlələri tərcümə edin:

  • I eat an apple.
  • You read a book.
  • He plays football.

Çözüm:

  • Mən bir alma yeyirəm.
  • Sən bir kitab oxuyursan.
  • O futbol oynayır.

5. Öz gündəlik rutininizi indiki zamanla təsvir edin. Məsələn:

  • Mən hər gün işə gedirəm.
  • Mən səhər saat 7-də oyanıram.

6. Aşağıdakı cümlələri tamamlamaq üçün düzgün fiil formalarını seçin:

  • Děti ______ (hrát) na hřišti.
  • On ______ (studovat) v knihovně.

Çözüm:

  • Děti hrají (oynayırlar) na hřišti.
  • On studuje (oxuyur) v knihovně.

7. Cümlələri düzgün şəkildə birləşdirin:

  • My ______ (číst) noviny.
  • Ty ______ (jít) domů.

Çözüm:

  • My čteme (oxuyuruq) noviny.
  • Ty jdeš (gedirsən) domů.

8. Aşağıdakı cümlələri indiki zamana çevirin:

  • Mən kitab oxudum. (I read a book.)
  • O futbol oynadı. (He played football.)

Çözüm:

  • Mən kitab oxuyuram. (I read a book.)
  • O futbol oynayır. (He plays football.)

9. Aşağıdakı cümlələrin düzgün formalarını yazın:

  • Sən (yazmaq) məktub ________.
  • O (görmək) film ________.

Çözüm:

  • Sən məktub píšeš.
  • O film vidí.

10. İndiki zamanla bağlı 5 cümlə yazın.

Çözüm: Hər bir tələbə öz cümlələrini yazmalıdır.

Bu tapşırıqlar sizə indiki zamanın istifadəsini daha yaxşı başa düşməyə kömək edəcək.

==Çex dili kursu - 0-dan A1-ə qədər==


Əlifba və telaffuz


İsimlər və zamirlər


Fiillər


Sifət və zarf


Tərəfdaşlıq və tanışlıq


Restoranda


Gündəlik həyat


Tarix və ədəbiyyat


İncəsənət və dəyər



Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Czech/Grammar/Present-Tense/az&oldid=326541"