Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Imperative/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
 
m (Quick edit)
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
Line 1: Line 1:


{{Serbian-Page-Top}}
{{Serbian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/kk|Серб]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курс]]</span> → <span title>Етістіктер: Бұйрық райы</span></div>
== Кіріспе ==


<div class="pg_page_title"><span lang>Сербский</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|Курс 0 до A1]]</span> → <span title>Глаголы: повелительное наклонение</span></div>
Серб тіліндегі бұйрық райы – бұл коммуникацияның маңызды аспектісі, өйткені ол бізге басқаларға не істеу керектігін айтуға мүмкіндік береді. Бұл грамматикалық категория сөйлеу мен жазуда қарым-қатынасты жеңілдетеді. Бұйрық райы, немесе оның серб тіліндегі атауы "императив", бізге нұсқау беруге, сұрау жасауға және тіпті кеңес беруге мүмкіндік береді. Бүгінгі дәрісте біз бұйрық райының негіздерін, оның түбір етістіктерімен қалай жұмыс істейтінін, сондай-ақ нақты мысалдар мен жаттығулар арқылы оны қалай қолдануға болатынын қарастырамыз.


__TOC__
__TOC__


== Глаголы: повелительное наклонение ==
=== Императивтің анықтамасы ===
 
Императив – бұл етістіктің формасы, ол басқаларға не істеу керектігін көрсетеді. Серб тілінде бұйрық райы етістіктің басқа формаларына қарағанда жеңіл әрі тікелей. Ол көбіне тікелей сөйлеу кезінде, яғни біреуге нұсқау берілгенде қолданылады.


В этом уроке мы изучим повелительное наклонение в сербских глаголах. Повелительное наклонение используется, когда мы говорим кому-то, что делать. Например, "Откройте окно" или "Сядьте на стул".
=== Императивтің формалары ===


=== Основы повелительного наклонения ===
Серб тіліндегі етістіктердің бұйрық райының формасы етістіктің түбіріне байланысты. Етістіктердің үш негізгі тобы бар:


В сербском языке повелительное наклонение образуется от основы настоящего времени. Для большинства глаголов это просто убирается окончание "-ти" и добавляется соответствующее окончание повелительного наклонения.
* I тобы: e.g., "радити" (жұмыс істеу)


Для глаголов на "-ти" окончание повелительного наклонения обычно "-ј".
* II тобы: e.g., "говорити" (сөйлеу)


Для глаголов на "-ћи" окончание повелительного наклонения обычно "-и".
* III тобы: e.g., "пити" (ішу)


Для глаголов на "-и" окончание повелительного наклонения обычно "-и".
==== I топтағы етістіктер ====


Ниже приведены примеры:
I топтағы етістіктердің бұйрық райы негізінен түбірінен "и" немесе "а" дыбыстарын алып тастаумен жасалады. Мысалы:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Сербский !! Произношение !! Казахский
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
|-
| отвори || отвори || ашу
 
| радити || raditi || жұмыс істеңіз
 
|-
|-
| седни || седни || отыр
 
| радите || radite || жұмыс істеңіздер
 
|}
 
==== II топтағы етістіктер ====
 
II топтағы етістіктер үшін бұйрық райы "и" дыбысын алып тастау арқылы пайда болады.
 
{| class="wikitable"
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
|-
| чекај || чекај || күту
 
| говорити || govoriti || сөйлеңіз
 
|-
|-
| стани || стани || тұру
 
| говорите || govorite || сөйлеңіздер
 
|}
 
==== III топтағы етістіктер ====
 
III топтағы етістіктер үшін бұйрық райы "и" дыбысын алып тастау немесе "и" дыбысын "и" дыбысына ауыстыру арқылы пайда болады.
 
{| class="wikitable"
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
|-
| певај || певај || әуен жүріп, әуен айту
 
| пити || piti || ішіңіз
 
|-
|-
| воли || воли || сүйү
 
| пијте || pijte || ішіңіздер
 
|}
|}


=== Исключения ===
=== Бұйрық райының ерекшеліктері ===
 
Бұйрық райы тек біреуге нұсқау беру үшін ғана емес, сонымен қатар:
 
* Кеңес беру (e.g., "Сен оқы!")
 
* Сұрау жасау (e.g., "Маған көмектес!")
 
* Талап ету (e.g., "Бұны жаса!")
 
=== Мысалдар ===
 
Төменде бұйрық райының қолданылуын көрсететін 20 мысал келтірілген:
 
{| class="wikitable"
 
! Серб !! Дыбыстау !! Қазақ
 
|-
 
| иди || idi || бар!
 
|-
 
| дођи || dođi || кел!
 
|-
 
| седи || sedi || отыр!
 
|-
 
| пиј || pij || іш!
 
|-
 
| ради || radi || жұмыс істей бер!
 
|-
 
| учи || uči || оқы!
 
|-
 
| играј || igraj || ойна!
 
|-
 
| чекај || čekaj || күт!
 
|-


Некоторые глаголы имеют исключения в повелительном наклонении. Например:
| говори || govori || сөйле!


* иди (идти) - idi
|-
* знай (знать) - znaj
* дај (дать) - daj
* буди (быть) - budi
* хоћи (хотеть) - хоћи


=== Неопределенная форма ===
| помози || pomozi || көмектес!


В повелительном наклонении не используется наречие "не". Вместо этого используется неопределенная форма. Например, "Говори!" вместо "Не говори!".
|-


=== Примеры ===
| покупи || pokupi || сатып ал!


Ниже приведены некоторые примеры фраз на повелительном наклонении:
|-


* Слушај ме! - Слушай меня!
| узми || uzmi || ал!  
* Иди овде! - Иди сюда!
* Обрати пажњу! - Обрати внимание!
* Певај са мном! - Пой со мной!


== Практика ==
|-


В следующей таблице приведены некоторые глаголы на сербском языке. Попробуйте изменить их в повелительном наклонении. Заполните соответствующие ячейки в таблице.
| напиши || napiši || жазыңыз!


{| class="wikitable"
! Сербский !! Произношение !! Казахский
|-
|-
| говорити || говорити || сөйлеу
 
| прочитај || pročitaj || оқы!
 
|-
|-
| јести || јести || жеу
 
| пошаљи || pošalji || жібер!
 
|-
|-
| питати || питати || сұрау
 
| гледај || gledaj || қара!
 
|-
|-
| читати || читати || оқу
|}


== Ответы ==
| слушај || slušaj || тыңда!


{| class="wikitable"
! Сербский !! Произношение !! Казахский
|-
|-
| говори || говори || сөйле!
 
| пробај || probaj || сынап көр!  
 
|-
|-
| једи || једи || же!
 
| заврши || završi || аяқта!  
 
|-
|-
| питај || питај || сұра!
 
| упознај || upoznaj || таныс!  
 
|-
|-
| читај || читај || оқы!
 
| запамти || zapamti || есте сақта!  
 
|}
|}
=== Жаттығулар ===
Оқыған ақпаратты бекіту үшін төмендегі жаттығуларды орындаңыз:
==== Жаттығу 1: Сөздерді толықтыру ====
Төмендегі сөйлемдерде бос орындарды бұйрық райында етістіктермен толтырыңыз:
1. __________ (прићи) овде! (келіңіз!)
2. __________ (сесть) на стол! (отыр!)
3. __________ (пити) воду! (ішіңіз!)
''Шешімдер:''
1. Приђи
2. Седи
3. Пиј
==== Жаттығу 2: Сөйлемдерді аудару ====
Аударыңыз:
1. Come here!
2. Sit down!
3. Drink water!
''Шешімдер:''
1. Дођи овде!
2. Седи!
3. Пиј воду!
==== Жаттығу 3: Императив формасын анықтау ====
Келесі етістіктердің бұйрық райындағы формасын жазыңыз:
1. радити (жұмыс істеңіз)
2. говорити (сөйлеңіз)
3. пити (ішіңіз)
''Шешімдер:''
1. ради
2. говори
3. пиј
==== Жаттығу 4: Нұсқау жасау ====
Келесі әрекеттерді орындау үшін нұсқау жасаңыз:
1. Оқу
2. Ойын ойнау
3. Сурет салу
''Шешімдер:''
1. Учите!
2. Играјте!
3. Цртајте!
==== Жаттығу 5: Әңгіме құрастыру ====
Келесі сөздермен қысқа сөйлем құрастырыңыз:
1. иди (бар)
2. слушај (тыңда)
3. пишите (жазыңыз)
''Шешімдер:''
1. Иди у школу!
2. Слушај добру музику!
3. Пишите домаћи задатак!
==== Жаттығу 6: Нұсқау беріңіз ====
Төмендегі суреттерді пайдаланып, нұсқау беріңіз (сөздер: "жұмыс істеу", "отыру", "күту").
''Шешімдер:''
1. Работите!
2. Седите!
3. Чекајте!
==== Жаттығу 7: Сұрау жасаңыз ====
Төмендегі әрекеттерді сұрау түрінде жазыңыз (мысалы, "жазу"):
1. Оқу
2. Келу
3. Ішіп алу
''Шешімдер:''
1. Учите?
2. Дођите?
3. Пијте?
==== Жаттығу 8: Кері аударма ====
Аударыңыз:
1. Speak!
2. Wait!
3. Help!
''Шешімдер:''
1. Говори!
2. Чекај!
3. Помози!
==== Жаттығу 9: Жазу ====
Өзіңіздің бұйрық райындағы 5 сөйлем жазыңыз.
==== Жаттығу 10: Сұрақтарға жауап беру ====
Төмендегі сұрақтарға бұйрық райында жауап беріңіз:
1. What should I do?
2. Where should I go?
''Шешімдер:''
1. Учи!
2. Иди!
Бұл жаттығулар сізге бұйрық райының қолданылуын жақсырақ түсінуге көмектеседі. Енді сіз серб тілінде нұсқау беруді біле аласыз!


{{#seo:
{{#seo:
|title=Сербский язык: Глаголы: повелительное наклонение
 
|keywords=сербский язык, грамматика, глаголы, повелительное наклонение, учебный курс, начинающие
|title=Серб тілінің етістіктері: бұйрық райы
|description=В этом уроке мы изучим повелительное наклонение в сербских глаголах. Повелительное наклонение используется, когда мы говорим кому-то, что делать.
 
|keywords=Серб тілі, етістіктер, грамматика, бұйрық райы
 
|description=Бұл дәрісте сіз серб тіліндегі етістіктердің бұйрық райы туралы білесіз. Нұсқау беру мен сұрау жасау қабілеттеріңізді дамыту!
 
}}
}}


{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 103: Line 361:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
 
 


==Басқа сабақтар==
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Past-Tense/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Өткен уақыт: шығармалар]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Future-Tense/kk|Курс 0 до A1 → Грамматика → Глаголы: Будущее время]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Pronouns:-Personal-Pronouns/kk|0-А1 Курсы → Грамматика → Атаулар: Жеке Атаулар]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар → Грамматика → Қазіргі уақыттық шақ]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Nouns:-Gender-and-Number/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Сан есім: жыныс мен сан]]
* [[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Cases:-Nominative-and-Accusative/kk|0-А1 курстары → Грамматика → Мындай мазмұны: Номинатив және Аккузатив]]
* [[Language/Serbian/Grammar/Adjectives:-Comparative-and-Superlative/kk|0-А1 Курстары → Грамматика → Сипаттамалар: Тарымдылық және ең үлкендік]]


{{Serbian-Page-Bottom}}
{{Serbian-Page-Bottom}}

Latest revision as of 16:07, 16 August 2024


Serbian-Language-PolyglotClub.png
Серб → Грамматика → 0-ден A1-ге дейінгі курс → Етістіктер: Бұйрық райы

Кіріспе[edit | edit source]

Серб тіліндегі бұйрық райы – бұл коммуникацияның маңызды аспектісі, өйткені ол бізге басқаларға не істеу керектігін айтуға мүмкіндік береді. Бұл грамматикалық категория сөйлеу мен жазуда қарым-қатынасты жеңілдетеді. Бұйрық райы, немесе оның серб тіліндегі атауы "императив", бізге нұсқау беруге, сұрау жасауға және тіпті кеңес беруге мүмкіндік береді. Бүгінгі дәрісте біз бұйрық райының негіздерін, оның түбір етістіктерімен қалай жұмыс істейтінін, сондай-ақ нақты мысалдар мен жаттығулар арқылы оны қалай қолдануға болатынын қарастырамыз.

Императивтің анықтамасы[edit | edit source]

Императив – бұл етістіктің формасы, ол басқаларға не істеу керектігін көрсетеді. Серб тілінде бұйрық райы етістіктің басқа формаларына қарағанда жеңіл әрі тікелей. Ол көбіне тікелей сөйлеу кезінде, яғни біреуге нұсқау берілгенде қолданылады.

Императивтің формалары[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің бұйрық райының формасы етістіктің түбіріне байланысты. Етістіктердің үш негізгі тобы бар:

  • I тобы: e.g., "радити" (жұмыс істеу)
  • II тобы: e.g., "говорити" (сөйлеу)
  • III тобы: e.g., "пити" (ішу)

I топтағы етістіктер[edit | edit source]

I топтағы етістіктердің бұйрық райы негізінен түбірінен "и" немесе "а" дыбыстарын алып тастаумен жасалады. Мысалы:

Серб Дыбыстау Қазақ
радити raditi жұмыс істеңіз
радите radite жұмыс істеңіздер

II топтағы етістіктер[edit | edit source]

II топтағы етістіктер үшін бұйрық райы "и" дыбысын алып тастау арқылы пайда болады.

Серб Дыбыстау Қазақ
говорити govoriti сөйлеңіз
говорите govorite сөйлеңіздер

III топтағы етістіктер[edit | edit source]

III топтағы етістіктер үшін бұйрық райы "и" дыбысын алып тастау немесе "и" дыбысын "и" дыбысына ауыстыру арқылы пайда болады.

Серб Дыбыстау Қазақ
пити piti ішіңіз
пијте pijte ішіңіздер

Бұйрық райының ерекшеліктері[edit | edit source]

Бұйрық райы тек біреуге нұсқау беру үшін ғана емес, сонымен қатар:

  • Кеңес беру (e.g., "Сен оқы!")
  • Сұрау жасау (e.g., "Маған көмектес!")
  • Талап ету (e.g., "Бұны жаса!")

Мысалдар[edit | edit source]

Төменде бұйрық райының қолданылуын көрсететін 20 мысал келтірілген:

Серб Дыбыстау Қазақ
иди idi бар!
дођи dođi кел!
седи sedi отыр!
пиј pij іш!
ради radi жұмыс істей бер!
учи uči оқы!
играј igraj ойна!
чекај čekaj күт!
говори govori сөйле!
помози pomozi көмектес!
покупи pokupi сатып ал!
узми uzmi ал!
напиши napiši жазыңыз!
прочитај pročitaj оқы!
пошаљи pošalji жібер!
гледај gledaj қара!
слушај slušaj тыңда!
пробај probaj сынап көр!
заврши završi аяқта!
упознај upoznaj таныс!
запамти zapamti есте сақта!

Жаттығулар[edit | edit source]

Оқыған ақпаратты бекіту үшін төмендегі жаттығуларды орындаңыз:

Жаттығу 1: Сөздерді толықтыру[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерде бос орындарды бұйрық райында етістіктермен толтырыңыз:

1. __________ (прићи) овде! (келіңіз!)

2. __________ (сесть) на стол! (отыр!)

3. __________ (пити) воду! (ішіңіз!)

Шешімдер:

1. Приђи

2. Седи

3. Пиј

Жаттығу 2: Сөйлемдерді аудару[edit | edit source]

Аударыңыз:

1. Come here!

2. Sit down!

3. Drink water!

Шешімдер:

1. Дођи овде!

2. Седи!

3. Пиј воду!

Жаттығу 3: Императив формасын анықтау[edit | edit source]

Келесі етістіктердің бұйрық райындағы формасын жазыңыз:

1. радити (жұмыс істеңіз)

2. говорити (сөйлеңіз)

3. пити (ішіңіз)

Шешімдер:

1. ради

2. говори

3. пиј

Жаттығу 4: Нұсқау жасау[edit | edit source]

Келесі әрекеттерді орындау үшін нұсқау жасаңыз:

1. Оқу

2. Ойын ойнау

3. Сурет салу

Шешімдер:

1. Учите!

2. Играјте!

3. Цртајте!

Жаттығу 5: Әңгіме құрастыру[edit | edit source]

Келесі сөздермен қысқа сөйлем құрастырыңыз:

1. иди (бар)

2. слушај (тыңда)

3. пишите (жазыңыз)

Шешімдер:

1. Иди у школу!

2. Слушај добру музику!

3. Пишите домаћи задатак!

Жаттығу 6: Нұсқау беріңіз[edit | edit source]

Төмендегі суреттерді пайдаланып, нұсқау беріңіз (сөздер: "жұмыс істеу", "отыру", "күту").

Шешімдер:

1. Работите!

2. Седите!

3. Чекајте!

Жаттығу 7: Сұрау жасаңыз[edit | edit source]

Төмендегі әрекеттерді сұрау түрінде жазыңыз (мысалы, "жазу"):

1. Оқу

2. Келу

3. Ішіп алу

Шешімдер:

1. Учите?

2. Дођите?

3. Пијте?

Жаттығу 8: Кері аударма[edit | edit source]

Аударыңыз:

1. Speak!

2. Wait!

3. Help!

Шешімдер:

1. Говори!

2. Чекај!

3. Помози!

Жаттығу 9: Жазу[edit | edit source]

Өзіңіздің бұйрық райындағы 5 сөйлем жазыңыз.

Жаттығу 10: Сұрақтарға жауап беру[edit | edit source]

Төмендегі сұрақтарға бұйрық райында жауап беріңіз:

1. What should I do?

2. Where should I go?

Шешімдер:

1. Учи!

2. Иди!

Бұл жаттығулар сізге бұйрық райының қолданылуын жақсырақ түсінуге көмектеседі. Енді сіз серб тілінде нұсқау беруді біле аласыз!

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]


Серб тілінің грамматикасына кірісу


Серб тілінің лексикологиясына кірісу


Серб күлііне кірісу


Мысал құдіреттері: Өзінше мысал құдіреттері


Сауда


Спорт және демалыс


Мұғалімделушілер: Жол алдындағы мұғалімделушілер


Жұмыс және профессиялар


Әдебиет және әңгіме


Уақыт: Шартты уақыт


Мәдиә және медиа


Сән және көркем қалайды


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Imperative/kk&oldid=321534"