Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Perfective-and-Imperfective/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
Line 1: Line 1:


{{Serbian-Page-Top}}
{{Serbian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/kk|Серб]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Етістіктер: Перфективті және Имперфективті</span></div>


<div class="pg_page_title"><span lang>Серб тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 курсы]]</span> → <span title>Толық иә жалғыз етістіктер: грамматикалық түсінік</span></div>
Серб тілінде етістіктердің перфективті және имперфективті формаларын түсіну – тілдің грамматикалық құрылымын меңгеру үшін өте маңызды. Бұл сабақта біз екі типті етістіктерді, олардың ерекшеліктерін және қолдану салаларын қарастырамыз. Серб тілінде етістіктердің перфективті және имперфективті формалары күнделікті қарым-қатынаста өте жиі кездеседі. Сондықтан, бұл тақырыпты игеру сізге серб тілінде сөйлеу мен жазу барысында үлкен көмек береді.


__TOC__
__TOC__


== Толық және жалғыз етістіктер ==
=== Перфективті және имперфективті етістіктер дегеніміз не? ===
 
Перфективті және имперфективті етістіктердің айырмашылығы – бұл іс-әрекеттің аяқталғандығы мен созылмалығын білдіреді.


Толық және жалғыз етістіктер Серб тілінің грамматикасында өте қажетті рөл атқарады. Бұл етістіктердің қандай маңызды рөлі бар екенін түсіну үшін, біз бірінші басымда олардың түрлерін сапалаймыз.
* '''Перфективті етістіктер''' – бұл іс-әрекеттің аяқталғанын немесе бір рет орындалғанын білдіреді. Мысалы, "жаздым" (яғни, жазу іс-әрекеті аяқталды).


=== Толық етістіктер ===
* '''Имперфективті етістіктер''' – бұл іс-әрекеттің созылмалы немесе қайталанушы екенін білдіреді. Мысалы, "жазамын" (яғни, жазу іс-әрекеті әлі де жалғасуда).


Толық етістіктер аяқтау және толықтыру бағыттарымен айналып, белгілі бір уақытқа қатысты амалдарды анықтайды. Мысалы, "писати" (жазу) етістігінің толық формасы "написати" болып табылады. Осы етістіктер жақын мәнімен нәтижелерді көрсетеді және олардың көрсеткіштері сезімді болады.
=== Етістіктердің перфективті формалары ===
 
Серб тіліндегі перфективті етістіктер, әдетте, іс-әрекеттің бір мәрте орындалуын көрсетеді. Олар көбінесе іс-әрекеттің нәтижесін немесе аяқталғандығын білдіреді. Мысал ретінде:


Мысалы:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Серб тілі !! Әңгіме !! Кәзақ тілі
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
 
| написах || napisaḥ || жаздым
 
|-
|-
| писати || писати || жазу
 
| купих || kupih || сатып алдым
 
|-
|-
| написати || написати || толықтыру
 
| видех || videh || көрдім
 
|-
 
| прочитах || pročitaḥ || оқыдым
 
|-
 
| отворих || otvorih || аштым
 
|}
|}


=== Жалғыз етістіктер ===
=== Етістіктердің имперфективті формалары ===


Жалғыз етістіктердің атаулары толық етістіктерден әрекеттелік ретінде түсіндіруге арналған. Олар бір уақытта жұмыс істеу және нәтижелерді көрсету үшін пайдаланылады. Мысалы, "писати" (жазу) етістігінің жалғыз формасы "пишем" болып табылады. Осы етістіктердің көрсеткіштері сезімсіз болады.
Имперфективті етістіктер, керісінше, іс-әрекеттің ұзақ немесе қайталанатын сипатын көрсетеді. Олар әдетте іс-әрекеттің процессін білдіреді. Мысал ретінде:


Мысалы:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Серб тілі !! Әңгіме !! Кәзақ тілі
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
|-
| пишем || пишем || жазамыз
 
| пишем || pišem || жазамын
 
|-
|-
| пишеш || пишеш || жазасың
 
| купујем || kupujem || сатып аламын
 
|-
|-
| пише || пише || жазады
 
| видим || vidim || көремін
 
|-
|-
| пишемо || пишемо || жазамыз
 
| читају || čitaju || оқып жатыр
 
|-
 
| отварам || otvaram || ашып жатырмын
 
|}
 
=== Перфективті және имперфективті етістіктерді қолдану ===
 
Серб тілінде перфективті және имперфективті етістіктерді қолдану барысында контекст маңызды рөл атқарады. Мысалы:
 
* Егер сіз "мен кітап оқыдым" десеңіз, бұл перфективті етістік. Сіз кітапты бір рет оқып бітірдіңіз.
 
* Егер сіз "мен кітап оқып жатырмын" десеңіз, бұл имперфективті етістік. Сіз кітапты әлі де оқып жатырсыз.
 
=== Перфективті және имперфективті етістіктердің мысалдары ===
 
Сіздерге перфективті және имперфективті етістіктердің қолданылуын жақсы түсіну үшін, келесі мысалдарды қарастырайық:
 
{| class="wikitable"
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
|-
| пишете || пишете || жазасыздар
 
| Написао сам писмо. || Napisaо sam pismo. || Мен хат жаздым.
 
|-
|-
| пишу || пишу || жазады
 
| Пишем писмо. || Pišem pismo. || Мен хат жазып жатырмын.
 
|-
 
| Купио сам нови ауто. || Kupio sam novi auto. || Мен жаңа машина сатып алдым.
 
|-
 
| Купујем нови ауто. || Kupujem novi auto. || Мен жаңа машина сатып алып жатырмын.
 
|-
 
| Видела сам ту слику. || Videla sam tu sliku. || Мен сол суретті көрдім.
 
|-
 
| Видим ту слику. || Vidim tu sliku. || Мен сол суретті көріп жатырмын.
 
|}
|}


Толық және жалғыз етістіктердің арасындағы айырымдылықты ойлау үшін, олардың әртүрлі мәндері мен көрсеткіштерін түсіну керек.
=== Етістіктердің формаларының құрылымы ===
 
Етістіктердің перфективті және имперфективті формаларын құрастыру барысында, негізінен, етістіктің түбіріне қосымшалар қосылады. Мысалы:
 
* Перфективті форма: етістік түбірі + аяқтау қосымшасы
 
* Имперфективті форма: етістік түбірі + созылмалы қосымшалар
 
=== Практикалық жаттығулар ===
 
Осы сабақта үйренгендеріңізді практикада қолдану үшін, келесі жаттығуларды орындаңыз:
 
1. Перфективті және имперфективті етістіктерді анықтаңыз:
 
* Мен фильм көрдім.
 
* Мен фильм көріп жатырмын.
 
2. Келесі сөйлемдерді перфективті формаға түрлендіріңіз:
 
* Мен кітап оқып жатырмын.
 
* Мен үй салып жатырмын.
 
3. Сөйлемдерді имперфективті формаға түрлендіріңіз:
 
* Мен хат жаздым.
 
* Мен тамақ пісірдім.
 
4. Келесі сөйлемдерді аударыңыз:
 
* I bought a new car.
 
* I am reading a book.
 
5. Перфективті етістіктерді көптік формаға түрлендіріңіз:
 
* Мен жаздым.
 
* Мен көрдім.
 
6. Имперфективті етістіктерді бірлік формаға түрлендіріңіз:
 
* Біз жазамыз.
 
* Біз оқимыз.
 
7. Сөйлемдерді толықтырыңыз:
 
* Мен ______ (жаздым/жазамын) хат.
 
* Мен ______ (сатып алдым/сатып аламын) жаңа көлік.
 
8. Келесі сөйлемдерді жалғастырыңыз:
 
* Егер мен __________ (жазамын/жаздым), онда...
 
* Егер мен __________ (көрдім/көріп жатырмын), онда...
 
9. Перфективті және имперфективті етістіктерді салыстырыңыз:
 
* Мен __________ (жаздым/жазамын) хат.
 
* Мен __________ (сатып алдым/сатып аламын) жаңа үй.
 
10. Жауаптарыңызды тексеріңіз:
 
* Мен хат жаздым. (перфективті)
 
* Мен хат жазып жатырмын. (имперфективті)
 
=== Жауаптар мен түсіндірмелер ===


== Толығырақ ==
1. Перфективті: көрдім; имперфективті: көріп жатырмын.


Толық және жалғыз етістіктердің мәндерін түсіну барысында, Серб тілінің грамматикасын толықтыруға және сөздік қорын жаңартудағы маңызды рөлін түсіндіргеніңізді үміттенеміз. Бұл етістіктердің түрлерін ақылды көруімізді үміттенеміз.  
2. Мен кітап оқыдым; Мен үй салдым.


Әрекетті және жалғыз етістіктердің қандай түрлері бар екенін түсіну шектеулі емес. Олардың мәндері мен көрсеткіштерін түсіну оңай болып табылады, оларды қолдану қиын емес.  
3. Мен хат жазамын; Мен тамақ пісіремін.


== Сізге қажет болатын қорындағы сөздер ==
4. Мен жаңа машинаны сатып алдым; Мен кітап оқып жатырмын.
* толық етістіктер
* жалғыз етістіктер
* мәндері
* көрсеткіштері


5. Мен жаздым; Мен көрдім.
6. Біз жазамыз; Біз оқимыз.
7. Мен жаздым хат; Мен сатып алдым жаңа көлік.
8. Егер мен жаздым, онда мен жазушы боларым мүмкін; Егер мен көрдім, онда мен фильмді жақсы бағалаймын.
9. Мен жаздым хат; Мен сатып алдым жаңа үй.
10. Жауаптарыңызды тексеріңіз: дұрыс.


{{#seo:
{{#seo:
|title=Серб тілінің грамматикасы → 0-А1 курсы → Толық және жалғыз етістіктер: грамматикалық түсінік
|keywords=серб тілі, грамматика, толық етістіктер, жалғыз етістіктер, мәндері, көрсеткіштері
|description=Осы курста Серб тілінің грамматикасын толықтыруға және сөздік қорын жаңартудағы маңызды рөлін түсіндіргеніңізді үміттенеміз.}}


|title=Серб тілінде етістіктер: Перфективті және Имперфективті
|keywords=Серб тілі, етістіктер, перфективті, имперфективті, грамматика
|description=Бұл сабақта сіз серб тіліндегі перфективті және имперфективті етістіктерді үйренесіз. Серб тілінің грамматикасының негіздерін түсіну үшін өте маңызды.
}}


{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 71: Line 229:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 
 


==Басқа сабақтар==
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Past-Tense/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Өткен уақыт: шығармалар]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Cases:-Nominative-and-Accusative/kk|0-А1 курстары → Грамматика → Мындай мазмұны: Номинатив және Аккузатив]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Қазіргі уақыттық шақ]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Nouns:-Gender-and-Number/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Сан есім: жыныс мен сан]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Pronouns:-Personal-Pronouns/kk|0-А1 Курсы → Грамматика → Атаулар: Жеке Атаулар]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Future-Tense/kk|Курс 0 до A1 → Грамматика → Глаголы: Будущее время]]
* [[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Imperative/kk|Курс 0 до A1 → Грамматика → Глаголы: повелительное наклонение]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Adjectives:-Comparative-and-Superlative/kk|0-А1 Курстары → Грамматика → Сипаттамалар: Тарымдылық және ең үлкендік]]


{{Serbian-Page-Bottom}}
{{Serbian-Page-Bottom}}

Latest revision as of 18:02, 16 August 2024


Serbian-Language-PolyglotClub.png
Серб → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Етістіктер: Перфективті және Имперфективті

Серб тілінде етістіктердің перфективті және имперфективті формаларын түсіну – тілдің грамматикалық құрылымын меңгеру үшін өте маңызды. Бұл сабақта біз екі типті етістіктерді, олардың ерекшеліктерін және қолдану салаларын қарастырамыз. Серб тілінде етістіктердің перфективті және имперфективті формалары күнделікті қарым-қатынаста өте жиі кездеседі. Сондықтан, бұл тақырыпты игеру сізге серб тілінде сөйлеу мен жазу барысында үлкен көмек береді.

Перфективті және имперфективті етістіктер дегеніміз не?[edit | edit source]

Перфективті және имперфективті етістіктердің айырмашылығы – бұл іс-әрекеттің аяқталғандығы мен созылмалығын білдіреді.

  • Перфективті етістіктер – бұл іс-әрекеттің аяқталғанын немесе бір рет орындалғанын білдіреді. Мысалы, "жаздым" (яғни, жазу іс-әрекеті аяқталды).
  • Имперфективті етістіктер – бұл іс-әрекеттің созылмалы немесе қайталанушы екенін білдіреді. Мысалы, "жазамын" (яғни, жазу іс-әрекеті әлі де жалғасуда).

Етістіктердің перфективті формалары[edit | edit source]

Серб тіліндегі перфективті етістіктер, әдетте, іс-әрекеттің бір мәрте орындалуын көрсетеді. Олар көбінесе іс-әрекеттің нәтижесін немесе аяқталғандығын білдіреді. Мысал ретінде:

Серб Дыбыстау Қазақ
написах napisaḥ жаздым
купих kupih сатып алдым
видех videh көрдім
прочитах pročitaḥ оқыдым
отворих otvorih аштым

Етістіктердің имперфективті формалары[edit | edit source]

Имперфективті етістіктер, керісінше, іс-әрекеттің ұзақ немесе қайталанатын сипатын көрсетеді. Олар әдетте іс-әрекеттің процессін білдіреді. Мысал ретінде:

Серб Дыбыстау Қазақ
пишем pišem жазамын
купујем kupujem сатып аламын
видим vidim көремін
читају čitaju оқып жатыр
отварам otvaram ашып жатырмын

Перфективті және имперфективті етістіктерді қолдану[edit | edit source]

Серб тілінде перфективті және имперфективті етістіктерді қолдану барысында контекст маңызды рөл атқарады. Мысалы:

  • Егер сіз "мен кітап оқыдым" десеңіз, бұл перфективті етістік. Сіз кітапты бір рет оқып бітірдіңіз.
  • Егер сіз "мен кітап оқып жатырмын" десеңіз, бұл имперфективті етістік. Сіз кітапты әлі де оқып жатырсыз.

Перфективті және имперфективті етістіктердің мысалдары[edit | edit source]

Сіздерге перфективті және имперфективті етістіктердің қолданылуын жақсы түсіну үшін, келесі мысалдарды қарастырайық:

Серб Дыбыстау Қазақ
Написао сам писмо. Napisaо sam pismo. Мен хат жаздым.
Пишем писмо. Pišem pismo. Мен хат жазып жатырмын.
Купио сам нови ауто. Kupio sam novi auto. Мен жаңа машина сатып алдым.
Купујем нови ауто. Kupujem novi auto. Мен жаңа машина сатып алып жатырмын.
Видела сам ту слику. Videla sam tu sliku. Мен сол суретті көрдім.
Видим ту слику. Vidim tu sliku. Мен сол суретті көріп жатырмын.

Етістіктердің формаларының құрылымы[edit | edit source]

Етістіктердің перфективті және имперфективті формаларын құрастыру барысында, негізінен, етістіктің түбіріне қосымшалар қосылады. Мысалы:

  • Перфективті форма: етістік түбірі + аяқтау қосымшасы
  • Имперфективті форма: етістік түбірі + созылмалы қосымшалар

Практикалық жаттығулар[edit | edit source]

Осы сабақта үйренгендеріңізді практикада қолдану үшін, келесі жаттығуларды орындаңыз:

1. Перфективті және имперфективті етістіктерді анықтаңыз:

  • Мен фильм көрдім.
  • Мен фильм көріп жатырмын.

2. Келесі сөйлемдерді перфективті формаға түрлендіріңіз:

  • Мен кітап оқып жатырмын.
  • Мен үй салып жатырмын.

3. Сөйлемдерді имперфективті формаға түрлендіріңіз:

  • Мен хат жаздым.
  • Мен тамақ пісірдім.

4. Келесі сөйлемдерді аударыңыз:

  • I bought a new car.
  • I am reading a book.

5. Перфективті етістіктерді көптік формаға түрлендіріңіз:

  • Мен жаздым.
  • Мен көрдім.

6. Имперфективті етістіктерді бірлік формаға түрлендіріңіз:

  • Біз жазамыз.
  • Біз оқимыз.

7. Сөйлемдерді толықтырыңыз:

  • Мен ______ (жаздым/жазамын) хат.
  • Мен ______ (сатып алдым/сатып аламын) жаңа көлік.

8. Келесі сөйлемдерді жалғастырыңыз:

  • Егер мен __________ (жазамын/жаздым), онда...
  • Егер мен __________ (көрдім/көріп жатырмын), онда...

9. Перфективті және имперфективті етістіктерді салыстырыңыз:

  • Мен __________ (жаздым/жазамын) хат.
  • Мен __________ (сатып алдым/сатып аламын) жаңа үй.

10. Жауаптарыңызды тексеріңіз:

  • Мен хат жаздым. (перфективті)
  • Мен хат жазып жатырмын. (имперфективті)

Жауаптар мен түсіндірмелер[edit | edit source]

1. Перфективті: көрдім; имперфективті: көріп жатырмын.

2. Мен кітап оқыдым; Мен үй салдым.

3. Мен хат жазамын; Мен тамақ пісіремін.

4. Мен жаңа машинаны сатып алдым; Мен кітап оқып жатырмын.

5. Мен жаздым; Мен көрдім.

6. Біз жазамыз; Біз оқимыз.

7. Мен жаздым хат; Мен сатып алдым жаңа көлік.

8. Егер мен жаздым, онда мен жазушы боларым мүмкін; Егер мен көрдім, онда мен фильмді жақсы бағалаймын.

9. Мен жаздым хат; Мен сатып алдым жаңа үй.

10. Жауаптарыңызды тексеріңіз: дұрыс.

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]


Серб тілінің грамматикасына кірісу


Серб тілінің лексикологиясына кірісу


Серб күлііне кірісу


Мысал құдіреттері: Өзінше мысал құдіреттері


Сауда


Спорт және демалыс


Мұғалімделушілер: Жол алдындағы мұғалімделушілер


Жұмыс және профессиялар


Әдебиет және әңгіме


Уақыт: Шартты уақыт


Мәдиә және медиа


Сән және көркем қалайды


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Perfective-and-Imperfective/kk&oldid=321788"