Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/kk"

Latest revision as of 12:31, 16 August 2024

Серб → Грамматика → 0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс → Етістіктер: Настояшы уақыт

Кіріспе[edit | edit source]

Серб тілінің грамматикасы - бұл тілдің негізін құрайтын маңызды аспект. Бұл сабағымызда біз серб тіліндегі етістіктердің настоящи уақытын, яғни қазір болып жатқан әрекеттерді қарастырамыз. Настояшы уақытты меңгеру сізге күнделікті өмірде және қарым-қатынаста қажет болады. Бұл уақыт формасы сіздің сөйлесуіңізді жандандырады және серб тілінде өз пікіріңізді білдіруге мүмкіндік береді.

Сабақтың құрылымы:

1. Настояшы уақыттың мағынасы мен қолданылуы.

2. Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері.

3. Мысалдар мен кестелер.

4. Практикалық жаттығулар.

Настояшы уақыттың мағынасы[edit | edit source]

Настояшы уақыт - бұл қазір, осы сәтте, не болып жатқанын білдіретін уақыт. Серб тілінде етістіктердің осы формасы адам әрекеттерін, сезімдерін, ойларын және жағдайларын сипаттауға арналған.

Мысалы:

Мен оқимын. (Ja učim.)

Ол жүгіреді. (On trči.)

Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің бірнеше категориясы бар, бірақ біздің сабағымызда ең көп кездесетін етістіктерді қарастырамыз. Етістіктердің формасы, олардың қолданылу контексіне байланысты өзгеруі мүмкін. Көптеген етістіктердің негізі – етістік түбірі, оған түрлі жұрнақтар қосылады.

Серб тіліндегі етістіктердің үш түрі бар:

Транзитивті: объектіні қажет етеді.

Интранзитивті: объектіні қажет етпейді.

Рефлексивті: субъект пен объект бірдей.

Мысалдар[edit | edit source]

Төменде серб тіліндегі бірнеше етістік мысалдарын көреміз:

Серб	Дауыс	Қазақ
ја учим	ja učim	мен оқимын
ти трчиш	ti trčiš	сен жүгіресің
он ради	on radi	ол жұмыс істейді
ми пјевамо	mi pevamo	біз ән айтамыз
ви играте	viigrate	сендер ойнайсыздар
они спавају	oni spavaju	олар ұйықтайды

Етістіктерді қолдану[edit | edit source]

Серб тілінде етістіктердің қолданылуында кейбір ерекшеліктер бар. Мысалы, етістікті дұрыс қолдану үшін оның тұлғасын (мен, сен, ол, біз, сендер, олар) өзгерту қажет.

Келесідей етістіктердің формаларына назар аударайық:

Оқу (učiti): мен оқу, сен оқу, ол оқу

Жүгіру (trčati): мен жүгір, сен жүгір, ол жүгір

Жұмыс істеу (raditi): мен жұмыс істеймін, сен жұмыс істейсің, ол жұмыс істейді

Практикалық жаттығулар[edit | edit source]

Сабақта үйренгендеріңізді бекіту үшін жаттығулар орындауға дайындалыңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз:

Жаттығу 1: Дұрыс форманы табыңыз[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің дұрыс формасын таңдаңыз:

1. ја __________ (читам / чита) књигу. (Мен __________ кітап оқимын.)

2. ти __________ (играш / играш) фудбал. (Сен __________ футбол ойнайсың.)

3. он __________ (кува / кува) вечеру. (Ол __________ кешкі ас пісіреді.)

4. ми __________ (певамо / пева) песму. (Біз __________ ән айтамыз.)

5. они __________ (плешу / плесемо) на забави. (Олар __________ тойда биіктейді.)

Шешімдер:

1. читам

2. играш

3. кува

4. певамо

5. плесемо

Жаттығу 2: Аударма жасаңыз[edit | edit source]

Келесі сөйлемдерді серб тіліне аударыңыз:

1. Мен кино көремін.

2. Сен білім аласың.

3. Ол кітап оқиды.

4. Біз саяхаттаймыз.

5. Олар ән айтады.

Шешімдер:

1. Ja gledam film.

2. Ti učiš.

3. On čita knjigu.

4. Mi putujemo.

5. Oni pevaju.

Жаттығу 3: Сұрақтар қойыңыз[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерден сұрақтар жасаңыз:

1. Ты учишь сербский? (Сен серб тілін үйренесің бе?)

2. Они играют в футбол? (Олар футбол ойнайды ма?)

3. Мы поем песню? (Біз ән айтамыз ба?)

Шешімдер:

1. Да ли ти учиш српски?

2. Да ли они играју фудбал?

3. Да ли ми певамо песму?

Жаттығу 4: Анықтамалар жасаңыз[edit | edit source]

Етістіктердің анықтамаларын беріңіз:

1. Српски (серб тілі) - __________

2. Читање (оқу) - __________

3. Певање (ән айту) - __________

Шешімдер:

1. Српски - језик који се говори у Србији.

2. Читање - процес разумевања написаног текста.

3. Певање - процес извођења мелодије гласом.

Жаттығу 5: Диалог жазыңыз[edit | edit source]

Серб тілінде диалог жазыңыз:

Сәлем! Нені оқып жатырсың?

Мен серб тілін оқып жатырмын.

Шешімдер:

Здраво! Шта учиш?

Учим српски језик.

Жаттығу 6: Сөйлемдерді толықтырыңыз[edit | edit source]

Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:

1. Он __________ (играти) фудбал.

2. Ми __________ (певати) песму.

3. Она __________ (читати) књигу.

Шешімдер:

1. игра.

2. певамо.

3. чита.

Жаттығу 7: Сөздерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Төмендегі етістіктер мен олардың аудармаларын сәйкестендіріңіз:

читати (оқу)

играти (ойнау)

певати (ән айту)

Шешімдер:

читати → оқу

играти → ойнау

певати → ән айту

Жаттығу 8: Сөздермен сөйлем құрыңыз[edit | edit source]

Келесі сөздерді пайдаланып сөйлем құрыңыз:

1. Он, певање, вечера

2. Ми, учење, школа

Шешімдер:

1. Он пева вечера.

2. Ми учимо у школи.

Жаттығу 9: Сәлемдесу[edit | edit source]

Серб тілінде сәлемдесуді жазыңыз:

Здраво! Касније ћу __________ (позвати).

Шешімдер:

Здраво! Касније ћу да позовем.

Жаттығу 10: Күнделікті әрекеттер[edit | edit source]

Күнделікті әрекеттерді сипаттаңыз:

1. Мен __________ (жұмыс істеймін) таңертең.

2. Сен __________ (оқисың) кешке.

Шешімдер:

1. ја радим.

2. ти учиш.

Сабақта серб тілінде етістіктердің настоящи уақытын үйрену - бұл сіздің тілді меңгеруіңіз үшін маңызды қадам. Енді сіз серб тілінде күнделікті өмірде маңызды әрекеттерді сипаттай аласыз.

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]

Курстық танымдық

Серб тілінің грамматикасына кірісу

Серб тілінің лексикологиясына кірісу

Серб күлііне кірісу

Мысал құдіреттері: Өзінше мысал құдіреттері

Сауда

Спорт және демалыс

Мұғалімделушілер: Жол алдындағы мұғалімделушілер

Жұмыс және профессиялар

Әдебиет және әңгіме

Уақыт: Шартты уақыт

Мәдиә және медиа

Сән және көркем қалайды

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/kk"

Latest revision as of 12:31, 16 August 2024

Кіріспе[edit | edit source]

Contents

Настояшы уақыттың мағынасы[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері[edit | edit source]

Мысалдар[edit | edit source]

Етістіктерді қолдану[edit | edit source]

Практикалық жаттығулар[edit | edit source]

Жаттығу 1: Дұрыс форманы табыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 2: Аударма жасаңыз[edit | edit source]

Жаттығу 3: Сұрақтар қойыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 4: Анықтамалар жасаңыз[edit | edit source]

Жаттығу 5: Диалог жазыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 6: Сөйлемдерді толықтырыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 7: Сөздерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Жаттығу 8: Сөздермен сөйлем құрыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 9: Сәлемдесу[edit | edit source]

Жаттығу 10: Күнделікті әрекеттер[edit | edit source]

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Navigation menu

@@ Line 1: / Line 1: @@
 {{Serbian-Page-Top}}
+<div class="pg_page_title"><span lang>[[Language/Serbian/kk|Серб]] </span> → <span cat>[[Language/Serbian/Grammar/kk|Грамматика]]</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1 деңгейіне дейінгі курс]]</span> → <span title>Етістіктер: Настояшы уақыт</span></div>
+== Кіріспе ==
+Серб тілінің грамматикасы - бұл тілдің негізін құрайтын маңызды аспект. Бұл сабағымызда біз серб тіліндегі етістіктердің настоящи уақытын, яғни қазір болып жатқан әрекеттерді қарастырамыз. Настояшы уақытты меңгеру сізге күнделікті өмірде және қарым-қатынаста қажет болады. Бұл уақыт формасы сіздің сөйлесуіңізді жандандырады және серб тілінде өз пікіріңізді білдіруге мүмкіндік береді.
+Сабақтың құрылымы:
+. Настояшы уақыттың мағынасы мен қолданылуы.
+. Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері.
+. Мысалдар мен кестелер.
-<div class="pg_page_title"><span lang>Серб тілі</span> → <span cat>Грамматика</span> → <span level>[[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0-ден A1-ге дейінгі курстар]]</span> → <span title>Қазіргі уақыттық шақ</span></div>
+. Практикалық жаттығулар.
 __TOC__
-== Қазіргі уақыттық шақ ==
+=== Настояшы уақыттың мағынасы ===
+Настояшы уақыт - бұл қазір, осы сәтте, не болып жатқанын білдіретін уақыт. Серб тілінде етістіктердің осы формасы адам әрекеттерін, сезімдерін, ойларын және жағдайларын сипаттауға арналған.
+Мысалы:
+* Мен оқимын. (Ja učim.)
-Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақты жетілдіру туралы мүмкіндіктер оңай емес, бірақ біз оны үйренушілерге қанша мүмкіндік беру максатында дерекқор етуіміз керек. Бұл бөлімнің мақсаты - қазіргі уақыттық шақты үйренушілерге түсіндіру.
+* Ол жүгіреді. (On trči.)
-=== Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақ ===
+=== Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері ===
-Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақта қазірдің жасында болатын іс-әрекеттерді анықтау үшін "Жаттығу" есептігін пайдалану керек.
+Серб тіліндегі етістіктердің бірнеше категориясы бар, бірақ біздің сабағымызда ең көп кездесетін етістіктерді қарастырамыз. Етістіктердің формасы, олардың қолданылу контексіне байланысты өзгеруі мүмкін. Көптеген етістіктердің негізі – етістік түбірі, оған түрлі жұрнақтар қосылады.
-"Жаттығу" есептігін пайдалану әдісі қазіргі уақыттық шақтың барлық кезде қолданылатын әдістерін қамтиды. Бұл есептік пішімде, андай шартты іс-әрекеттердің барлық түрлерін жүзеге асыратын үш әрекеттерге бөлінеді - алардың бірі нәтижелерін, бірі әрекеттің түрін және соңғы әрекетке жету уақытын көрсетеді.
+Серб тіліндегі етістіктердің үш түрі бар:
-=== Жаттығу есептігін пайдалану ===
+* '''Транзитивті''': объектіні қажет етеді.
-Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақта "Жаттығу" есептігін қолдануға арналған үлгілер:
+* '''Интранзитивті''': объектіні қажет етпейді.
-* Есептік пішімде, әрекеттің мазмұнын білу үшін сілтемелер көрсетілген.
+* '''Рефлексивті''': субъект пен объект бірдей.
-* Мәтінді оқығаннан кейін "Жаттығу" есептігін пайдалануға болады.
-* Жаттығу есептігін пайдалану, бір нәтиже үшін түсіндіру үшін өте қажет.
-=== Жаттығу есептігін қолдану мисалдары ===
+=== Мысалдар ===
-Қазіргі уақыттық шақта, "Жаттығу" есептігін пайдалануға міндетті міндеттердің бірі - қазірдің жасында болатын іс-әрекеттерді анықтау. Жаттығу есептігін қолдану мисалдарын қарау керек:
+Төменде серб тіліндегі бірнеше етістік мысалдарын көреміз:
 {| class="wikitable"
-! Серб тілі !! Тәріптері !! Қазақ тілінде аударма
+! Серб !! Дауыс !! Қазақ
 |-
-| Жаздым.  || [ʒazdɨm] || Мен жаздым.
+| ја учим || ja učim || мен оқимын
 |-
-| Ойнаймын.  || [ɔjnajmɨn] || Мен ойнаймын.
+| ти трчиш || ti trčiš || сен жүгіресің
+|-
+| он ради || on radi || ол жұмыс істейді
 |-
-| Қызықтым.  || [kɨzəktɨm] || Мен қызықтым.
+| ми пјевамо || mi pevamo || біз ән айтамыз
 |-
-| Тарттым.  || [tarttəm] || Мен тарттым.
+| ви играте || viigrate || сендер ойнайсыздар
+|-
+| они спавају || oni spavaju || олар ұйықтайды
 |}
-=== Қазіргі уақыттық шақтың ережелері ===
+=== Етістіктерді қолдану ===
+Серб тілінде етістіктердің қолданылуында кейбір ерекшеліктер бар. Мысалы, етістікті дұрыс қолдану үшін оның тұлғасын (мен, сен, ол, біз, сендер, олар) өзгерту қажет.
+Келесідей етістіктердің формаларына назар аударайық:
+* '''Оқу''' (učiti): мен оқу, сен оқу, ол оқу
+* '''Жүгіру''' (trčati): мен жүгір, сен жүгір, ол жүгір
+* '''Жұмыс істеу''' (raditi): мен жұмыс істеймін, сен жұмыс істейсің, ол жұмыс істейді
+=== Практикалық жаттығулар ===
+Сабақта үйренгендеріңізді бекіту үшін жаттығулар орындауға дайындалыңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз:
+==== Жаттығу 1: Дұрыс форманы табыңыз ====
+Серб тіліндегі етістіктердің дұрыс формасын таңдаңыз:
+. ја __________ (читам / чита) књигу. (Мен __________ кітап оқимын.)
+. ти __________ (играш / играш) фудбал. (Сен __________ футбол ойнайсың.)
+. он __________ (кува / кува) вечеру. (Ол __________ кешкі ас пісіреді.)
+. ми __________ (певамо / пева) песму. (Біз __________ ән айтамыз.)
+. они __________ (плешу / плесемо) на забави. (Олар __________ тойда биіктейді.)
+'''Шешімдер:'''
+. читам
+. играш
+. кува
+. певамо
-Қазіргі уақыттық шақта қолданылатын ережелер:
+. плесемо
-* Сабақ өткен уақытта уақыттық шақты үйренушілер міндетті түрде білуі керек.
+==== Жаттығу 2: Аударма жасаңыз ====
-* Қазіргі уақыттық шақты жетілдіру үшін, әрекеттердің барлық түрлерін түсіну керек.
-* Қазіргі уақыттық шақта әрекеттердің бірін, олардың түрін және соңғы әрекетке жету уақытын жаттығу есептігі арқылы түсінетініз.
-== Қазіргі уақыттық шақ: Қосымша ақпарат ==
+Келесі сөйлемдерді серб тіліне аударыңыз:
-Қазіргі уақыттық шақты жетілдіру туралы ақпаратты толықтыру үшін, Серб тіліндегі жаттығу есептігіне әрекеттің түрін білу қосымша ақпаратын қосамыз.
+. Мен кино көремін.
-Серб тіліндегі жаттығу есептігін пайдалануға арналған үлгілер:
+. Сен білім аласың.
-* https://www.srpskijezik.com/
-* https://www.srpskibre.com/
-Қазіргі уақыттық шақтың толықтыруына және Серб тіліндегі жаттығу есептігін пайдалануға арналған мәліметтерді қосу үшін жеке деректердің толықтыруына қатысуға болады.
+. Ол кітап оқиды.
+. Біз саяхаттаймыз.
+. Олар ән айтады.
+'''Шешімдер:'''
+. Ja gledam film.
+. Ti učiš.
+. On čita knjigu.
+. Mi putujemo.
+. Oni pevaju.
+==== Жаттығу 3: Сұрақтар қойыңыз ====
+Төмендегі сөйлемдерден сұрақтар жасаңыз:
+. Ты учишь сербский? (Сен серб тілін үйренесің бе?)
+. Они играют в футбол? (Олар футбол ойнайды ма?)
+. Мы поем песню? (Біз ән айтамыз ба?)
+'''Шешімдер:'''
+. Да ли ти учиш српски?
+. Да ли они играју фудбал?
+. Да ли ми певамо песму?
+==== Жаттығу 4: Анықтамалар жасаңыз ====
+Етістіктердің анықтамаларын беріңіз:
+. Српски (серб тілі) - __________
+. Читање (оқу) - __________
+. Певање (ән айту) - __________
+'''Шешімдер:'''
+. Српски - језик који се говори у Србији.
+. Читање - процес разумевања написаног текста.
+. Певање - процес извођења мелодије гласом.
+==== Жаттығу 5: Диалог жазыңыз ====
+Серб тілінде диалог жазыңыз:
+* Сәлем! Нені оқып жатырсың?
+* Мен серб тілін оқып жатырмын.
+'''Шешімдер:'''
+* Здраво! Шта учиш?
+* Учим српски језик.
+==== Жаттығу 6: Сөйлемдерді толықтырыңыз ====
+Төмендегі сөйлемдерді толықтырыңыз:
+. Он __________ (играти) фудбал.
+. Ми __________ (певати) песму.
+. Она __________ (читати) књигу.
+'''Шешімдер:'''
+. игра.
+. певамо.
+. чита.
+==== Жаттығу 7: Сөздерді сәйкестендіру ====
+Төмендегі етістіктер мен олардың аудармаларын сәйкестендіріңіз:
+* читати (оқу)
+* играти (ойнау)
+* певати (ән айту)
+'''Шешімдер:'''
+* читати → оқу
+* играти → ойнау
+* певати → ән айту
+==== Жаттығу 8: Сөздермен сөйлем құрыңыз ====
+Келесі сөздерді пайдаланып сөйлем құрыңыз:
+. Он, певање, вечера
+. Ми, учење, школа
+'''Шешімдер:'''
+. Он пева вечера.
+. Ми учимо у школи.
+==== Жаттығу 9: Сәлемдесу ====
+Серб тілінде сәлемдесуді жазыңыз:
+* Здраво! Касније ћу __________ (позвати).
+'''Шешімдер:'''
+* Здраво! Касније ћу да позовем.
+==== Жаттығу 10: Күнделікті әрекеттер ====
+Күнделікті әрекеттерді сипаттаңыз:
+. Мен __________ (жұмыс істеймін) таңертең.
+. Сен __________ (оқисың) кешке.
+'''Шешімдер:'''
+. ја радим.
+. ти учиш.
+Сабақта серб тілінде етістіктердің настоящи уақытын үйрену - бұл сіздің тілді меңгеруіңіз үшін маңызды қадам. Енді сіз серб тілінде күнделікті өмірде маңызды әрекеттерді сипаттай аласыз.
 {{#seo:
-|title=Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақ: Қосымша ақпарат
-|keywords=Серб тілі, қазіргі уақыттық шақ, жаттығу есептігі
+|title=Серб тіліндегі етістіктер: Настояшы уақыт
-|description=Серб тіліндегі қазіргі уақыттық шақтың жаттығу есептігін пайдалану мисалдары мен қосымша ақпараты.
+|keywords=серб тілі, грамматика, етістіктер, настоящи уақыт, оқу
+|description=Бұл сабақта сіз серб тілінде етістіктердің настоящи уақытын үйренесіз. Практикалық жаттығулар мен мысалдар арқылы өз біліміңізді бекітіңіз.
 }}
-{{Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
+{{Template:Serbian-0-to-A1-Course-TOC-kk}}
 [[Category:Course]]
@@ Line 70: / Line 287: @@
 [[Category:0-to-A1-Course]]
 [[Category:Serbian-0-to-A1-Course]]
-<span gpt></span> <span model=gpt-3.5-turbo></span> <span temperature=0.7></span>
+<span openai_correct_model></span> <span gpt></span> <span model=gpt-4o-mini></span> <span temperature=0.7></span>
+==Басқа сабақтар==
+* [[Language/Serbian/Grammar/Nouns:-Gender-and-Number/kk|0-А1 курсы → Грамматика → Сан есім: жыныс мен сан]]
+* [[Language/Serbian/Grammar/0-to-A1-Course/kk|0 to A1 Course]]
+* [[Language/Serbian/Grammar/Pronouns:-Personal-Pronouns/kk|0-А1 Курсы → Грамматика → Атаулар: Жеке Атаулар]]
+* [[Language/Serbian/Grammar/Cases:-Nominative-and-Accusative/kk|0-А1 курстары → Грамматика → Мындай мазмұны: Номинатив және Аккузатив]]
 {{Serbian-Page-Bottom}}

Difference between revisions of "Language/Serbian/Grammar/Verbs:-Present-Tense/kk"

Latest revision as of 12:31, 16 August 2024

Кіріспе[edit | edit source]

Настояшы уақыттың мағынасы[edit | edit source]

Серб тіліндегі етістіктердің ерекшеліктері[edit | edit source]

Мысалдар[edit | edit source]

Етістіктерді қолдану[edit | edit source]

Практикалық жаттығулар[edit | edit source]

Жаттығу 1: Дұрыс форманы табыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 2: Аударма жасаңыз[edit | edit source]

Жаттығу 3: Сұрақтар қойыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 4: Анықтамалар жасаңыз[edit | edit source]

Жаттығу 5: Диалог жазыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 6: Сөйлемдерді толықтырыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 7: Сөздерді сәйкестендіру[edit | edit source]

Жаттығу 8: Сөздермен сөйлем құрыңыз[edit | edit source]

Жаттығу 9: Сәлемдесу[edit | edit source]

Жаттығу 10: Күнделікті әрекеттер[edit | edit source]

Serbian Course - A1-ға дейінгі 0[edit source]

Басқа сабақтар[edit | edit source]

Navigation menu

Search