Difference between revisions of "Language/Bulgarian/Grammar/Cases/kk"

From Polyglot Club WIKI
< Language‎ | Bulgarian‎ | Grammar‎ | Cases
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Bulgarian-Page-Top}}
{{Bulgarian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Bulgarian/kk|Болгар]] </span> → <span cat>[[Language/Bulgarian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Bulgarian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Септіктер</span></div>
== Кіріспе ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Болгар тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Bulgarian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 курсы]]</span> → <span title>Қатерлер</span></div>
Болгар тілін оқу барысында септіктердің рөлі өте маңызды. Септіктер – бұл сөздердің сөйлемдегі функциясын, яғни олардың қайда, қалай, не үшін қолданылатынын анықтайтын грамматикалық элементтер. Бұл сабақта біз болгар тіліндегі септіктерді, атап айтқанда, атау (nominative), винительный (accusative) және генитив (genitive) септіктерін үйренеміз. Септіктерді дұрыс пайдалану сіздің болгар тілін меңгеруіңізге үлкен көмегін тигізеді.


__TOC__
__TOC__


== Қатерлер ==
=== Атау септігі (Nominative) ===


Болгар тілінің қатерлерін меңгеру өте маңызды. Олардың ең көп пайдаланылатын жерлері: номинатив, аккузатив және генитив.  
Атау септігі – бұл сөздің негізгі формасы. Ол заттың атауын білдіреді және сөйлемде кім? не? деген сұрақтарға жауап береді. Мысалы, "мальчик" (баламен) сөзін алайық.  


=== Номинатив ===
==== Мысалдар ====


Номинатив пайдаланылатын жердің ең негізгі түрі. Ол өзіндікті, сипатты, таңдаушының көмегімен немесе сұрақ қойғанда пайдаланылады. Оның нысаны: жол, мектеп, студент, бала, қала, кітап.
{| class="wikitable"


Мысалы:
! Болгар !! Дыбысталу !! Қазақ


{| class="wikitable"
! Болгар !! Тәлім !! Қазақ
|-
|-
| жол || жол (йол) || жол
 
| момче || ˈmɒmt͡ʃe || бала
 
|-
|-
| мектеп || мектеп || мектеп
 
| момиче || mɒˈmit͡ʃe || қыз
 
|-
|-
| студент || студент || студент
 
| книга || ˈkniɡɐ || кітап
 
|-
|-
| бала || бала || бала
 
| стол || stɔl || үстел
 
|-
|-
| қала || қала || қала
 
|-
| къща || ˈkɤʃt͡ʃɐ || үй
| кітап || кітап || кітап
 
|}
|}


=== Аккузатив ===
Жоғарыда айтылған зат есімдер сөйлемде атау септігінде қолданылған. Мысалы:
 
* '''Момчето е добро.''' (Бала жақсы.)
 
=== Винительный септігі (Accusative) ===


Аккузатив номинативтың әрекет себебінен қатарланған нұсқасы. Жасалушының немесе көбінесінің өзін, сипаттысын немесе дегенмен сұрақ қойғанда пайдаланылады.
Винительный септігі заттың тікелей объектісін білдіреді. Ол "кімді?", "нені?" деген сұрақтарға жауап береді. Винительный септігін пайдаланған кезде, көбінесе зат есімнің формасы өзгереді.


Мысалы:
==== Мысалдар ====


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Болгар !! Тәлім !! Қазақ
 
! Болгар !! Дыбысталу !! Қазақ
 
|-
|-
| жол || жолды || жолды
 
| момчето || ˈmɒmt͡ʃeˌto || баланы
 
|-
|-
| мектеп || мектепті || мектепті
 
| момичето || mɒˈmit͡ʃeˌto || қызды
 
|-
|-
| студент || студентті || студентті
 
| книгата || ˈkniɡɐˌtɐ || кітапты
 
|-
|-
| бала || баланы || баланы
 
| стола || ˈstɔlɐ || үстелді
 
|-
|-
| қала || қаланы || қаланы
 
|-
| къщата || ˈkɤʃt͡ʃɐˌtɐ || үйді
| кітап || кітапты || кітапты
 
|}
|}


=== Генитив ===
Мысал:
 
* '''Виждам момчето.''' (Мен баланы көремін.)
 
=== Генитив септігі (Genitive) ===


Генитив өзіндікті немесе сипатты нысандармен пайдаланылатын қатер. Оның есімдіктердің өзіндік үлгілерінен немесе сипатты үлгілерінен қатарланып жасалады.  
Генитив септігі заттың принадлежность (иелік) немесе жақындықты білдіреді. Ол "кімнің?", "нінің?" деген сұрақтарға жауап береді. Генитив септігін қолданған кезде, зат есімнің формасы тағы да өзгереді.


Мысалы:
==== Мысалдар ====


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Болгар !! Тәлім !! Қазақ
 
! Болгар !! Дыбысталу !! Қазақ
 
|-
|-
| жол || жолдың || жолдың
 
| момчето || ˈmɒmt͡ʃe || баланың
 
|-
|-
| мектеп || мектептің || мектептің
 
| момичето || mɒˈmit͡ʃe || қыздың
 
|-
|-
| студент || студенттің || студенттің
 
| книгата || ˈkniɡɐ || кітаптың
 
|-
|-
| бала || баланың || баланың
 
| стола || ˈstɔlɐ || үстелдің
 
|-
|-
| қала || қаланың || қаланың
 
|-
| къщата || ˈkɤʃt͡ʃɐ || үйдің
| кітап || кітаптың || кітаптың
 
|}
|}


Осы қатерлердің үлкен рөлі бар! Бұл тілді меңгерген кезде, сіз болгар тілінің сөйлеу тәсілін барлық жағдайларда пайдалануға болады.  
Мысал:
 
* '''Това е книгата на момчето.''' (Бұл баланың кітабы.)
 
== Қорытынды ==
 
Септіктер болгар тілінде маңызды рөл атқарады. Атау, винительный және генитив септіктері сіздің сөйлемдеріңізді түсінікті және грамматикалық дұрыс етеді. Енді біз септіктермен жұмыс істеуді үйренген соң, біз осы бөлімде қарастырылған септіктерді пайдалану үшін жаттығулар орындауға көшеміз.
 
== Жаттығулар ==
 
Септіктерді түсіну үшін төмендегі жаттығуларды орындаңыз.
 
=== Жаттығу 1: Септіктерді анықтау ===
 
Төмендегі сөйлемдердегі зат есімдердің септігін анықтаңыз.
 
1. Момчето играе.
 
2. Аз виждам момичето.
 
3. Книгата е на стола.
 
''Шешімдер:''
 
1. Момчето - атау септігі
 
2. момичето - винительный септігі
 
3. книгата - генитив септігі
 
=== Жаттығу 2: Септіктерді өзгерту ===
 
Берілген зат есімдерді винительный және генитив септігіне өзгертіңіз.
 
1. момче
 
2. книга
 
3. къща
 
''Шешімдер:''
 
1. момче - винительный: момчето, генитив: момчета
 
2. книга - винительный: книгата, генитив: книгата
 
3. къща - винительный: къщата, генитив: къщата
 
=== Жаттығу 3: Сөйлем құрастыру ===
 
Келесі сөздерді пайдаланып, сөйлем құрастырыңыз.
 
1. момче, къща, книга
 
2. момиче, стол, мама
 
''Шешімдер:''
 
1. Момчето чете книга в къщата. (Бала үйде кітап оқиды.)
 
2. Момичето седи на стола до мама. (Қыз анасының жанында отыр.)
 
=== Жаттығу 4: Сұрақтар қою ===
 
Келесі сөйлемдерге сұрақтар қойыңыз.
 
1. Момчето играе футбол.
 
2. Книгата е на масата.
 
''Шешімдер:''
 
1. Какво играе момчето? (Бала не ойнайды?)
 
2. Къде е книгата? (Кітап қайда?)
 
=== Жаттығу 5: Аудару ===
 
Келесі сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз.
 
1. Бала жақсы.
 
2. Мен баланы көремін.
 
''Шешімдер:''
 
1. Момчето е добро.
 
2. Виждам момчето.
 
=== Жаттығу 6: Септіктерді сәйкестендіру ===
 
Төмендегі сөздерді септіктермен сәйкестендіріңіз.
 
1. мамата
 
2. момичето
 
3. стол
 
''Шешімдер:''
 
1. мамата - генитив
 
2. момичето - винительный
 
3. стол - атау
 
=== Жаттығу 7: Сөздерді толтыру ===
 
Сөйлемдердегі сөздерді толтырыңыз.
 
1. Аз виждам ______ (момче).
 
2. ______ (къща) е голяма.
 
''Шешімдер:''
 
1. Аз виждам момчето.
 
2. Къщата е голяма.
 
=== Жаттығу 8: Сөйлемдерді толықтыру ===
 
Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз.
 
1. Книгата е ______ (стол).
 
2. Момичето играе ______ (футбол).
 
''Шешімдер:''
 
1. Книгата е на стола.
 
2. Момичето играе футбол.
 
=== Жаттығу 9: Сөздерді сәйкестендіру ===
 
Септіктерге сәйкес сөздерді сәйкестендіріңіз.
 
1. бала - ______ (атау)
 
2. үй - ______ (генитив)
 
''Шешімдер:''
 
1. бала - момче
 
2. үй - къща
 
=== Жаттығу 10: Сөйлем жазу ===
 
Сөздерді пайдаланып, сөйлем жазыңыз.
 
1. момче, кітап, оқы


== Қайта көру ==
2. қыз, үй, бар


Осы мұғалімнің тақырыбы бойынша түсінігіңізді тексеру үшін, мысалдарға қойылған таблицаларды, және міндетті терминологияны пайдаланыңыз.
''Шешімдер:''


== Қосымша мәліметтер ==
1. Момчето чете книга. (Бала кітап оқиды.)


Егер сіз болгар тілінің басқа тақырыбымен танысу керек болса, оған өтінеміз Complete 0 to A1 Bulgarian Course курсындағы басқа тақырыптарға қарай араласыңыз.
2. Момичето е в къщата. (Қыз үйде.)


{{#seo:
{{#seo:
|title=Болгар тілінің Қатерлері | Complete 0 to A1 Bulgarian Course
 
|keywords=болгар тілі, қатерлер, Complete 0 to A1 Bulgarian Course
|title=Болгар тілінде септіктер
|description=Complete 0 to A1 Bulgarian Course-тағы да біліміңізді арттыру үшін болгар тілінің негізгі қатерлерін меңгеру мүмкіндігін сезінуіңіз керек. Осы мұғалімнің тақырыбы бойынша түсінігіңізді тексеру үшін, мысалдарға қойылған таблицаларды, және міндетті терминологияны пайдаланыңыз.  
 
|keywords=болгар тілі, грамматика, септіктер, оқу, тіл үйрену
 
|description=Бұл сабақта болгар тіліндегі септіктерді, атап айтқанда, атау, винительный және генитив септіктерін үйренесіз.
 
}}
}}


{{Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Bulgarian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 98: Line 295:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Bulgarian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 




{{Bulgarian-Page-Bottom}}
{{Bulgarian-Page-Bottom}}

Latest revision as of 09:42, 21 August 2024


Bulgarian-Language-PolyglotClub.png
Болгар → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Септіктер

Кіріспе[edit | edit source]

Болгар тілін оқу барысында септіктердің рөлі өте маңызды. Септіктер – бұл сөздердің сөйлемдегі функциясын, яғни олардың қайда, қалай, не үшін қолданылатынын анықтайтын грамматикалық элементтер. Бұл сабақта біз болгар тіліндегі септіктерді, атап айтқанда, атау (nominative), винительный (accusative) және генитив (genitive) септіктерін үйренеміз. Септіктерді дұрыс пайдалану сіздің болгар тілін меңгеруіңізге үлкен көмегін тигізеді.

Атау септігі (Nominative)[edit | edit source]

Атау септігі – бұл сөздің негізгі формасы. Ол заттың атауын білдіреді және сөйлемде кім? не? деген сұрақтарға жауап береді. Мысалы, "мальчик" (баламен) сөзін алайық.

Мысалдар[edit | edit source]

Болгар Дыбысталу Қазақ
момче ˈmɒmt͡ʃe бала
момиче mɒˈmit͡ʃe қыз
книга ˈkniɡɐ кітап
стол stɔl үстел
къща ˈkɤʃt͡ʃɐ үй

Жоғарыда айтылған зат есімдер сөйлемде атау септігінде қолданылған. Мысалы:

  • Момчето е добро. (Бала жақсы.)

Винительный септігі (Accusative)[edit | edit source]

Винительный септігі заттың тікелей объектісін білдіреді. Ол "кімді?", "нені?" деген сұрақтарға жауап береді. Винительный септігін пайдаланған кезде, көбінесе зат есімнің формасы өзгереді.

Мысалдар[edit | edit source]

Болгар Дыбысталу Қазақ
момчето ˈmɒmt͡ʃeˌto баланы
момичето mɒˈmit͡ʃeˌto қызды
книгата ˈkniɡɐˌtɐ кітапты
стола ˈstɔlɐ үстелді
къщата ˈkɤʃt͡ʃɐˌtɐ үйді

Мысал:

  • Виждам момчето. (Мен баланы көремін.)

Генитив септігі (Genitive)[edit | edit source]

Генитив септігі заттың принадлежность (иелік) немесе жақындықты білдіреді. Ол "кімнің?", "нінің?" деген сұрақтарға жауап береді. Генитив септігін қолданған кезде, зат есімнің формасы тағы да өзгереді.

Мысалдар[edit | edit source]

Болгар Дыбысталу Қазақ
момчето ˈmɒmt͡ʃe баланың
момичето mɒˈmit͡ʃe қыздың
книгата ˈkniɡɐ кітаптың
стола ˈstɔlɐ үстелдің
къщата ˈkɤʃt͡ʃɐ үйдің

Мысал:

  • Това е книгата на момчето. (Бұл баланың кітабы.)

Қорытынды[edit | edit source]

Септіктер болгар тілінде маңызды рөл атқарады. Атау, винительный және генитив септіктері сіздің сөйлемдеріңізді түсінікті және грамматикалық дұрыс етеді. Енді біз септіктермен жұмыс істеуді үйренген соң, біз осы бөлімде қарастырылған септіктерді пайдалану үшін жаттығулар орындауға көшеміз.

Жаттығулар[edit | edit source]

Септіктерді түсіну үшін төмендегі жаттығуларды орындаңыз.

Жаттығу 1: Септіктерді анықтау[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдердегі зат есімдердің септігін анықтаңыз.

1. Момчето играе.

2. Аз виждам момичето.

3. Книгата е на стола.

Шешімдер:

1. Момчето - атау септігі

2. момичето - винительный септігі

3. книгата - генитив септігі

Жаттығу 2: Септіктерді өзгерту[edit | edit source]

Берілген зат есімдерді винительный және генитив септігіне өзгертіңіз.

1. момче

2. книга

3. къща

Шешімдер:

1. момче - винительный: момчето, генитив: момчета

2. книга - винительный: книгата, генитив: книгата

3. къща - винительный: къщата, генитив: къщата

Жаттығу 3: Сөйлем құрастыру[edit | edit source]

Келесі сөздерді пайдаланып, сөйлем құрастырыңыз.

1. момче, къща, книга

2. момиче, стол, мама

Шешімдер:

1. Момчето чете книга в къщата. (Бала үйде кітап оқиды.)

2. Момичето седи на стола до мама. (Қыз анасының жанында отыр.)

Жаттығу 4: Сұрақтар қою[edit | edit source]

Келесі сөйлемдерге сұрақтар қойыңыз.

1. Момчето играе футбол.

2. Книгата е на масата.

Шешімдер:

1. Какво играе момчето? (Бала не ойнайды?)

2. Къде е книгата? (Кітап қайда?)

Жаттығу 5: Аудару[edit | edit source]

Келесі сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз.

1. Бала жақсы.

2. Мен баланы көремін.

Шешімдер:

1. Момчето е добро.

2. Виждам момчето.

Жаттығу 6: Септіктерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Төмендегі сөздерді септіктермен сәйкестендіріңіз.

1. мамата

2. момичето

3. стол

Шешімдер:

1. мамата - генитив

2. момичето - винительный

3. стол - атау

Жаттығу 7: Сөздерді толтыру[edit | edit source]

Сөйлемдердегі сөздерді толтырыңыз.

1. Аз виждам ______ (момче).

2. ______ (къща) е голяма.

Шешімдер:

1. Аз виждам момчето.

2. Къщата е голяма.

Жаттығу 8: Сөйлемдерді толықтыру[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз.

1. Книгата е ______ (стол).

2. Момичето играе ______ (футбол).

Шешімдер:

1. Книгата е на стола.

2. Момичето играе футбол.

Жаттығу 9: Сөздерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Септіктерге сәйкес сөздерді сәйкестендіріңіз.

1. бала - ______ (атау)

2. үй - ______ (генитив)

Шешімдер:

1. бала - момче

2. үй - къща

Жаттығу 10: Сөйлем жазу[edit | edit source]

Сөздерді пайдаланып, сөйлем жазыңыз.

1. момче, кітап, оқы

2. қыз, үй, бар

Шешімдер:

1. Момчето чете книга. (Бала кітап оқиды.)

2. Момичето е в къщата. (Қыз үйде.)

0-ден А1-ке дейін, болгар тілі[edit source]


Алфавит және әдістері


Қоқыс және кіріспе


Болгар әдеттері


Сөзбен-сипаттамалар


Қоңыраушылық


Болгар кино мен әдебиеті


Етістіктер мен уақыт түрлері


Саяхат


Болгар музыкасы


Мүшелер түрлері және модальды етістіктер


Тойлар және құттықтар


Болгар театры мен пәндері



Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Bulgarian/Grammar/Cases/kk&oldid=325306"