Difference between revisions of "Language/Czech/Grammar/Introduction-to-Nouns/az"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Czech-Page-Top}}
{{Czech-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Czech/az|Çex]] </span> → <span cat>[[Language/Czech/Grammar/az|Qrammatika]]</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1-ə Kurs]]</span> → <span title>İsimlərə Giriş</span></div>


<div class="pg_page_title"><span lang>Czech</span> → <span cat>Qrammatika</span> → <span level>[[Language/Czech/Grammar/0-to-A1-Course/az|0-dan A1 səviyyəsinə qədər tam şərhli Çex dili kursu]]</span> → <span title>İsimlərin təqdimatı</span></div>
İsimlər, dilin ən vacib elementlərindən biridir. Çex dilində də isimlər, cümlələrin qurulmasında əsas rol oynayır. Bu dərs, sizə çex isimlərinin əsaslarını, cinslərini, tək və cəm formalarını, eləcə də halları öyrənmək imkanı verəcək. Hətta siz yeni bir dili öyrənməyə başladığınız zaman, isimləri başa düşmək, sizə daha da irəliləməyinizdə kömək edəcək. Bu dərsdə öyrənəcəkləriniz, gündəlik ünsiyyətinizdə sizə çox faydalı olacaq.


__TOC__
__TOC__


== Başlanğıc ==
=== İsimlərin Cinsləri ===


Salam və Xoş gəlmisiniz! Bu dərsimizdə Çex dili isimlərinin əsaslarını, cins, tək və çoxlu formaları, və halları öyrənəcəksiniz.
Çex dilində isimlərin üç cinsi var: kişi, qadın və neytral. Hər bir cins, isimlərin tək və cəm formalarında və hallarında fərqli davranışlar sərgiləyir. İsimlərin cinslərini öyrənmək, dilin qrammatik quruluşunu başa düşmək üçün vacibdir.


== İsimlərin cinsi ==
{| class="wikitable"


Çex dili isimləri üç cinsə ayrılır: kişi (maskulin), qadın (feminin) və cansız (neutrum).
! Cins !! Məsələn !! Tələffüz !! Şərh


Aşağıdakı cədvəldə Çex dili isimlərinin cinsi və nümunələri göstərilmişdir:
|-
 
| Kişi || muž || muʒ || “kişi”


{| class="wikitable"
! Çex dili !! İfa (IPA) !! Azərbaycanca
|-
|-
| muəllim (kişi) || /muˈɛlɪm/ || müəllim
 
| Qadın || žena || ˈʒɛna || “qadın”
 
|-
|-
| müəllim (qadın) || /ˈmujɛlɪn/ || müəllim
 
|-
| Neytral || dítě || ˈdɪtʲɛ || “uşaq”
| kitab (cansız) || /ˈcɪtap/ || kitab
 
|}
|}


== Tək və Çoxlu Formaları ==
=== Tək və Cəm Formaları ===


Çex dili isimləri tək və çoxlu formada ola bilər. Tək formada isimlərə "–a" və ya "–e" əlavə edilir, çoxlu formada isə "–y" əlavə edilir.
İsimlərin tək və cəm formaları, dilin qrammatik strukturlarında mühüm rol oynayır. Tək forması bir obyektin adını bildirsə, cəm forması bir neçə obyekti göstərir.
 
{| class="wikitable"


Aşağıdakı cədvəldə Çex dili isimlərinin tək və çoxlu formları göstərilmişdir:
! Tək Forma !! Cəm Forma !! Tələffüz !! Şərh


{| class="wikitable"
! Çex dili !! İfa (IPA) !! Azərbaycanca
|-
|-
| muəllim (kişi, tək) || /muˈɛlɪm/ || müəllim
 
| kniha || knihy || ˈkɲɪɦa || “kitab” (tək)
 
|-
|-
| muəllimlər (kişi, çoxlu) || /muˈɛlɪmlɛr/ || müəllimlər
 
| jablko || jablka || ˈjaplkɔ || “alma” (tək)
 
|-
|-
| müəllim (qadın, tək) || /ˈmujɛlɪn/ || müəllim
 
| auto || auta || ˈaʊ̯to || “avtomobil” (tək)
 
|}
 
=== İsimlərin Halları ===
 
Çex dilində isimlərin altı halı vardır: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ və lokativ. Hər bir hal, isimlərin cümlədəki funksiyasını dəyişir.
 
{| class="wikitable"
 
! Hal !! Məsələn !! Tələffüz !! Şərh
 
|-
|-
| müəllimlər (qadın, çoxlu) || /ˈmujɛlɪnɛr/ || müəllimlər
 
| Nominativ || muž || muʒ || “kişi” (nominativ)
 
|-
|-
| kitab (cansız, tək) || /ˈcɪtap/ || kitab
 
| Genitiv || muže || ˈmuʒɛ || “kişinin” (genitiv)
 
|-
|-
| kitablar (cansız, çoxlu) || /ˈcɪtaplar/ || kitablar
|}


== İsimlərin halları ==
| Dativ || muži || ˈmuʒɪ || “kişiyə” (dativ)


Çex dili isimləri əsas halların əksəriyyəti ilə istifadə olunur. Ən əsas halların adları: nəsil halları (genitiv), ünsiyyət halları (dative), və yer halları (locative).
|-


Aşağıdakı cədvəldə Çex dili isimlərinin halları və nümunələri göstərilmişdir:
| Akuzativ || muže || ˈmuʒɛ || “kişini” (akuzativ)


{| class="wikitable"
! Çex dili !! İfa (IPA) !! Azərbaycanca
|-
|-
| muəllim (kişi, nəsil halları) || /muˈɛlɪma/ || müəllimin
 
| Vokativ || muži || ˈmuʒɪ || “ey kişi” (vokativ)
 
|-
|-
| muəllim (kişi, ünsiyyət halları) || /muˈɛlɪmu/ || müəllimə
 
|-
| Lokativ || muži || ˈmuʒɪ || “kişidə” (lokativ)
| muəllim (kişi, yer halları) || /muˈɛlɪmɛ/ || müəllimdə
 
|}
|}


== Ən çox istifadə olunan isimlər ==
=== İsimlərin Qrammatik Qaydaları ===
 
* İsimlərin cinsləri, tək və cəm formaları arasında düzgün uyğunluq yaratmaq.
 
* Hər halın cümlədəki yerini və funksiyasını düzgün anlamaq.
 
=== Məsələn İsimlər ===


Aşağıdakı cədvəldə Çex dilində ən çox istifadə olunan isimlər və onların tərcümələri göstərilmişdir:
Aşağıda, çex isimlərinin müxtəlif formalarını və cinslərini göstərən bir cədvəl var.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Çex dili !! Azərbaycanca
 
! Çex !! Tələffüz !! Azərbaycan
 
|-
|-
| čas (cansız) || vaxt
 
| dům || duːm || “ev”
 
|-
|-
| rok (cansız) || müddət
 
| stůl || stuːl || “masa”
 
|-
|-
| vecer (maskulin) || axşam
 
| žena || ˈʒɛna || “qadın”
 
|-
|-
| den (maskulin) || gün
 
| děti || ˈdʲɛtɪ || “uşaqlar”
 
|-
|-
| žena (feminin) || qadın
 
|-
| auto || ˈaʊ̯to || “avtomobil”
| muž (maskulin) || kişi
 
|}
|}


Siz də bir çox isimlər öyrənə bilərsiniz!
=== İsimlərin İstifadəsi ===
 
İsimlər gündəlik ünsiyyətimizdə geniş istifadə olunur. Onları cümlələrdə doğru şəkildə yerləşdirmək, mesajımızı daha aydın ifadə etməyə kömək edəcək. Məsələn:
 
1. '''Muž je tady.''' (Kiși buradadır.)
 
2. '''Žena čte knihu.''' (Qadın kitab oxuyur.)
 
3. '''Děti hrají na hřišti.''' (Uşaqlar meydanda oynayır.)
 
4. '''Auto je modré.''' (Avtomobil mavi rəngdədir.)
 
5. '''Jablka jsou červená.''' (Almalar qırmızı rəngdədir.)
 
=== Təcrübə və Tapşırıqlar ===
 
Bu bölümdə siz öyrəndiklərinizi təcrübə etmək üçün bir neçə tapşırıq yerinə yetirəcəksiniz. Hər bir tapşırıqdan sonra cavabları ilə müqayisə edin.
 
=== Tapşırıq 1: İsimlərin Cinsini Müəyyən Et ===
 
Aşağıdakı isimlərin cinsini yazın:
 
1. '''dívka''' (qız) - _____
 
2. '''pes''' (it) - _____
 
3. '''okno''' (pəncərə) - _____
 
4. '''kniha''' (kitab) - _____
 
5. '''muž''' (kişi) - _____
 
Cavablar:
 
1. Qadın
 
2. Kişi
 
3. Neytral
 
4. Qadın
 
5. Kişi
 
=== Tapşırıq 2: Tək və Cəm Formasını Düzgün İstifadə Et ===
 
Aşağıdakı cümlələrdə tək və cəm formalarını düzgün yerinə qoyun:
 
1. '''Toto je ______ (kniha).'''
 
2. '''To jsou ______ (auto).'''
 
3. '''Vidím ______ (dítě).'''
 
4. '''Mám ______ (pes).'''
 
5. '''Slyším ______ (žena).'''
 
Cavablar:
 
1. '''kniha''' (kitab)
 
2. '''auta''' (avtomobillər)
 
3. '''dítě''' (uşaq)
 
4. '''pes''' (it)
 
5. '''ženu''' (qadını)
 
=== Tapşırıq 3: İsimlərin Hallarını Düzgün İstifadə Et ===
 
Aşağıdakı cümlələrdə isimlərin doğru halını yazın:
 
1. '''Dávám ______ (dítě) jablko.''' (Mən uşağa alma verirəm.)
 
2. '''Mluvíme o ______ (muž).''' (Biz kişi haqqında danışırıq.)
 
3. '''Vidím ______ (žena).''' (Mən qadını görürəm.)


== Ətraflı məlumat ==
4. '''To je ______ (auto).''' (Bu avtomobildir.)


İsimlər və halları barədə daha ətraflı məlumat üçün rəhbər kitabları oxuyun və ya internetdə axtarış edin.
5. '''Mluvím s ______ (dětmi).''' (Mən uşaqlarla danışıram.)


== Növbəti addımlar ==
Cavablar:


İsimlərin təqdimatı ilə tanış oldunuz. Növbəti dərslərdə ədədlər, sifət və fərdilər barədə öyrənəcəksiniz.
1. '''dítěti''' (uşağa)


Görüşənədək!
2. '''muži''' (kişi)
 
3. '''ženu''' (qadını)
 
4. '''auto''' (avtomobil)
 
5. '''dětmi''' (uşaqlarla)
 
=== Nəticə ===
 
Bu dərs, çex isimlərinin əsaslarını öyrənmək üçün mükəmməl bir başlanğıc oldu. İsimlərin cinslərini, tək və cəm formalarını, eləcə də halları başa düşdükcə, siz çex dilində daha təsirli ünsiyyət qura biləcəksiniz. İndi, bu biliklərinizi gündəlik həyatda tətbiq etməyə çalışın.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Çex dili kursu: İsimlərin təqdimatı
 
|keywords=Çex dili, isimlər, cins, tək, çoxlu, hallar
|title=Çex İsimləri: Qrammatika və İstifadəsi
|description=Çex dili kursunda isimlərin təqdimatını öyrənin: cins, tək və çoxlu formaları, hallar və daha çox şey.
 
|keywords=çex, isimlər, qrammatika, cinslər, halları, tək, cəm, dil öyrənmək
 
|description=Bu dərsdə çex isimlərinin cinslərini, tək və cəm formalarını, eləcə də halları öyrənəcəksiniz. İsimləri gündəlik həyatda necə istifadə edəcəyinizi öyrənəcəksiniz.
 
}}
}}


{{Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}
{{Template:Czech-0-to-A1-Course-TOC-az}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 108: Line 239:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
[[Category:Czech-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Czech-Page-Bottom}}
{{Czech-Page-Bottom}}

Latest revision as of 20:10, 21 August 2024


Czech-Language-PolyglotClub.png
Çex → Qrammatika → 0-dan A1-ə Kurs → İsimlərə Giriş

İsimlər, dilin ən vacib elementlərindən biridir. Çex dilində də isimlər, cümlələrin qurulmasında əsas rol oynayır. Bu dərs, sizə çex isimlərinin əsaslarını, cinslərini, tək və cəm formalarını, eləcə də halları öyrənmək imkanı verəcək. Hətta siz yeni bir dili öyrənməyə başladığınız zaman, isimləri başa düşmək, sizə daha da irəliləməyinizdə kömək edəcək. Bu dərsdə öyrənəcəkləriniz, gündəlik ünsiyyətinizdə sizə çox faydalı olacaq.

İsimlərin Cinsləri[edit | edit source]

Çex dilində isimlərin üç cinsi var: kişi, qadın və neytral. Hər bir cins, isimlərin tək və cəm formalarında və hallarında fərqli davranışlar sərgiləyir. İsimlərin cinslərini öyrənmək, dilin qrammatik quruluşunu başa düşmək üçün vacibdir.

Cins Məsələn Tələffüz Şərh
Kişi muž muʒ “kişi”
Qadın žena ˈʒɛna “qadın”
Neytral dítě ˈdɪtʲɛ “uşaq”

Tək və Cəm Formaları[edit | edit source]

İsimlərin tək və cəm formaları, dilin qrammatik strukturlarında mühüm rol oynayır. Tək forması bir obyektin adını bildirsə, cəm forması bir neçə obyekti göstərir.

Tək Forma Cəm Forma Tələffüz Şərh
kniha knihy ˈkɲɪɦa “kitab” (tək)
jablko jablka ˈjaplkɔ “alma” (tək)
auto auta ˈaʊ̯to “avtomobil” (tək)

İsimlərin Halları[edit | edit source]

Çex dilində isimlərin altı halı vardır: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ və lokativ. Hər bir hal, isimlərin cümlədəki funksiyasını dəyişir.

Hal Məsələn Tələffüz Şərh
Nominativ muž muʒ “kişi” (nominativ)
Genitiv muže ˈmuʒɛ “kişinin” (genitiv)
Dativ muži ˈmuʒɪ “kişiyə” (dativ)
Akuzativ muže ˈmuʒɛ “kişini” (akuzativ)
Vokativ muži ˈmuʒɪ “ey kişi” (vokativ)
Lokativ muži ˈmuʒɪ “kişidə” (lokativ)

İsimlərin Qrammatik Qaydaları[edit | edit source]

  • İsimlərin cinsləri, tək və cəm formaları arasında düzgün uyğunluq yaratmaq.
  • Hər halın cümlədəki yerini və funksiyasını düzgün anlamaq.

Məsələn İsimlər[edit | edit source]

Aşağıda, çex isimlərinin müxtəlif formalarını və cinslərini göstərən bir cədvəl var.

Çex Tələffüz Azərbaycan
dům duːm “ev”
stůl stuːl “masa”
žena ˈʒɛna “qadın”
děti ˈdʲɛtɪ “uşaqlar”
auto ˈaʊ̯to “avtomobil”

İsimlərin İstifadəsi[edit | edit source]

İsimlər gündəlik ünsiyyətimizdə geniş istifadə olunur. Onları cümlələrdə doğru şəkildə yerləşdirmək, mesajımızı daha aydın ifadə etməyə kömək edəcək. Məsələn:

1. Muž je tady. (Kiși buradadır.)

2. Žena čte knihu. (Qadın kitab oxuyur.)

3. Děti hrají na hřišti. (Uşaqlar meydanda oynayır.)

4. Auto je modré. (Avtomobil mavi rəngdədir.)

5. Jablka jsou červená. (Almalar qırmızı rəngdədir.)

Təcrübə və Tapşırıqlar[edit | edit source]

Bu bölümdə siz öyrəndiklərinizi təcrübə etmək üçün bir neçə tapşırıq yerinə yetirəcəksiniz. Hər bir tapşırıqdan sonra cavabları ilə müqayisə edin.

Tapşırıq 1: İsimlərin Cinsini Müəyyən Et[edit | edit source]

Aşağıdakı isimlərin cinsini yazın:

1. dívka (qız) - _____

2. pes (it) - _____

3. okno (pəncərə) - _____

4. kniha (kitab) - _____

5. muž (kişi) - _____

Cavablar:

1. Qadın

2. Kişi

3. Neytral

4. Qadın

5. Kişi

Tapşırıq 2: Tək və Cəm Formasını Düzgün İstifadə Et[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələrdə tək və cəm formalarını düzgün yerinə qoyun:

1. Toto je ______ (kniha).

2. To jsou ______ (auto).

3. Vidím ______ (dítě).

4. Mám ______ (pes).

5. Slyším ______ (žena).

Cavablar:

1. kniha (kitab)

2. auta (avtomobillər)

3. dítě (uşaq)

4. pes (it)

5. ženu (qadını)

Tapşırıq 3: İsimlərin Hallarını Düzgün İstifadə Et[edit | edit source]

Aşağıdakı cümlələrdə isimlərin doğru halını yazın:

1. Dávám ______ (dítě) jablko. (Mən uşağa alma verirəm.)

2. Mluvíme o ______ (muž). (Biz kişi haqqında danışırıq.)

3. Vidím ______ (žena). (Mən qadını görürəm.)

4. To je ______ (auto). (Bu avtomobildir.)

5. Mluvím s ______ (dětmi). (Mən uşaqlarla danışıram.)

Cavablar:

1. dítěti (uşağa)

2. muži (kişi)

3. ženu (qadını)

4. auto (avtomobil)

5. dětmi (uşaqlarla)

Nəticə[edit | edit source]

Bu dərs, çex isimlərinin əsaslarını öyrənmək üçün mükəmməl bir başlanğıc oldu. İsimlərin cinslərini, tək və cəm formalarını, eləcə də halları başa düşdükcə, siz çex dilində daha təsirli ünsiyyət qura biləcəksiniz. İndi, bu biliklərinizi gündəlik həyatda tətbiq etməyə çalışın.

==Çex dili kursu - 0-dan A1-ə qədər==


Əlifba və telaffuz


İsimlər və zamirlər


Fiillər


Sifət və zarf


Tərəfdaşlıq və tanışlıq


Restoranda


Gündəlik həyat


Tarix və ədəbiyyat


İncəsənət və dəyər



Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Czech/Grammar/Introduction-to-Nouns/az&oldid=326355"