Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Past-Tense/kk"

From Polyglot Club WIKI
Jump to navigation Jump to search
m (Quick edit)
m (Quick edit)
 
Line 1: Line 1:


{{Serbian-Page-Top}}
{{Serbian-Page-Top}}
<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/kk|Серб]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс]]</span> → <span title>Етістіктер: Өткен шақ</span></div>
== Кіріспе ==
Серб тілінде өткен шақтың грамматикасы – бұл тілді үйренудің маңызды аспектілерінің бірі. Өткен шақта сөйлеу, бізге өткен оқиғаларды, тәжірибелерді және естеліктерді бөлісуге мүмкіндік береді. Бұл тақырыпты меңгеру арқылы сіз серб тілінде сөйлегенде, жазғанда және тыңдағанда өзіңізді еркін сезінесіз. Бүгінгі сабақта біз серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формасын үйренеміз.
Сабақтың құрылымы:
* Өткен шақтың анықтамасы


<div class="pg_page_title"><span lang>Серб тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-А1 курсы]]</span> → <span title>Өткен уақыт: шығармалар</span></div>
* Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формалары
 
* Мысалдар
 
* Тапсырмалар мен жаттығулар


__TOC__
__TOC__


=== Таныстыру ===
=== Өткен шақтың анықтамасы ===
 
Өткен шақ – бұл өткен уақытта болған оқиғаларды, әрекеттерді сипаттайтын грамматикалық форма. Серб тілінде өткен шақ екі негізгі формада кездеседі:
 
* '''Жеке өткен шақ''' (једнина) – бір адам үшін.
 
* '''Көпше өткен шақ''' (множина) – бірнеше адам үшін.
 
=== Жеке өткен шақ ===
 
Жеке өткен шақта етістіктердің формалары тұлғаға байланысты өзгереді. Мысалы:
 
* Мен (ja) – -o/-la
 
* Сен (ti) – -o/-la
 
* Ол (on/ona) – -o/-la


Серб тілінің уақытша шығармаларын үйренуіңіз керек пе? Бұл курста біз Серб тілінің әрекеттерінен түрлі деректермен танысуға болады. Бұл сабақта, біз Серб тіліндегі өткен уақыт шығармалары туралы сөйлесеміз.
=== Көпше өткен шақ ===


=== Өткен уақыт: шығармалар ===
Көпше өткен шақта етістіктердің формалары да тұлғаға байланысты өзгереді. Мысалы:


Серб тілінде өткен уақыт шығармалары, шығармалардың бірі. Өткен уақыт шығармалары Серб тілінде дөңгелекті, жалған емес және аяқталған шығармалар құрайды.
* Біз (mi) – -li/-le


Өткен уақыт шығармалары Серб тілінде өзінен әріп таңбасы (тилде қабылданады) қосылатын "ao" перфектімен жасалады. Сондықтан "ao" перфекті Серб тіліндегі өткен уақыт шығармаларын таңбалауға мүмкіндік береді.
* Сендер (vi) – -li/-le


Қатарында, өткен уақыт шығармаларын "ao" перфектіне негізделген, "и" перфектінен де жасалуы мүмкін.
* Олар (oni) – -li/-le


Қараңыз:
=== Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формалары ===
 
Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формаларының құрылымы мынадай:
 
* '''Действие + өткен шақ формасы'''
 
Мысал ретінде "жазу" етістігін алайық:
 
* Мен жаздым (ja sam pisao/pisala) – еркек/әйел
 
* Біз жаздық (mi smo pisali/pisale)
 
Төменде серб тіліндегі кейбір етістіктердің өткен шақ формаларын көрсететін кесте келтірілген:


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Серб тілі !! Төсөмдеу !! Қазақша
 
! Серб !! Жазылуы !! Қазақ
 
|-
 
| Писао (м) || [pɪˈsa.o] || Жаздым (ер)
 
|-
|-
| Ja sam radio || я сам радио || Мен жасадым
 
| Писала (ә) || [pɪˈsa.la] || Жаздым (әйел)
 
|-
|-
| Ti si radio || ты си радио || Сен жасадың
 
| Ишао (м) || [iˈʃa.o] || Кеттік (ер)
 
|-
 
| Ишла (ә) || [iˈʃla] || Кеттік (әйел)
 
|-
 
| Гледао (м) || [ˈɡlɛda.o] || Көрдім (ер)
 
|-
 
| Гледала (ә) || [ˈɡlɛda.la] || Көрдім (әйел)
 
|-
|-
| On / Ona / Ono je radio || он / она / оно је радио || Ол жасады
 
| Играо (м) || [ˈiɡra.o] || Ойнадым (ер)
 
|-
|-
| Mi smo radili || ми смо радили || Біз жасадық
 
| Играла (ә) || [ˈiɡra.la] || Ойнадым (әйел)
 
|-
|-
| Vi ste radili || вы сте радили || Сіз жасадыңыз
 
| Дошао (м) || [ˈdoʃa.o] || Келдім (ер)
 
|-
|-
| Oni / One / Ona su radili || они / оне / она су радили || Олар жасады
 
| Дошла (ә) || [ˈdoʃla] || Келдім (әйел)
 
|}
|}


=== Тапсырмалар ===
=== Мысалдар ===
 
Келесі бөлімде өткен шақта қолданылатын етістіктердің мысалдарын қарастырайық:
 
{| class="wikitable"
 
! Серб !! Жазылуы !! Қазақ
 
|-
 
| Ја сам писао. || [ja sam ˈpisa.o] || Мен жаздым.
 
|-
 
| Она је пила. || [ˈona je ˈpila] || Ол ішті.
 
|-
 
| Ми смо ишли. || [mi smo ˈiʃli] || Біз кеттік.
 
|-
 
| Они су играли. || [ˈoni su ˈiɡrali] || Олар ойнады.
 
|-
 
| Ти си гледао. || [ti si ˈɡlɛda.o] || Сен көрдің.
 
|-
 
| Он је дошао. || [on je ˈdoʃa.o] || Ол келді.
 
|-
 
| Она је дошла. || [ˈona je ˈdoʃla] || Ол келді (әйел).
 
|-
 
| Ми смо радили. || [mi smo ˈradili] || Біз жұмыс істедік.
 
|-
 
| Ви сте јели. || [vi ste ˈjeli] || Сендер жедіңдер.
 
|-
 
| Они су спавали. || [ˈoni su ˈspavali] || Олар ұйықтады.
 
|}
 
=== Жаттығулар мен тапсырмалар ===
 
Енді үйренген білімдеріңізді тексеру үшін бірнеше жаттығулар ұсынамыз:
 
==== Жаттығу 1: Сөйлемдерді аяқтаңыз ====
 
Сөйлемдерді дұрыс өткен шақ формасымен аяқтаңыз.
 
1. Она __________ (корди) на концерт.
 
2. Ми __________ (писа) писмо.
 
3. Ти __________ (игра) фудбал.
 
4. Они __________ (доша) у школу.
 
5. Он __________ (пила) сок.
 
==== Жаттығу 2: Сөйлемдерді аударыңыз ====
 
Келесі сөйлемдерді серб тіліне аударыңыз.
 
1. Мен жаздым.
 
2. Сендер ойын өткіздіңдер.
 
3. Ол келді.
 
4. Біз жұмыс істедік.
 
5. Олар ұйықтады.
 
==== Жаттығу 3: Сұрақтарға жауап беріңіз ====
 
Сұрақтарға өткен шақ формасында жауап беріңіз.
 
1. Шақырдыңыз ба? (да, не)
 
2. Не істедіңіз?
 
3. Кім келді?
 
4. Қайда бардыңыз?
 
5. Кіммен болдыңыз?
 
==== Жаттығу 4: Тапсырманы орындаңыз ====
 
Берілген етістіктердің өткен шақ формаларын жазыңыз:
 
1. Ойнау
 
2. Келу
 
3. Жазу
 
4. Ішу
 
5. Көріну
 
==== Жаттығу 5: Сөйлемдерді жасаңыз ====
 
Берілген етістіктерді пайдаланып, сөйлемдер жасаңыз:
 
1. Келді
 
2. Жазды
 
3. Ойнады
 
4. Ішті
 
5. Көрді
 
=== Шешімдер мен түсініктемелер ===
 
Тапсырмалардың шешімдері мен түсініктемелері төменде берілген.
 
==== Жаттығу 1: Жауаптар ====
 
1. Она је дошла (Ол келді).
 
2. Ми смо писали (Біз жаздық).
 
3. Ти си играо (Сен ойнадың).
 
4. Они су дошли (Олар келді).
 
5. Он је пио (Ол ішті).
 
==== Жаттығу 2: Жауаптар ====
 
1. Ja sam pisao (Мен жаздым).
 
2. Vi ste igrali (Сендер ойын өткіздіңдер).
 
3. On je došao (Ол келді).
 
4. Mi smo radili (Біз жұмыс істедік).
 
5. Oni su spavali (Олар ұйықтады).
 
==== Жаттығу 3: Жауаптар ====
 
1. Да, позвао сам (Иә, мен шақырдым).
 
2. Писао сам писмо (Мен жаздым).
 
3. Она је дошла (Ол келді).
 
4. Ишао сам у школу (Мен мектепке бардым).
 
5. Био сам с другом (Мен досыммен болдым).
 
==== Жаттығу 4: Жауаптар ====
 
1. Играо (ойнау) – играо / играла
 
2. Дошао (келу) – дошао / дошла
 
3. Писао (жазу) – писао / писала
 
4. Пио (ішу) – пио / пила
 
5. Гледао (көріну) – гледао / гледала
 
==== Жаттығу 5: Жауаптар ====
 
1. Он је дошао (Ол келді).
 
2. Она је писала (Ол жазды).
 
3. Ми смо играли (Біз ойнадық).
 
4. Он је пио (Ол ішті).
 
5. Она је гледала (Ол көрді).
 
{{#seo:
 
|title=Серб тіліндегі өткен шақ


* Арнайы бір өткен уақыт шығармасы туралы сөйлесіңіз.
|keywords=серб тілі, өткен шақ, етістіктер, грамматика
* Мына тақырыпты жетілдірудің мақсатын анықтаңыз.
* Өткен уақыт шығармаларының "ao" перфектімен жасалуы туралы толық түсінік беріңіз.


=== Қорытынды ===
|description=Бұл сабақта сіз серб тілінде өткен шақ формаларын үйренесіз. Сіз сөйлемдерді құрастыруға, етістіктерді пайдалануға және жаттығулар орындауға мүмкіндік аласыз.


Серб тілінің өткен уақыт шығармалары Серб тілінің әрекеттерінен бірі. Серб тілінде өткен уақыт шығармалары аяқталған шығармалар болып табылады. Өткен уақыт шығармалары "ao" перфектімен жасалады және "и" перфектінен де жасалуы мүмкін. Өткен уақыт шығармаларын таңбалауға мүмкіндік беретін "ao" перфектінің міндетті түрін түсіндірдік.
}}


{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}


[[Category:Course]]
[[Category:Course]]
Line 52: Line 313:
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
[[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>




Latest revision as of 12:43, 16 August 2024


Serbian-Language-PolyglotClub.png
Серб → Грамматика → 0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс → Етістіктер: Өткен шақ

Кіріспе[edit | edit source]

Серб тілінде өткен шақтың грамматикасы – бұл тілді үйренудің маңызды аспектілерінің бірі. Өткен шақта сөйлеу, бізге өткен оқиғаларды, тәжірибелерді және естеліктерді бөлісуге мүмкіндік береді. Бұл тақырыпты меңгеру арқылы сіз серб тілінде сөйлегенде, жазғанда және тыңдағанда өзіңізді еркін сезінесіз. Бүгінгі сабақта біз серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формасын үйренеміз.

Сабақтың құрылымы:

  • Өткен шақтың анықтамасы
  • Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формалары
  • Мысалдар
  • Тапсырмалар мен жаттығулар

Өткен шақтың анықтамасы[edit | edit source]

Өткен шақ – бұл өткен уақытта болған оқиғаларды, әрекеттерді сипаттайтын грамматикалық форма. Серб тілінде өткен шақ екі негізгі формада кездеседі:

  • Жеке өткен шақ (једнина) – бір адам үшін.
  • Көпше өткен шақ (множина) – бірнеше адам үшін.

Жеке өткен шақ[edit | edit source]

Жеке өткен шақта етістіктердің формалары тұлғаға байланысты өзгереді. Мысалы:

  • Мен (ja) – -o/-la
  • Сен (ti) – -o/-la
  • Ол (on/ona) – -o/-la

Көпше өткен шақ[edit | edit source]

Көпше өткен шақта етістіктердің формалары да тұлғаға байланысты өзгереді. Мысалы:

  • Біз (mi) – -li/-le
  • Сендер (vi) – -li/-le
  • Олар (oni) – -li/-le

Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формалары[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің өткен шақ формаларының құрылымы мынадай:

  • Действие + өткен шақ формасы

Мысал ретінде "жазу" етістігін алайық:

  • Мен жаздым (ja sam pisao/pisala) – еркек/әйел
  • Біз жаздық (mi smo pisali/pisale)

Төменде серб тіліндегі кейбір етістіктердің өткен шақ формаларын көрсететін кесте келтірілген:

Серб Жазылуы Қазақ
Писао (м) [pɪˈsa.o] Жаздым (ер)
Писала (ә) [pɪˈsa.la] Жаздым (әйел)
Ишао (м) [iˈʃa.o] Кеттік (ер)
Ишла (ә) [iˈʃla] Кеттік (әйел)
Гледао (м) [ˈɡlɛda.o] Көрдім (ер)
Гледала (ә) [ˈɡlɛda.la] Көрдім (әйел)
Играо (м) [ˈiɡra.o] Ойнадым (ер)
Играла (ә) [ˈiɡra.la] Ойнадым (әйел)
Дошао (м) [ˈdoʃa.o] Келдім (ер)
Дошла (ә) [ˈdoʃla] Келдім (әйел)

Мысалдар[edit | edit source]

Келесі бөлімде өткен шақта қолданылатын етістіктердің мысалдарын қарастырайық:

Серб Жазылуы Қазақ
Ја сам писао. [ja sam ˈpisa.o] Мен жаздым.
Она је пила. [ˈona je ˈpila] Ол ішті.
Ми смо ишли. [mi smo ˈiʃli] Біз кеттік.
Они су играли. [ˈoni su ˈiɡrali] Олар ойнады.
Ти си гледао. [ti si ˈɡlɛda.o] Сен көрдің.
Он је дошао. [on je ˈdoʃa.o] Ол келді.
Она је дошла. [ˈona je ˈdoʃla] Ол келді (әйел).
Ми смо радили. [mi smo ˈradili] Біз жұмыс істедік.
Ви сте јели. [vi ste ˈjeli] Сендер жедіңдер.
Они су спавали. [ˈoni su ˈspavali] Олар ұйықтады.

Жаттығулар мен тапсырмалар[edit | edit source]

Енді үйренген білімдеріңізді тексеру үшін бірнеше жаттығулар ұсынамыз:

Жаттығу 1: Сөйлемдерді аяқтаңыз[edit | edit source]

Сөйлемдерді дұрыс өткен шақ формасымен аяқтаңыз.

1. Она __________ (корди) на концерт.

2. Ми __________ (писа) писмо.

3. Ти __________ (игра) фудбал.

4. Они __________ (доша) у школу.

5. Он __________ (пила) сок.

Жаттығу 2: Сөйлемдерді аударыңыз[edit | edit source]

Келесі сөйлемдерді серб тіліне аударыңыз.

1. Мен жаздым.

2. Сендер ойын өткіздіңдер.

3. Ол келді.

4. Біз жұмыс істедік.

5. Олар ұйықтады.

Жаттығу 3: Сұрақтарға жауап беріңіз[edit | edit source]

Сұрақтарға өткен шақ формасында жауап беріңіз.

1. Шақырдыңыз ба? (да, не)

2. Не істедіңіз?

3. Кім келді?

4. Қайда бардыңыз?

5. Кіммен болдыңыз?

Жаттығу 4: Тапсырманы орындаңыз[edit | edit source]

Берілген етістіктердің өткен шақ формаларын жазыңыз:

1. Ойнау

2. Келу

3. Жазу

4. Ішу

5. Көріну

Жаттығу 5: Сөйлемдерді жасаңыз[edit | edit source]

Берілген етістіктерді пайдаланып, сөйлемдер жасаңыз:

1. Келді

2. Жазды

3. Ойнады

4. Ішті

5. Көрді

Шешімдер мен түсініктемелер[edit | edit source]

Тапсырмалардың шешімдері мен түсініктемелері төменде берілген.

Жаттығу 1: Жауаптар[edit | edit source]

1. Она је дошла (Ол келді).

2. Ми смо писали (Біз жаздық).

3. Ти си играо (Сен ойнадың).

4. Они су дошли (Олар келді).

5. Он је пио (Ол ішті).

Жаттығу 2: Жауаптар[edit | edit source]

1. Ja sam pisao (Мен жаздым).

2. Vi ste igrali (Сендер ойын өткіздіңдер).

3. On je došao (Ол келді).

4. Mi smo radili (Біз жұмыс істедік).

5. Oni su spavali (Олар ұйықтады).

Жаттығу 3: Жауаптар[edit | edit source]

1. Да, позвао сам (Иә, мен шақырдым).

2. Писао сам писмо (Мен жаздым).

3. Она је дошла (Ол келді).

4. Ишао сам у школу (Мен мектепке бардым).

5. Био сам с другом (Мен досыммен болдым).

Жаттығу 4: Жауаптар[edit | edit source]

1. Играо (ойнау) – играо / играла

2. Дошао (келу) – дошао / дошла

3. Писао (жазу) – писао / писала

4. Пио (ішу) – пио / пила

5. Гледао (көріну) – гледао / гледала

Жаттығу 5: Жауаптар[edit | edit source]

1. Он је дошао (Ол келді).

2. Она је писала (Ол жазды).

3. Ми смо играли (Біз ойнадық).

4. Он је пио (Ол ішті).

5. Она је гледала (Ол көрді).

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]


Серб тілінің грамматикасына кірісу


Серб тілінің лексикологиясына кірісу


Серб күлііне кірісу


Мысал құдіреттері: Өзінше мысал құдіреттері


Сауда


Спорт және демалыс


Мұғалімделушілер: Жол алдындағы мұғалімделушілер


Жұмыс және профессиялар


Әдебиет және әңгіме


Уақыт: Шартты уақыт


Мәдиә және медиа


Сән және көркем қалайды


Басқа сабақтар[edit | edit source]


Retrieved from "https://polyglotclub.com/wiki/index.php?title=Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Past-Tense/kk&oldid=321039"